گفتگوی ملی خانواده
گزارش اول
مقدمه
ایران در قرن بیست و یکم هنوزاز جامعه ای متکی به گفتگوی ساختارمند، فاصله دارد. آنچه بیشتر در عرصه خرد (خانواده)، میانه (اجتماعات محلی و محله ای) و کلان (جامعه) در جریان است. نوعی «گفتن» از طرف منبع قدرت و در طرف دیگر «نشنیدن» و یا «شنیدن و اطاعت کردن» از سر اجبار و در آخرین لحظات است.
این امر در هر سه عرصه پیش گفته قابل ردیابی است.
زمان کمی که اعضاء خانواده برای گفتگو در طول روز اختصاص میدهند.
اختلافات بین فردی که در سطح محله ها، مدارس و خیابان ها، نه از راه گفتگو بلکه با توسل به خشونت عریان حل و فصل می شود. نمونه های هرروزه آن است.
در سطح کلان، چالش های زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی وسیاسی، که درشرایط بسته بودن باب گفتگوی علنی و وسیع در فضای عمومی،که راه حل هایی پایدار برایشان قابل تصور نیست.از آن جمله اند.
بخشی ازاین مشکل در چهل سال اخیر، ناشی از نبود تمرین گفتگو در بستر نظام آموزشی از مهد کودک تا دانشگاه است که در آن، نظام آموزشی «بانکی» و نه «گفت و شنودی» حاکم است .که در آن مربی، آموزگار، دبیر و استاد همه متکلم وحده هستند و از سه پایه بینش، اطلاعات و مهارت، عمدتاً برانبوه اطلاعات و آن هم تا فصل امتحانات تاکید دارند. در نتیجه ، بینش و مهارت ها به ویژه آن چه در امر تسهیل گری فرایند گفتگوهای مرتبط با کودکان، نوجوانان و جوانان اهمیت دارد، به طور منظم غفلت شده است .
پیامدهای آن را در سطح خانواده، به صورت ناتوانی در مدیریت شکاف های نسلی روبه افزایش، کاهش مراودات رویاروی، اقنایی ومهربان، افزایش سهم شبکه های اجتماعی مجازی بر تصمیمات نسل جوان،
در سطح میانه به شکل پرخاشگری فردی و در سطح کلان به شکل اعتراضات آشکار و پنهان به چارچوب هایی است که دو نسل گذشته در برپایی آنان به درجه ای موثر بوده و در بستر آنها رشد کرده و بالیده اند.
برای برون رفت از شرایط بالقوه خطرناک فعلی: بستر سازی برای گفتگوهای توانمند سازعمومی وبین نسلی، اهمیت دارد.
گفتگوهایی که بینش های فقاهتی – عقوبتی و روان شناسانه رایج را کنار بگذارد و با کمک گرفتن از دانش جامعه شناسی بویژه در عرصه های جامعه شناسی انتقادی و مردم مدار، ملزومات لازم ،از جمله گروه تسهیل گران توانا و هماهنگ را برای هدایت این گفتگوهای توانمندساز را در همه استان های کشور فراهم آورد.
ویژگی های گفتگوهای توانمندساز به قرار زیر است:
۱_ بینش جامعه شناسانه
۱-۱ پدیده های اجتماعی تاریخی اند و در بستر زمان شکل می‌گیرند و دگرگون می‌شوند.بنابراین شناخت آن بستر ها اهمیت اساسی دارد.
۱-۲ پدیده های اجتماعی کلیتی به هم پیوسته و چند وجهی اند.در نتیجه با توجه به همه ابعاد شان قابل فهمند.
۲- مهارت های ضروری برای بستر سازی گفت و گوها ی توانمندساز
۲-۱ تسلط به ارزشها و تکنیک های تسهیلگری.
۲-۲ آشنایی با دیدگاههای نظری عمده در جامعه شناسی و سیاست های ناظر بر هریک از آن دیدگاه ها.
۳- توانایی استفاده از داده ها ویافته ها به شکلی انتقادی
۳-۱ استفاده از داده های آماری
۳-۲ استفاده از گزارشات کارشناسی و مقاله های علمی
آماده سازی مقدمات اجرایی
الف – جمع آوری اسناد مکتوب مورد نیاز برای برگزاری کارگاه های استانی با استانداری واحد به طوری که نتایج و خروجی های استانی قابل مقایسه باشد.
- کتابهای پایه قابل دسترس،برای استفاده در کارگاه ها، مانند:
- مسائل اجتماعی، جان مشونیس، ترجمه هوشنگ نایبی، تهران: نشر پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات، ۱۳۹۵.
- اعتقاد بدون تعصب، پیتر برگر، آنتون زاید رولد، ؛ ترجمه محمود حبیبی، تهران: نشر گمان،۱۳۹۳.
- صلح را باید از کودکی آموخت، توران میرهادی، به کوشش پریچهر نسرین پی، تهران: نشر فرهنگنامه کودکان و نوجوانان۱۳۹۶.
- مقاله های علمی پژوهشی قابل دسترسی در کارگاه ها:
مجموعاً ۲۰۰ مقاله تمام متن، ذخیره شده است.(طبقه بندی آنها در ادامه آمده است)
- مجموعه ای از اخبار و گزارشات خبری از سایت “خبر آنلاین”، که شامل حداقل ۲۰۰ متن و گزارش خبری خواهد بود که در مراحل مختلف کارگاه به شکل انتقادی استفاده خواهد شد.
(طبقه بندی آنها در ادامه آمده است).
- تهیه مجموعه ای برای آماده سازی کارت های فعالیت کارگاهی ،که بر اساس ایده های نظری، اخبار و اطلاعات مندرج درسه دسته اسناد پیش گفته تهیه می شود، که به کمک آن ها، پس از یخ شکنی در کارگاه، حاضران با استفاده از آن ها، با فعالیت های انفرادی و گروهی،برای ارایه راحت وبی واسطه
” تجربه زیسته” خود درسطح محلی در استان تشویق می شوند.
علاوه برآن این کارت ها ، برای تواناتر شده در جهت تمرین انجام مسئولیت تسهیل گری مورد استفاده خواهند بود.
ب- انتخاب هماهنگ کننده های استانی برای برگزاری کارگاه ها
از آنجا که انجمن جامعه شناسی ایران دارای مجموعه ای از دفاتر دانشگاهی و استانی در سطح کشور است. امر انتخاب شرکت کنندگان، ودعوت از آنان برای حضور در کارگاه یک روزه، در گروه های مورد توافق (مندرج در متن قرار دارد) با همکاری مسئولین دفاتر انجمن و کارشناس مسئول نماینده مدیر کل امور بانوان استانداری در هر استان انجام خواهد شد.
در استان هایی که انجمن تاکنون موفق به تأسیس دفتر نشده است از این فرصت برای فعال سازی دانش آموختگان دانش جامعه شناسی استفاده خواهد شد و به کمک مدیران دفاتر استان های همجوار، کار پیش خواهد رفت.
انجمن جامعه شناسی ایران در این مرحله می کوشد
نشست های استانی فراگیر و شامل طیف های سیاسی، اقوام، اقلیت ها، زنان، مردان و جوانان ساکن استان بوده،بر پایه اهداف مندرج درمتن قرارداد، تبیین مشکلات و آسیب ها، ارائه پیشنهادات، هم افزایی برای مقابله با آسیب ها با روش های علمی ومداخله های اثربخش اجتماع محورمورد نظرباشد.
هدف نهایی، علاوه بر افزایش توانایی های تک تک شرکت کنندگان در هدایت تسهیلگرانه کارگاه ها، ایجاد فضای همدلی و هم افزایی علمی وتقویت سرمایه اجتماعی موجود در میان فعالان اجتماعی درحوزه کودکان، زنان و خانواده در سطح استان دریک شبکه پایداراست.
دفاتر انجمن جامعه شناسی ایران
| ردیف | استان | دفتر انجمن جامعه شناسی | مدیر دفتر | شماره تماس |
| ۱ | آذربایجان شرقی | در حال مذاکره برای تعیین نماینده | ||
| ۲ | آذربایجان غربی | سردشت | سیروان محمودی (عثمان) | ۹۱۲۰۱۳۶۷۵۶ |
| ۳ | اردبیل | در حال مذاکره برای تعیین نماینده | ||
| ۴ | اصفهان | در حال مذاکره برای تعیین نماینده | ||
| ۵ | البرز | کرج | دکتر عادل ابراهیمی لویه | ۹۱۲۱۲۲۸۹۳۱ |
| ۶ | ایلام | ایلام | دکتر یارمحمد قاسمی | ۹۱۳۳۴۱۰۰۸۶ |
| ۷ | بوشهر | بوشهر | اسماعیل حسام مقدم | ۰۹۳۳۵۷۵۱۷۱۷ |
| ۸ | تهران | در حال مذاکره برای تعیین نماینده | ||
| ۹ | چهارمحال و بختیاری | در حال مذاکره برای تعیین نماینده | ||
| ۱۰ | خراسان جنوبی | در حال مذاکره برای تعیین نماینده | ||
| ۱۱ | خراسان رضوی | مشهد | دکتر حسین اکبری | ۹۰۱۴۴۶۸۹۱۷ |
| ۱۲ | خراسان شمالی | بجنورد | دکتر نازمحمد اونق | ۹۱۷۲۶۶۵۱۰۱ |
| ۱۳ | خوزستان | اهواز | دکتر حسین ملتفت | ۹۱۷۷۳۲۵۷۰۶ |
| ۱۴ | زنجان | در حال مذاکره برای تعیین نماینده | ||
| ۱۵ | سمنان | گرمسار | دکتر حبیب کریمیان | ۰۹۱۲۲۲۶۹۱۱۲ |
| ۱۶ | سیستان و بلوچستان | زاهدان | دکتر عثمان حسین بر | ۹۳۵۲۵۷۸۶۶۶ |
| ۱۷ | فارس | شیراز | دکتر یاراحمدی | ۰۹۱۲ ۶۹۶ ۵۱۸۹ |
| ۱۸ | قزوین | در حال مذاکره برای تعیین نماینده | ||
| ۱۹ | قم | قم | عبدالله باقری | ۰۹۱۲۳۵۱۳۲۶۱ |
| ۲۰ | کردستان | سقز | دکتر مهدی رضایی | ۰۹۱۸۳۷۴۲۳۲۹ |
| ۲۱ | کرمان | کرمان | دکتر علی اصغر مقصودی | ۰۹۱۳۱۴۰۲۲۰۵ |
| ۲۲ | کرمانشاه | کرمانشاه | دکتر محمدتقی سبزه ای | ۰۹۱۸۸۱۳۰۴۳۲ |
| سرپل ذهاب | دکتر فاضل الیاسی سرزلی | ۰۹۱۸۵۶۹۳۳۲۸ | ||
| ۲۳ | کهکیلویه و بویراحمد | در حال مذاکره برای تعیین نماینده | ||
| ۲۴ | گلستان | گنبد کاووس | دکتر علیرضا قربانی | ۰۹۱۱ ۵۱۸ ۰۲۹۹ |
| ۲۵ | گیلان | رشت | دکتر علی یعقوبی | ۰۹۱۱۳۳۴۲۹۰۷ |
| ۲۶ | لرستان | خرم آباد | دکتر مجتبی پورترکارانی | ۰۹۱۶۱۶۱۱۷۵۲ |
| ۲۷ | مازندران | ساری | دکتر یعقوب فروتن | ۰۹۱۱۱۱۹۵۶۷۱ |
| ۲۸ | مرکزی | اراک | دکتر مریم یارمحمدتوسکی | ۰۹۱۸۱۶۱۳۱۵۱ |
| ۲۹ | هرمزگان | بندرعباس | یاسر رستگار | ۰۹۱۷۱۳۱۰۴۱۹ |
| ۳۰ | همدان | در حال مذاکره برای تعیین نماینده | ||
| ۳۱ | یزد | یزد | دکتر محسن موسوی | ۰۹۱۳۳۵۹۶۵۸۸ |
پیوست ها
مقالات علمی پژوهشی طبقه بندی شده:
- اختلافات خانوادگی
- ازدواج: ازدواج و خانه داری؛ طرح شکوفه های عشق برای کمک به ازدواج؛ سن و رضایت به ازدواج از منظر نظام بین المللی حقوق بشر
- آسیب های تعاملی زوجین و خانواده آنها و پیامدهایش
- اضطراب خانواده: اضطراب و بیماری یکی از اعضای خانواده؛ برنامه مداخله محور برای کاهش اضطراب مادر
- اعتیاد: جو عاطفی خانواده و پیشگیری از اعتیاد؛ مشکلات اعضای خانواده های دارای فرد معتاد؛ نقش خانواده در پیش بینی گرایش فرزندان به اعتیاد
- الگوهای ارتباطی خانواده: نقش اعتماد اجتماعی بر ارتباطات انسانی د رخانواده؛ الگوهای ارتباطی خانواده و سازگاری با دانشگاه؛ تأثیر الگوهای ارتباطی خانواده بر جهت گیری هدف در دانشجویان؛ رابطه الگوهای ارتباطی خانواده، اعتیاد به اینترنت و سازگاری تحصیلی دانش آموزان
- الگوی سلامت خانواده ایرانی
- آموزش زندگی خانواده بر رضایتمندی زناشویی
- باروری: عوامل مرتبط با به تأخیر انداختن باروری
- تأثیر خانواده بر جامعه پذیری بهداشتی
- تأثیر ساختار قدرت خانواده و انحرافات اجتماعی
- تربیت دینی فرزندان
- تعارض کار – خانواده
- تفاوت های جنسیتی و افسردگی
- توانمندسازی: الگوی توانمندسازی خانواده محور در موارد بیماری اعضای خانواده؛ توانمندسازی شغلی و کاهش تعارض میان کار – خانواده
- جهانی شدن و تغییرات خانواده
- حمایت از خانواده: جایگاه مهریه در نظام حقوقی ایران
- خشونت: علل جهانی افزایش خشونت سایبری علیه زنان؛ عوامل اجتماعی موثر بر نزاع های خیابانی
- روابط همسران و خانواده اصلی آنان
- زنان: اشتغال زنان، جایگاه زن و خانواده در اسناد فرادستی، زنان سرپرست خانوار، عوامل موثر بر جایگاه زنان در ساختار قدرت نهاد خانواده؛ نگرش زنان به ارزش فرزندان
- سالمندی: بیماری های سالمندان
- سبک زندگی: سبک زندگی از دیدگاه قرآن و مدرنیته؛ سبک زندگی و بیماری، سبک زندگی و فعالیت بدنی(ورزش)
- سرمایه فرهنگی وفرزند مداری
- طلاق: پیش بینی تحمل پریشانی بر اساس مولفه های ارتباطی؛ جایگاه طلاق در سینمای دهه ۸۰؛ خانواده نابسامان از دید زنان درگیر طلاق؛ رابطه عوامل جمعیت شناختی و رضایت زناشویی؛ زنان مطلقه و روابط اجتماعی و خانوادگی؛ طلاق و فرزندان؛ طلاق و فرزندان؛ طلاق و کارکرد خانواده.
- علل و زمینه های تمایل به زندگی مجردی
- عملکرد خانواده: عملکرد خانواده در خانواده های مادر سرپرست؛ عملکرد خانواده و تاثیرات بر فرزندان؛ عملکرد خانواده و رضایت و شادکامی زناشویی؛ عملکرد خانواده و سبک هویت فرزندان
- عوامل اجتماعی فرهنگی گرایش به ورزش همگانی
- عوامل موثر در شکل گیری سبک فرزند پروری
- فرزندخواندگی: ازدواج با فرزند خوانده در قانون اساسی
- فضای مجازی و نظام ارزشی افراد
- قوانین و برنامه های دولت در حوزه خانواده
- کارکرد خانواده
- کودکان: کودکان دارای اختلال رفتاری؛ کودکان معلول؛ محیط خانواده و رفتار پرخاشگرانه در مدرسه
- نقش خانواده در بزهکاری فرزندان
- نوجوانان: رفتارهای پرخطر در نوجوانان؛ نوجوانان و ارتباطات با خانواده
خبر ها وگزارشات خبری طبقه بندی شده:
- ازدواج: ازدواج با اتباع خارجی، ازدواج با زنان سرپرست خانوار؛ ازدواج مجدد، ازدواج ناموفق و تأثیر بر سلامتی، آمار مراجعه به مراکز مشاوره ازدواج، تبلیغ زندگی اشرافی در رسانه ها، ترویج ازدواج، تمایل دختران به ازدواج با مردان میانسال، سن ازدواج در ایران، طرح حداقل سن ازدواج برای دختران و پسران، نسبت جنسی نوزادان متولد شده در سال ۹۶، هزینه های مراسم ازدواج
- ازدواج دختران: آمار فرار دختران به خاطر ازدواج، طرح ازدواج دختران بدون اذن پدر
- ازدواج سفید: ازدواج سفید و جایگاه آن در قانون، بالا نبودن آمار ازدواج سفید، پیامدهای ازدواج سفید، ترویج ازدواج و اشتباه بودن واژه ازدواج سفید، دلایل ازدواج سفید در ایران
- اعتیاد: اعتیاد به تلفن همراه؛ اعتیاد به مواد مخدر صنعتی؛ اعتیاد زنان؛ اعتیاد وایدز؛ آمار اعتیاد؛ آمار اعتیاد دانش آموزان و دانش آموز در معرض خطر؛ بهبود یافتگان؛ پیشگیری از اعتیاد؛ کاهش سن اعتیاد؛ مصرف دخانیات
- افزایش قیمت مسکن و اجاره و پیامد های آن برخانواده
- باروری: آینده باروری در ایران؛ صفر شدن نرخ باروری تا سال ۱۴۰۰
- بحرانی بودن کارکردهای خانواده
- بیکاری: بیکاری زنان؛ پیامدهای بیکاری، مقایسه نتایج شاخص بیکاری
- بیماری: ایدز؛ بیماری همسر؛ دیابت
- تجرد: آمار افراد مجرد؛ آمار تجرد قطعی در ایران؛ تک خانوارها و تک زیستی؛ دلایل ازدواج نکردن و ترجیح زندگی مجردی
- تعادل میان کار و زندگی
- چالش های دهه شصتی ها
- خشونت:
آزار جنسی زنان در جامعه
اسیدپاشی
آمار خشونت علیه زنان
خشونت بر علیه زنان در جامعه
طرح مقابله با اسید پاشی
قتل
کودکان بیشترین قربانیان خشونت خانگی
لایحه امنیت زنان در برابر خشونت
خشونت در خانواده: افزایش میزان خشونت خانگی؛ خشونت زنان علیه زنان؛ خشونت زنان نسبت به مردان؛ خشونت مردان نسبت به زنان؛ خشونت نسبت به خانواده همسر؛ خشونت والدین نسبت به فرزندان؛ دلایل افزایش قتل های خانوادگی؛ دلایل خشم و عصبانیت، دلایل خشونت در خانواده؛ قتل اعضای خانواده؛ کنترل بیش از حد همسران
- خودکشی: بحران خودکشی در زنان میانسال؛ خودکشی مردان؛ دلایل خودکشی در زنان
- خیانت: اتهام خیانت به زن؛ خیانت زنان به مردان؛ خیانت مالی؛ خیانت مردان به زنان؛ دلایل خیانت خانوادگی
- رهایی فرزند از والدین و استقلال تعاملی
- زنان: آسیب های زنان؛ اشتغال زنان؛ بیمه زنان خانه دار؛ تصویر زنان در برنامه های تلویزیونی؛ توانمندسازی زنان؛ زنان زندانی؛ زنان سرپرست خانوار؛ سلامت زنان؛ طرح خروج زنان از کشور بدون اذن همسر
- سالمندی: افزایش سالمندی در ایران؛ افزایش سپردن سالمندان به مراکز نگهداری؛ بهبود سبک زندگی سالمندی؛ تأسیس انجمن سالمندی؛ تبدیل سالمندی به یک معضل اجتماعی؛ دلایل مرگ زود رس قبل از سالمندی؛ روند سالمندی در ایران تا سال ۱۴۲۰؛ سالمندی و ناتوانی؛ شرایط نگهداری از سالمندان، ورزش همگانی و ورزش سالمندی
- سبک زندگی: انتقاد از سبک زندگی در برنامه های تلویزیونی؛ تبلیغات و تغییر سبک زندگی؛ تعریف سبک زندگی؛ تغییر سبک زندگی؛ سبک زندگی ماشینی و رخنه سرطان؛ کارتن خوابی سبک زندگی
- سقط جنین: استفاده از داروهای غیرمجاز؛ انتقاد از تبلیغ علنی سقط جنین؛ تآثیرات سقط جنین بر زنان؛ راه های پیشگیری از سقط جنین؛ مراکز سقط جنین غیرقانونی؛ هزینه سقط جنین؛ وضعیت سقط جنین در ایران
- شایع ترین دلایل مرگ جوانان ایرانی
- شکاف جنسیتی
- شکاف طبقاتی
- طلاق: ازدواج مجدد؛ اعتیاد و ایدز؛ آمار طلاق؛ آمار کودکان طلاق در بهزیستی؛ آموزش حین عقد؛ پیشنهاد حذف طلاق از شناسنامه زن بعد از ازدواج دوم؛ دلایل افزایش طلاق؛ دلایل طلاق؛ سه طلاقه شدن زنان بدون اطلاع از آن؛ طلاق به دلیل عدم صداقت در زمان خواستگاری؛ طلاق توافقی؛ طلاق زنان از همسرانشان در قانون؛ طلاق و حقوق کودکان؛ طلاق و مسائل فرزندان؛ طلاق و نفقه فرزندان
- فقر: آمار مربوط به فقر در ایران؛ برنامه های فقر زدایی؛ تأثیر فقر بر زندگی افراد؛ راه های فقر زدایی؛ فقر و بچه های کرایه ای؛ فقر و کودکان؛ محله های فقیر و مشکلاتشان
- کودکان: ازدواج کودکان؛ آموزش کودکان؛ بیماری؛ پیگیری لایحه حمایت از حقوق کودکان؛ تحصیل کودکان؛ تربیت مالی کودکان؛ چاقی کودکان؛ سرخوردگی کودکان به دلیل داشتن اسم نامناسب؛ شیوع فقر حرکتی در کودکان؛ فرزندخواندگی؛ کنکور؛ کودک آزاری (اقدامات گروه های مدافع حقوق کودک؛ آمار سوء استفاده جنسی از کودکان؛ رابطه بین سلامت روان والدین و کودک آزاری؛ سلب حضانت والدین کودک آزار؛ کودکان تراجنسیتی؛ موارد کودک آزاری)؛ کودکان بی سرپرست؛ کودکان فاقد هویت؛ کودکان کار و خیابان (آمار کودکان کار غیرایر انی؛ جمع آوری کودکان خیابانی؛ حمایت از کودکان کار و بازمانده از تحصیل؛ کودکان شاغل در کوره های آجرپزی؛ کودکان کار در معرض آزار؛ مرکز نگهداری از کودکان کار و زنان بی سرپرست)
- گرایش به تک فرزندی و بی فرزندی: آمار تک فرزندی و بی فرزندی؛ دلایل گرایش به تک فرزندی و بی فرزندی
- گفتگو و تعامل
- معلولیت: کودکان معلول؛ نرخ بالای معلولیت در جنوب ایران