اتحاد خبر-زهره عرب: سیزدهمین عصرانه فرهنگ و اندیشه خانه فرهنگ دشتستان به مناسبت روز پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی با موضوع “چرا باید زبان فارسی را پاس بداریم؟” و با حضور دکتر سیاوش جعفری، دانش آموخته مقطع دکترای ادبیات فارسی و مدرس دانشگاه روز دوشنبه ۲۴ اردیبهشت ماه برگزار گردید.
به گزارش اتحاد خبر، دکتر سیاوش جعفری، محقق و شاهنامه پژوه دشتستانی با اشاره به اهمیت زبان فارسی اظهار داشت: فردوسی در زمانی زبان به گفتن و نوشتن گشود که زمانه و شرایط محیطی آنچنان مساعد نبود.
وی ادامه داد: ما امروز فردوسی را به چند دلیل یک فرد خاص و مهم می دانیم. وی در حوزه زبان فارسی کار کرد و باعث شد تا ایران تبدیل به یک کشور قدرتمند و مهم در منطقه بشود. زبان فارسی توانسته در امنیت ما نیز نقش خود را ایفا نماید و فرهنگ ما سدی در برابر هجمه های نسبت به زبان فارسی می باشد.
این مدرس دانشگاه عنوان کرد: امروز زبان شناسان جدید نظر ویژه ای دارند و زبان را به عنوان یک شخصیت مستقل و غیروابسته در نظر نمی گیرند بلکه می گویند زبان به شدت تعیین کننده و وابسته به شرایط است و در واقع زبان فارسی دلیل رانش به سمت اندیشه ها بوده و می تواند مسیر ما را به سمت رشد هدایت کند.
جعفری با اشاره به عیوب زبان فارسی معاصر خاطرنشان کرد: چند عیب و فساد هم در زبان فارسی معاصر رخ داده است که باید به آن توجه داشته باشیم. اینکه زبان ما دشوارتر شده و مملو از کلمات بیگانه گردیده و نسبت به زمان های قدیم یک حالت غیرطبیعی در زبان ما اتفاق افتاده است. برای نمونه کلمه “اینجانب”، که در روزگار قدیم یک حاکم مستبد و خشن بوده و هفته ای یک بار به مردم فرصت میداده تا برای دادخواهی نزد او حاضر شوند. مردم نیز به یک نفر نمایندگی میدادند تا بتوانند حرفشان را بزنند و آن نماینده نیز چون هر دسته از مردم در طرفی ایستاده بودند می گفته که این جانب حرف و خواسته شان این است، و منظور جمعیتی بوده که در یک سمت قرار دارند که بعدها اینجانب به غلط در زبان ما جا خوش کرد.
وی با اشاره به واژه های به کار رفته در نامه های اداری و سخنرانی ها افزود: این موضوع نهادینه شده که اگر از خود بگویید کاری ناپسند است، و به همین دلیل حرف و منظور اصلی خود را در لفافه می پوشانند. از قرن پنجم به بعد هر چیزی که پدید آمده در ادبیات و زبان پارسی دچار روان پریشی و ضعف گردیده است.
رییس دانشگاه پیام نور واحد برازجان با اشاره به تفاوت زبان ها اظهار داشت: در آمازون، زبان فاقد عدد است و عددها را اینچنین به کار می برند که می گویند زیاد یا کم. و در این زبان آموزش ریاضی بسیار سخت است. و یا زبان دیگری که رنگ ها را به دو دسته روشن و تیره تقسیم می کند، و این قبیل زبان ها اگر از بین برود نیز به جایی برنمی خورد. اما در ژاپن برای درجات رنگ آبی نیز اسم اختصاص داده شده است.
دکتر سیاوش جعفری ضمن اشاره به نقش ما در حفظ زبان فارسی گفت: بدون هیچ تردید و اغراقی جنبش بزرگی از دوره مشروطه آغاز شد که ممکن است ما از آن راضی نباشیم اما اثرات آن را می بینیم. برای مثال در تهران خیابان یا کوچه گلها، نسترن را داریم و اسم هایی که شادابی و نشاط را به جامعه تزریق می کنند به کار رفته است.
محقق و شاهنامه پژوه دشتستانی با اشاره به مقام فردوسی اظهار داشت: زمانی که سالن اجتماعات دانشگاه پیام نور تاسیس گردید، من بی درنگ نام آن را فردوسی گذاشتم و به عقیده من نام ها باید خوش آهنگ و روان باشند.
جعفری یادآور شد: زبان آدم ها را می سازد و یک موجود بی جان نیست که انسان ها آن را بسازند بلکه خود زبان یک نوع آدم تولید می کند و زبان ها به شدت در حالات روانی انسان ها تاثیرگذار هستند. برای نمونه شهرداری چقدر کلمه روان و خوبی است اما اگر روزنامه های زمان مشروطه را بخوانید، کلمه بلدیه رواج داشته و چقدر برای جایگزینی این کلمات مقاومت انجام شد و الان نیز در جایگزینی و کلمات پیشنهادی جدید به همین شکل می باشد. الان در برنامه نود کلمه “هت تریک” استفاده می شود که تا چند سال پیش نیز همان “سه گله” به کار می رفت. نمونه ها از اتفاقاتی که در حوزه زبان روی می دهد فراوان است، و متاسفانه مقداری از آن ناشی از خودباختگی است، همان چیزی که به ایرانی ها تلقین کرده اند و ایرانی به این باور رسیده که از خود هیچ ندارد و سالهای سال ایرانی را تحقیر کرده اند.
وی در ارتباط با سره و ناسره بودن شاهنامه گفت: نسخه های زیادی از این کتاب ارزشمند به چاپ رسیده است، نسخه های خطی و بسیاری از نسخه های دیگر که در این میان برخی نسخه ها از وجاهت و اعتبار بیشتری برخوردار است. شاهنامه مسکو و شاهنامه جلال خالقی مطلق بسیار قابل اعتماد است زیرا برای تهیه و تدوین آن زمان بسیاری صرف نموده و تحقیق و بررسی کرده اند.
محقق و شاهنامه پژوه دشتستانی اظهار داشت: شاهنامه کتابی است که برحسب قدیمی بودن آن نفیس تر است، نسخه فلورانس قدیمی ترین نسخه شاهنامه، و یک نسخه کهن محسوب می شود.
دکتر سیاوش جعفری عنوان کرد: شخصی مثل فردوسی و کتابی چون شاهنامه که باید هزار یا دو هزار سال بگذرد تا شاید کسی چون او بیاید و کتابی به این ارزشمندی را بنویسد.
وی ادامه داد: شفیعی کدکنی می گوید بعضی از شاعران جدید، و کتاب های شعر نو را که باز می کنم و تا میانه های آن را می خوانم، می بینم که اشتباه کرده ام و آن را می بندم و دیگر به سراغ آن نمی روم. اما در مورد شاهنامه، از زمانی که خودم را شناخته ام آن را هزاران بار خوانده و سیر نشده ام.
رئیس دانشگاه پیام نور برازجان تاکید کرد: فردوسی مرد بزرگی است که با به نظم کشیدن این حماسه ی باستانی -شاهنامه- بزرگترین خوش شانسی را برای زبان فارسی و برای ایران رقم زد. فردوسی رئالیست است و خصلت هایی که به شما یاد می دهد سربلندی و راستی است.
سیاوش جعفری با بیان اینکه ما بایست تا می توانیم زبان فارسی را پاکسازی کنیم، افزود: حتی بخشی از بی سوادی جامعه ناشی از الفبای سخت ما است.
وی افزود: واقعیت این است که تا یک شخص خود شعاع اثر سترگ فردوسی را در روزگار قدیم و معاصر بررسی نکند نمی تواند به عمق این قضیه پی ببرد.
دکتر جعفری با اشاره به سیطره فرهنگی و هنری شاهنامه گفت: اسامی مانند رستم و اسفندیار، فریدون، فرنگیس و… نیز از کتیبه ها نیامده بلکه از کتاب شاهنامه آمده و به فرهنگ و زندگی ما وارد شده است.
شاهنامه پژوه دشتستانی با اشاره به اینکه فردوسی از طریق توصیف طبیعت خواننده را ترغیب می کند، تصریح کرد: حفظ زبان پارسی و یا ملی گرایی کتاب شاهنامه کارکرد بزرگ فردوسی برای این مرز و بوم می باشد.
دکتر سیاوش جعفری با اشاره به گره خوردن زبان پارسی با شاهنامه ی فردرسی، اظهار داشت: فردوسی همچنین سبب جاودانگی نام ایران شده است، و اغراق نیست اگر بگوییم کتاب شاهنامه نقش مهمی در حفظ مرزهای ایران زمین داشته است.
در ادامه این نشست عصرانه فرهنگ و اندیشه، حاضران به طرح سوالات و دیدگاههای خود در رابطه با شاهنامه پرداختند و گفتگوی دوجانبه ای بین حاضران و دکتر جعفری شکل گرفت.