به بهانه ی یکسالگی تولد عصرانه های هامون؛فعالین فرهنگی و اجتماعی و اعضای عصرانه های هامون از تجربیات یک ساله ی خود می گویند
۱- هامون به طور مستمر از بهمن ماه سال ۱۳۹۱ فعالیت خود را آغاز کرده است و نخستین فعالیت خود را در حوزه ی مطبوعات و رسانه تعریف نمود. هامون تا کنون بیش از یکصد و ده شماره و ویژه نامه در حوزه های گوناگون اجتماعی؛ فرهنگی؛ ادبی و در رسانه های استان بوشهر منتشر کرده است. هامون در ابتدا با اختصاص صفحاتی در نشریات اتحاد جنوب و بیرمی آغاز بکار کرد؛ بعدها هفته نامه های نصیر بوشهر و نسیم جنوب را نیز به عنوان بازوهای رسانه یی خود برگزید. هامون به مرور به عنوان یک تشکل غیردولتی مراحل ثبت خود را در وزارت کشور پی گیری نمود. از تیرماه ۱۳۹۲ شورای سیاست گذاری هامون و اعضای هیات موسس انجمن هامون تصمیم گرفت با مشارکت هفته نامه اتحاد جنوب؛ عصرانه های هفتگی هامون را در روزهای سه شنبه در محل دفتر آن هفته نامه برگزار نماید. با موافت مدیریت نشریه اتحادجنوب؛ به مرور با فراخواندن دوستان و شهروندان علاقمند به مباحث نظری و تئوریک در حوزه های ادبیات؛ فرهنگ سیاسی، اجتماعی؛ اقتصادی؛ فیلم؛ تآتر، موسیقی و … نخستین نشست عصرانه ی فرهنگی هامون در ۱۸ تیرماه روز سه شنبه با موضوع «نقد و بررسی ایده “لیبرالیسم و محافظه کاری» با ارایه ی حسین پاپری برگزار شد. بعد از پایان هر عصرانه گزارشی مشروح از هر نشست تهیه شده و بر روی تارنمای خبری/ تحلیلی اتحاد جنوب و تارنمای انجمن هامون قرار گرفت و به مرور دیگر تارنماهای خبری استان نیز گزارش عصرانه های هامون را پوشش خبری دادند. به مرور اعضای نشست های فرهنگی هامون افزایش یافت و گروه های مختلف اجتماعی و فرهنگی در عصرانه ها حضور یافتند.
۲- عصرانه ی هامون با شعار «گفت و گو؛ مدارا؛ درک حضور دیگری و همزیستی مسالمت آمیز» نشست های خود را طرح ریزی کرده است و تلاش نموده تربیونی باشد برای گروه های فعال و حتا خاموش ِ اجتماعی در شهرستان دشتستان و استان بوشهر و هم چنین تربیونی برای صدادار کردن اقلیت های اجتماعی مثل سالمندان؛ معلولین؛ بیماری های خاص؛ کودکان؛ زنان و جایی برای بررسی معضلات شهری شهرستان دشتستان و استان بوشهر.
هامون تلاش نموده با جذب حداکثری سرمایه های اجتماعی و فرهنگی شهرستان و استان بوشهر؛ به عصرانه های فرهنگی هویت بیشتری بدهد و دیگران را به مشارکت و حضور در عصرانه های فرهنگی هامون و کنشگری مدنی به مثابه یک شهروند دعوت نماید. از ابتدای نشست های هامون تا کنون ورود برای همه ی علاقمندان؛ آقایان و خانم ها آزاد بوده است. یکی از ویژگی های عصرانه ی هامون؛ جایگاه ویژه ی «گفت و گو محوری» و تضارب آراء در همه ی نشست های آن است.
تا کنون سه دوره ی عصرانه های فرهنگی هامون برگزار شده و هم اکنون دور سوم عصرانه ها در حال برگزاری است و تا پایان شهریور ماه این دوره ادامه خواهد داشت و با شروع فصل پاییز؛ نیز دور چهارم برنامه های عصرانه های هامون آغاز به کار خواهد نمود.
۳- سه شنبه ی گذشته مورخه ی هفدهم تیرماه؛ نشست های عصرانه ی فرهنگی هامون یک ساله شد؛ به همین مناسبت نشست پنجاه و یکمین عصرانه به موضوع «درنگی بر یک سالگی عصرانه هامون» و جشن یکسالگی آن اختصاص داشت. از همین رو شورای نویسندگان هامون در نظر گرفت در نگرخواهی یی از اعضای عصرانه های فرهنگی هامون و فعالین فرهنگی و اجتماعی شهرستان دشتستان و استان بوشهر؛ در پرسشی مشترک از آن ها بخواهد تجربیات حضور خود را در عصرانه های فرهنگی هامون در طول یک سال اخیر نوشته و نقاط قوت و ضعف عصرانه ها را بیان نمایند. در این مجال نزدیک به پانزده نفر درخواست ما را پاسخ داده و نوشتارهای خود را برای ما ارسال نمودند. در ادامه تجربه های حضور «شهین بازیار؛ عباس جاودانی؛ سبحان حسن پور؛ سبحان حیدری؛ غلامحسین خسروی؛ فریده دهملایی؛ علی زمانی؛ اکبر صابری؛ اسفندیار فتحی؛ محسن عباس پور؛ حیدر کاشف؛ فرج الله کمالی؛ مجید کمالی پور و کاووس کمالی نژاد» را در عصرانه های فرهنگی هامون می خوانیم.
۴- هامون از دوستانی که تمایل دارند نظرات؛ دیدگاه ها و پیشنهادات خود را درباره ی عصرانه های هامون بیان نمایند؛ درخواست می نماید یادداشت های خود را از طریق تارنمای هامون به نشانی www.Hamooniran.com یا پست الکترونیکی hamooniran91@Gmail.com ارسال نمایند.
رضا شبانکاره؛ عضو هیات موسس انجمن هامون
چرا هامون؟
محسن عباسپور
«همه ما چهل تکه هایى در حال بافته شدنیم، مجموعههایى بىشکل از تکههاى به هم چسبیده، تکههایى که ارتباط میان آنها در سطح افقى بسیار راحتتر از سطح عمودى انجام مىشود.»
ـ داریوش شایگان
آنچه هامون را برای من متفاوت از بسیاری از فضاهای مشابه میکند، نه مشی دموکراتیک و نه شاکلهای از محورهای خوش گزینش شدهاش برای بحث و اشتراک اندیشه است، (که همین هر دو نیز غنیمتاند)؛ بلکه برخاستن هامون از یک اندیشهی فلسفی و قدم زدن در بستر فلسفهای است که استخوانبندی خود را در آن شکل داده و محکم کرده است.
شخصاً برایم بسیار سوالبرانگیز و جالب بود وقتی فهمیدم در برازجان، چنین نهالی از اندیشهورزی کاشته و بارور شده است. نهالی که در خاک حاصلخیز یک بنیان فلسفی، آن هم برخاسته از آرا یک فیلسوف ایرانی ریشه دارد. چهل تکههای داریوش شایگان نماد عینی یافته و با تشکیل چنین فضایی آن هم در وانفسای فضای سیاستزده و در همسایگی جامعهای مبتلا به آنومی، دست به تولید اندیشه زده است.
از سوی دیگر، پرواضح است نهالی از اندیشه، محصولی جز اندیشه را به بار نمینشیند. آنچنان که هامون نیز اینگونه ثمر داده است. اکنون این نهاد غیردولتی به فضایی تبدیل شده که نه تنها به قول داریوش شایگان، «تکه ارتباطهایی در سطح افقی» را به هم پیوند میدهد، بلکه از دل این مقوله، مقالههای متعددی نیز خلق شده است. مقالهها، گزارشها و پروندههای فکری در خور توجهی که خوراک فکری مناسبی برای فضای رسانهای استان بوشهر فراهم آورده است. بارها مطالب تولیدی هامون را در تیترهای نخست و عناوین اصلی صفحات اول نشریات و یا در بخشهای ویژه سایتهای خبری و تحلیلی استان بوشهر دیدهام. این چنین تولید اندیشههایی نه تنها بنیان هامون را مستحکمتر میکند، بلکه مددرسان صفحات مطبوعههای استان بوشهر و بر حذر داشتن آنها از گرایش صرف به انتشار «خبر» (که عمدتاً هم تولید خودشان نیست) نیز شده است. همین دستآورد، خود برای اعلام موفقیت پس از سالها تلاش کافی است، چه برسد به فضایی که خورشیدش هنوز در شفق است.
اما بیشک هامون هنوز راه درازی را در پیش دارد. این نهاد اکنون در آستانهی اوجگیری خود قرار گرفته و مطمناً برنامهریزان آن بایستی خود را آمادهی تعامل با اندیشههایی نمایند که چنین اوجگیریهایی را تاب نمیآورند و از دیگر سو به تجربههای متعدد نهادهای غیردولتی پیشینی بنگرند که به دلایل پرشماری که به گمانم میتوان عمدهی آنها را در زیر عنوان «عدم پایبندی به کار گروهی و وهم سازمانی» جستجو کرد، دچار افت کرد و در بیشتر موارد منحل شدند.
همچنین به عنوان مخاطبی که از خدمات این سازمان بهره میگیرد، مشتاقانه در انتظار تحقق دو هدف عمدهی این نهاد هستم. نخست آغاز حرکت علمی به سوی ایجاد گفتمان «جامعهی مدنی جنوب» که مطمناً سطح متفاوتی از فعالیت را طلب میکند، و دوم ارتباطهای دوسویه با بنیادهای معتبر مشابه در سطح کشور همچون «انجمن جامعه شناسی ایران»، «موسسه انسان شناسی و فرهنگ»، «موسسه مطالعاتی رخداد تازه» و… تا به مدد تحقق مناسب این دو هدف، گرمای اندیشههای این نهاد، تنه به تنهی گرمای جنوب بزند.
*****
تا به امروز این توفیق را داشتهام که سه عصرانه را به صرف اندیشه میهمان هامونیها باشم و بیش و پیش از این سه جلسه، ساعتهای فراوانی را در سایت وزین این نهاد غیردولتی گذراندهام و بارها پس از مطالعهی مقالههایی از سایت هامون، به فکر هانا آرنت و آن امید معروفش برای آینده افتادهام. آرنت، بارها از پس فشارهای فراوانی که بر فضای اجتماعی خود میدید، نقطهی امید اندیشههایش را معطوف به زایش و باز زایش نسلهای بعد میدانست؛ اما گمان من (با توجه به تجربهی هامون) این است که شاید بهتر باشد نقطهی امید اجتماع را در زایش و باز زایشِ بسترهای اندیشهورزی چون هامون جست.
و در پایان بایستی اذعان کنم برازجان را تا پیش از این با نخلها، تفنگچیان نهضت جنوب و چند محوطهی باستانیاش میشناختم، اما ماههاست که اندیشهورزی مردمان این دیار در هامونی از فکر، معنای دیگری از این شهر جنوبی برایم تداعی کرده است. معنایی که دامنهی آن همچنان در حال وسیع شدن است.
باور کنیم؛ که می توانیم
عصرانه های هامون؛ تمرینی برای دموکراسی
عباس جاودانی*
یکی از فعالیت های مدنی کم نظیر در استان بوشهر برگزاری طرحی با نام” نشست عصرانه هفتگی هامون” می باشد. این طرح با همت تنی چند از جوانان علاقمند و فهیم شهرستان دشتستان در قالب موضوعات اجتماعی با رویکرد فرهنگی بعد از ظهرهای سه شنبه هرهفته غالبا درمحل دفتر نشریه اتحاد جنوب در شهر برازجان برگزار می گردد. برگزاری منظم جلسات، آزاد بودن شرکت برای عموم،انتخاب مناسب موضوع و تنوع آن، اطلاع رسانی مطلوب، استفاده از کارشناسان خبره، پرسش و پاسخ و به چالش کشیدن موضوع بحث از نکات خوب این نشست می باشد. حضور کم رنگ زنان، افراد محدود و پرسشگران تکراری از مواردی است که باید مرتفع شود. با توجه به موضوع بحث، دعوت از مسولین مربوطه جهت حضور در این نشستها باعث غنای بیشتر کار می گردد. ارسال گزارش دستاوردهای حاصل از عصرانه های هفتگی به مسولین ذیربط نیز می تواند به تحقق بیشتر اهداف پیش بینی شده این نشست ها کمک نماید. طی یک سالی که از عمر این طرح می گذرد به خوبی
می توان گفت که موضوع های عصرانه هامون متعلق به یک قشر، جنس و صنف خاصی نبوده و در آن کودک، جوان ، سالمند، سالم و معلول، زن و مرد و… دیده شده اند. در دنیای پرهیاهوی امروز ما مفهوم گفتن و شنیدن در جامعه کمرنگ شده که متاسفانه بسیاری از مشکلات فرهنگی و اجتماعی ریشه در همین مساله دارند. خوشبختانه یکی از رسالت های مهم عصرانه های هامون توجه به مقوله با اهمیت گفتگواست و فراهم نمودن فضایی علمی-کاربردی برای گفتن و شنیدن با لحن آرام، فریاد یا سکوت. نقد نظر، درک متقابل،تعاون و همکاری، تحمل مخالف و آگاهی از حقوق شهروندی از مفاهیمی است که عصرانه هامون در تلاش است تا به دوستدارانش هدیه دهد. به عبارتی عصرانه های فرهنگی هامون کارگاه تمرین عملی برای رسیدن به دموکراسی است.
*فعال مطبوعاتی و نویسنده
به بهانه ی یکسالگی تولد عصرانه های «هامون»
با فکر و اندیشه نمی شود برخورد حذفی داشت
اکبر صابری*
عصرانه های هامون به یک سالگی رسید. خبر یک جمله کوتاه است. اما فعالیت های مدنی هامون و تاثیری که این عصرانه ها برجای گذاشته، بسیار عمیق و جالب توجه است. در این خصوص برای شخص من چند نکته جالب توجه بود:
۱. در این وانفسای اقتصادی و فضای نه چندان آزاد سیاسی، حرکت خودجوش و احساس مسئولیت چند جوان علاقمند به فعالیت های فرهنگی و مدنی قابل تحسین است.
۲. جدیت، پشت کار و نظم این گروه در برگزاری منظم جلسات قابل تقدیر است. کسانی که تجربه کار گروهی و فعالیت های جمعی دارند می دانند برگزاری و اداره مطلوب و منظم جلسات هفتگی طی یک سال کار ساده ای نیست. مخصوصن توسط کسانی که بابت این همه وقتی که برای این جلسات می گذارند حقوق و اضافه کار و حق الجلسه ای دریافت نمی کنند.
۳. به لحاظ کیفی و محتوایی جلسات خوب و قابل تقدیر بوده است.
۴. هامون نشان داده است نه فقط در شهرستان دشتستان که در استان بوشهر حرف برای گفتن دارد.
۵. پا گرفتن اینگونه تشکل های مردم نهاد می تواند به رشد و توسعه جامعه کمک کند، امیدوارم ngo های فعال دیگری را در استان بوشهر و شهرستان های آن شاهد باشیم.
و اما یک توصیه به مخالفان هامون:
متاسفانه هر گروهی که نشان داد می تواند حرفی برای گفتن داشته باشد و البته گفتمان آن گروه با برخی گروه های وابسته به قدرت رسمی متفاوت بود، عده ای سازمان یافته کمر به حذف آن می بندند و با انواع انگ ها و تهمت ها سعی می کنند فضا را برای آن گروه تنگ و نهایتن از میدان بدر کنند. اما دوستان مخالف بدانند حذف ظاهری یک گروه شکل گرفته و سازمان یافته فقط می تواند جلسات علنی و رسمی آن گروه را تعطیل نماید و البته نمی تواند مانع از ادامه جلسات در محافل زیرزمینی شود. پس به نفع خود آنهاست که این گروه های قانونمند و شفاف را که جلسات عمومی و علنی برگزار می کنند و دلواپسان هم می توانند بدون هیچ محدودیتی در آن شرکت کرده و ضمن گزارش محتوای جلسات به مقامات بالاتر خود، به بحث با حاضرین در جلسه پرداخته و چنانچه ارایه دهندگان عصرانه ی هامون فرضن دچار اشتباه و انحرافی هستند آنها را ارشاد و هدایت نمایند نه اینکه از موضع حذف و تقابل وارد شوند که تجربه نشان داده است با فکر و اندیشه نمی شود برخورد حذفی داشت.
اکبر صابری؛ مدیرمسئول هفته نامه اتحادجنوب
در ستایش مشارکت پذیری عصرانه های هامون
سبحان حیدری
هر پدیده ای در دنیا دو بعد عملی و تئوری را داراست . زندگی نیز یک بعد تئوری و یک بعد عملی دارد ؛ که بعد تئوری عقاید ، دین ، فرهنگ یک انسان است و بعد عملی فعالیت روزانه ، شغل و… ، در بسیاری از پدیده ها بعد تئوری از بعد عملی خیلی مهمتر است. همان گونه که در کارخانه های بزرگ دنیا سالها برای طراحی یک محصول وقت می گذارند اما وقتی به تولید می رسد روزانه تعداد هزارانی از آن محصول تولید می شود . متاسفانه در بسیاری از مواقع در کشور ما بحث تئوری صحیح ، جدی گرفته نمی شود به همین دلیل بسیاری از مشکلات زندگی شهروندی ما مشکلات فرهنگی ما هست که نتیجه آن عملکرد ضعیف در بعد عملی ماست . عصرانه فرهنگی هامون با وجود اینکه تاثییر صددرصدی بر بعد تئوری زندگی افراد دارد تلاش برای تاثییر در بعد عملی زندگی نیز دارد . برقراری یک نشست چه در محدوده دوستانه و چه رسمی نیازمند یک سری ویژگی ها هست که در صورت فقدان آنها نشست یا عصرانه یا کارگاه ، پاتوق خیلی سریع از هم می پاشد . یکی از نشانه های بارز عصرانه فرهنگی هامون اجازه نظر دادن و بیان دیدگاه هست که هر چند ممکن هست صحیح نباشد ولی یک احساس رضایت از بحث را به حاضرین می دهد که همین امر باعث شده است عصرانه فرهنگی هامون با دیگر نشست ها و کارگاه های موجود در استان متمایز باشد . بنده نشست ها و کارگاه های زیادی در استان تجربه حضور داشته ام تمایز عصرانه هامون در کلی نگری هست که انجام می دهد یعنی تعدادی ذهن خلاق در مورد یک پدیده ای مثل ورزش که ممکن هست توانایی بحث تخصصی در آن زمینه را نداشته باشند به صورت کلی و از نگاه قشر فرهنگی جامعه موضوع را به چالش می کشند. یکی از نشانه های مثبت این عصرانه حضور افراد با تفاوت سن هست که گاهی اوقات اگر افراد یک نشست همگی جوان باشند ممکن نشست به سمت افراط و یا یکسویه نگری برود و اگر اعضای یک انجمن همه با سنین بالا باشند اون نشست یا انجمن به سمت بی تحرکی و یکنواختی بروند . یکی از برتری های انجمن ها و نشست های حضوری نسبت به مجازی ، شناخت افراد و رزومه قبلی و شخصیت و سن آنهاست که معمولن در انجمن هایی مجازی بسیار باعث زود رنجی افراد می شود.بنده برداشتی که از چند حضور در عصرانه هامون دشته ام: یک جمع صمیمی با دیدگاه های جالب که برای آگاهی مردم؛ بدون هیچ چشم داشتی تلاش می کنند و باید برای بقای این عصرانه سعی بر این داشته باشند تا همچنان از حکومت دوری کنند و در دعوت از مهمان های خود دقت کنند. زیرا معمولن چیزی که تجربه نشان داده است این انجمن ها و نشست ها هر چقدر بزرگ تر و مطرح تر می شوند؛ جنبه اعتراضی و مردمی خود را از دست می دهند و به سمت کیف های سامسونت و مدیران وعده ای می روند و انجمن می شود دستخوش امتیازات سیاسی … که این امر تا کنون برای این عصرانه اتفاق نیفتاده و امید است با دقت زیاد در ادامه نیز شاهد آن نباشیم.بر قراری یک مراسم (پاتوق، عصرانه، کارگاه، نشست) به صورت متداوم واقعن نیاز به یک انگیزه و فکر و برنامه ریزی دارد که جای بسیاری تشکر و تقدیر و تبریک دارد.
سبحان حیدری؛ مدرس موسیقی
درنگی بر یک سالگی عصرانه های «هامون»
ابتدای راهیم…
سبحان حسن پور*
یک سال از شروع عصرانه های هامون گذشت؛ همین واژه «یک سالگی» گویی ما را دعوت می کند که به عملکرد خود در این مدت به دقت بنگریم و از منظری انتقادی راه رفته را مورد بررسی و بازنگری قرار دهیم. پس در چهارمورد و به طور خلاصه مواردی را اشاره می کنم.
۱- بارها از دوستانی که نخستین حضور خود را در این نشست ها تجربه می کردند، خواستم جلسه را توصیف کنند و آنها گویی جلسه را بالنی معلق دیده بودند که خود سوار و مسافر آن نیستند؛ بلکه از روی زمین و به فاصله ی دوری نظاره گر آن هستند. این احساس سبب دلسردی و دوری آنها از این نشست ها و بعضن سبب دوری آنها از مفاهیم مطرح شده نیز می شد. به نظر من این اولین و مهم ترین نقدی است که به این جلسات وارد است.
۲- مورد بعد که بی ارتباط به مورد اول نیست گفت و گو محوری عصرانه هاست . هرچند این شعاری بوده که تحقق آن برای همه مهم بوده؛ اما به گمان بنده چندان در این امر موفق نبوده ایم. حداقل نه آن طور که باید. و گواه این مطلب، مطالب بیان نشده ای است که می بینم برخی دوستان در ذهن داشته اند و بعد از جلسات و قرارگیری در جمع های خصوصی تر به بیان آن می پردازند و الحق توضیح چرایی این وضع با همه تلاش هایی که از دوستان هامونی خود دیده ام کار سختی است. شاید به مرور این رویه بهتر شود اما باز هم می توان به موضوع جلسات اشاره کرد که علاوه بر انتزاعی بودن، گاه رنگ وبوی تخصصی هم دارند و فرد عامی را در اظهار نظر سست می کند.
۳- در مجموع به نظر می رسد راه نفوذ عمیق تر، استقبال بهتر و حتا موفقیت بیشتر در گفتگو محوری نشست ها، توجه بیشتر به روزمره گی ذهن مردم است. روزمره گی – هم به لحاظ شیوه تفکر و هم به مثابه موضوعات و دغدغه های ذهنی آن ها. ( البته حتا اگر روزمره گی را به عنوان یک پدیده ناصواب هم در نظر بگیریم؛ حل آن زمانی امکان پذیر می شود که در قدم نخست آن را ببینیم و متناسب با آن اقدام کنیم.)
۴- نشست های عصرانه وجه متمایز و مثال زدنی را هم از نظر تداوم دارا بوده اند که در طول یک سال گذشته نهایتن یک یا دو جلسه؛ آن هم به خاطر عید نوروز یا مناسبت این چنینی بوده که تشکیل نشد. این تداوم ضرورتی بوده که به خوبی به آن پرداخته شده است. به علاوه تهیه گزارش از نشست ها نیز به بارز تر کردن جلسات و خروجی دادن به آن نقش مهمی داشته است و امیدوارم که در آینده نیز این رویه هرچه بهتر تداوم پیدا کند.
*عضو نوجوان عصرانه های فرهنگی هامون و گزارش نویس برخی از نشست های هفتگی هامون.
شما را به عصرانه ی هامون دعوت می کنم
اسفندیار فتحی
انجمن هامون نقاط قوت بسیاری دارد، جسارت در حرکت، تداوم در کار و برنامه ریزی منسجم از نقاط قوت آنهاست؛ ولی چیزی که این انجمن را با دیگر انجمن ها؛ متمایز می کند کار گروهی و شرکت همه ی اعضای اصلی این انجمن در کارها می باشد. چرا که تا کنون بیشتر انجمن ها و تشکل های ما قائم به شخصی خاص و بیشتر کارها نیز بر دوش یک نفر بوده است.
البته اگر از ضعف این انجمن صحبت می شود باید شرایط جامعه را نیز مد نظر قرار داد. به زعم من یکی از نقاط ضعف این انجمن ـ با وجود این که در دنیای حقیقی کار می کند؛ مجازی بودن آن می باشد و افراد جدیدی از جامعه را جز کسانی که از فضای مجازی به این انجمن در فضای حقیقی باشد؛ جذب نکرده است و هنوز نتوانسته است به بطن جامعه وارد شود. شاید مساله ای دیگر که بتوان نقطه ی ضعف دانست ترس از کار کردن با ارگان های دولتی باشد؛ درست است که ما (تشکل ها و جمعیت های مدنی) نباید دولتی شویم ؛ اما نه اینکه از دولت هم فراری باشیم (البته با توجه به شرایط فعالیت این تشکل ها در جامعه ی ایران)
به نظر من صرف حضور پیدا کردن در عصرانه های هامون برای همه ی جوانان شهر بی نهایت مفید است. حرکت، شور و صرف کردن شعار “در این شرایط هم می شود کار فرهنگی انجام داد” برای جامعه ی فرهنگی.
عصرانه های هامون یکی از دستاوردهای مهمی است که برای جامعه ی شهری برازجان است به وجود آمده است و می توان با حضور و نقش پذیری در عصرانه های هامون به آن قوت و معنای بیشتری بخشید. دستاورد شخصی یی که عصرانه های هامون برای شخص نگارنده، که به عنوان یکی از افرادی که در عصرانه ها حضور پیدا کرده ام این بوده که به منابع مهمی در رابطه با موضوعات مختلف دست یافته و با توجه به موضوعات مختلف این عصرانه ها به نوعی جامعه را برای من در یک اتاق کوچک به نمایش درآورده که نقش خودم را در آن به وضوح می بینم.
در انجمنهای زیادی شرکت کرده ام و بیشتر هم همسان و یکسان بوده اند؛ ولی متفاوت بودن عصرانه های هامون کاملن بارز و مشخص بوده است. همه ی دوستان را به عصرانه های هامون دعوت می کنم.
انتظارات و خواسته ها در تولد یک سالگی هامون
فریده دهملایی*
یک سال از تشکیل انجمن هامون، به عنوان یک نهاد مدنی و غیر دولتی که رسالتش، نقش نظارتی بر نهادهایی همچون شورا و ارتقا کیفیت زندگی شهروندی شهروندان می باشد؛ می گذرد. انجمنی که به واسطه حضور افراد نخبه در تمامی شاخه ها و دسته ها و تصمیمات کارشناسانه و تخصصی ای که در هر حوزه می تواند اتخاذ کند بلافاصله مورد استقبال اکثر نخبگان و فرهنگ دوستان شهر قرار گرفت. تا جایی که این احساس و تفکر به وجود آمد که در صورت موفق بودن در این مرحله، نقش نظارتی را به سطوح بالاتر همچون نماینده مجلس نیز کشاند.
با نگاهی به کارنامه یکساله این انجمن خوش آتیه می توان عنوان کرد که با توجه به اساس نامه آن، مجموعه موضوعات و نشست های فوق الذکر در راستای اهداف اولیه آن نبوده است. طرح موضوعاتی همچون تاریخ فکری و اجتماعی رنسانس، چگونه نقد کنیم، پاتوق هویت شهری و تجربه مدنی، خرد در شاهنامه فردوسی، رابطه ادبیات و سیاست، تراژدی قدرت در شاهنامه؛ … و… آیا همگونی با دغدغه های شهری و تلاش در برطرف کردن آن دارد؟!
هر چند اعتقاد دارم موضوعات مطروحه در نشست های هامون موضوعات بسیار خوبی هستند که می تواند در رشد فکری و اطلاعاتی شنوندگان تاثیر بسزایی داشته باشد و تبادل اطلاعات و سخنانی که در این نشست ها ارایه و گفته می شود بسیار پربار است، اما آن چه مورد نظر این جانب است این است که ای کاش این نشست ها توسط نهاد دیگری اداره می شد. نهاد یا نهادهایی با هدف تبادلات فکری و فرهنگی و هنری در موضوعات مختلف و ارتقا سطح دانش اعضای آن و برگشتن هامون به همان رسالت و نقش نظارتی ای که برای آن تعریف شده بود.
راهکارهایی که به نظر اینجانب می رسد که می تواند سبب بهبود عملکرد هامون شود:
۱.طرح یکی از معضلات شهری در انجمن و سپس همفکری با مردم از طریق شبکه های اجتماعی و جمع بندی نظرات و تصمیم نهایی در جلسات بعدی و پیگیری آن تا رسیدن به راهکار مورد نظر
۲. در نشست های هامون در کنار حضور اعضا، از کسانی که مرتبط با موضوع مورد بحث هستند نیز دعوت به عمل آید. بدین طریق مشارکت بیشتر طیف های مختلف جامعه موجب می شود که اعضا در جهت تصمیمات بهتر گام بردارند.
به امید اینکه انجمن هامون بتواند پلی باشد بین اقشار مختلف مردم و نهاد های دولتی
فریده دهملایی؛ فعال حوزه کودکان و نوجوانان جامعه کنشگران مدنی برازجان؛ نقاش و مجمسمه ساز.
نوسازی دائمی؛ ضرورت عصرانه های هامون
فرج الله کمالی
دو سه بار به صورت ناقص و یک بار به طور کامل در جلسات انجمن هامون در دفتر هفته نامه ی اتحاد جنوب شرکت کردم. اما گزارش برگزاری نشست های عصرانه ی هامون را، تقریبن هر هفته از طریق هفته نامه اتحاد جنوب پیگیری می کنم. به باور من فضای حاکم بر جلسات فضایی کاملن صمیمی فرهنگی و قابل احترام است و اداره جلسات با رویکرد دموکراتیک و بر اساس تضارب آراء و اندیشه شرکت کنندگان در هر جلسه و همزمان با روشی علمی – یعنی بدون تحمیل نتیجه ای از پیش تعیین شده و مشخص- صورت می گیرد و شاید یکی از علل تداوم این جلسات و تضمین تداوم آن در آینده نیز حضور همین شاخصه ها ی ارزشمند اشاره شده باشد.
یکی دیگر از دلایل پویایی انجمن هامون تا این تاریخ را می توان تنوع موضوعات مورد رسیدگی در جلسات آن دانست که هماهنگی آن را با تکثر گرایی حاکم بر اندیشه و فرهنگ مسلط دهه های اخیر نشان می دهد. دعوت از صاحب نظران و فعالان نام آشنا و مطرح در زمینه های مختلف فرهنگی از رویکرد های پسندیده و مورد انتظار انجمن به شمار می رود. وجود و ادامه ی فعالیت چنین انجمن هایی در محیط های شهری ی کوچک مانند برازجان فرصتی است بی بدیل برای اهالی فرهنگ در رده های مختلف سنی و به ویژه جوانان هم شهری که عدم اغتنام از آن؛ حسرت و پشیمانی را به دنبال خواهد داشت .
با همه ی این اوصاف عدم تکامل در تمامی روش های فعلی و تجربه شده ی انجمن و مشابه آن و توقف بیش از حد در زمینه های تکراری یعنی به طور خلاصه- ایستایی و در جا زدن مزمن- این انجمن را نیز با خطر آنتروپی حاکم بر تمامی پدیده ها و از جمله پدیده های اجتماعی یعنی کاهش درونی انرژی سیستم ها رو برو خواهد کرد. پس نوسازی دایمی کلیه روش ها و رویکرد های انجمن و ارتقاء تدریجی و متناسب با زمان -چه در وجه کمی و چه در شرایط کیفی- جلسات را به عنوان تنها و تنها گزاره ی قابل توصیه به مسئولان انجمن برای پیشگیری از فسیلی شدن و رواج بیشتر تاثیر گذاری دایمی بر جامعه ی اکنون و آتی این شهر (برازجان) دانسته و ضمن تبریک عبور از مرز ۵۰ جلسه؛ پیروزی آنان را از خداوند یکتا خواهانم.
*فرج الله کمالی؛ خالق کتاب شعر «دشتسونی»
تجربه حضور در عصرانه های هامون
شهین بازیار*
اولین بار که با ان جی او (تشکل غیردولتی) هامون در برازجان آشنا شدم از طریق فراخوانی در هفته نامه اتحاد جنوب در ارتباط با بیست و هشتمین عصرانه هامون با موضوع پخش و تحلیل فیلم سینمایی «گذشته» با حضور آقایان دکتر مهرآیین و پاسیده بود. من که مشتاق دیدن یک فیلم در سینما بودم به انجمن سینمای جوان رفتم. بعد از پخش فیلم نیز به نقد و بررسی فیلم پرداخته شد و در نهایت یک عکس دسته جمعی گرفته شد.
ابتدا نکته قابل توجه برای من دعوت نامه آبی رنگی بود که در آن موضوع جلسه هفته های آینده را مشخص می کرد که موضوع جلسات برایم جالب بود. و بعد حضور کارشناسان شرکت کننده و دوستانی که کم و بیش می شناختم و می دانستم که می توانم از دانسته ها و تجربیات شان بهرمند شوم.
بعد از آن با کنجکاوی و رغبت تمام در بیست و نهمین عصرانه هامون شرکت کردم و تاکنون برایم بسیار مثمرثمر بوده است. نقاط قوت نشست های عصرانه فرهنگی هامون را می توان چنین برشمرد: ۱- آشنایی و شناخت افراد فرهیخته و مسولیت پذیر شهر؛ آشنایی با قشر تحصیل کرده و دیگر دوستان گرامی و بهره مندی از حضور و دانستنی های آنان ۲- تنوع و به روز بودن موضوعات مورد بحث؛ که انگیزه و رغبت به مطالعه و تحقیق را نزد حاضران شرکت کننده بالا می برد. ۳- شرکت در نشست های هامون؛ برای عموم ازاد می باشد و اظهار نظر همه حضار را می طلبد.(در واقع هیچکس غریبه نیست) ۴- فعالیت های مدنی و اجتماعی هامون که شرایط را برای فعال بودن اعضا در زمینه های مختلف فرهنگی و اجتماعی فراهم می کند. ۵- استفاده از افراد غیر متخصص وعادی در بعضی از جلسات؛ هر چند بعضی از افراد، ناطق خوبی نیستند و حتا در زمینه موضوع مورد ارایهاشان تسلط کافی ندارند، ولی به نطر من ایجاد چنین فرصت هایی برای افراد کم تجربه باعث بالارفتن اعتماد بنفس؛ بالا بردن سطح مطالعه افراد و ایجاد انگیزه و رقابت برای شرکت در فعالیت های گروهی می شود و به نوعی باعث رقابتی سالم که نتیجه آن بالا رفتن سطح اگاهی عمومی جامعه می شود. ۶- و در نهایت مدیریت خوب اعضای هیات موسس انجمن هامون و مشارکت دوستان شایان ذکر است.
نقاط ضعف عصرانه های هامون را هم می توان بدین شرح بر شمرد: ۱- برگزاری جلسه هفتگی نشست ها؛ تعداد شرکت کنندگان را پایین می آورد، به نظر من دوهفته ای یک بار بهتر است. ۲- حضور خانم ها در نشست ها کم رنگ است؛ لذا شایسته است ترتیبی اتخاد شود تا نسبت افزایش حضور فعالانه ی بانوان اقدام شود ۳- عدم حضور شهروندانی از اقشار مختلف که شاید ناشی از عدم اطلاع رسانی در سطح شهر باشد؛ بهتر است در صورت امکان بیلبورد تبلیغاتی یی که دربردارنده ی معرفی کلیت عصرانه های متنوع هامون باشد؛ جلوی در ورودی ساختمان پاساژ شهراری(محل برگزاری عصرانه های هامون) و یا در سطح شهر نصب شود.
نکته ی آخر: متاسفانه ذهنیت بعضی از گروه های دشتستان و مسئولین شهری؛ نسبت به هامون بیشتر جنبه سیاسی دارد تا قرائتی مبتنی بر یک نهاد مردمی بودن). امید دارم که با آشنایی بیشتر مردم و مسئولین با عصرانه های هامون؛ این ذهنیت از بین برود.
*عضو عصرانه های فرهنگی هامون
عصرانه های هامون، فرصتی برای اندیشیدن و آموختن
حیدر کاشف
در عصری که تک گویی جای خود را به گفت و گو و دیالوگ داده است و در فضایی هم چون برازجان که کمتر نمود این تغییرات دیده می شو؛ به گمان من عصرانه های هامون فرصت مغتنمی است که بتوان نشست و از مسائلی که بشر امروز، دچار آن است صحبت کرد. نشست های هفتگی هامون گر چه به تازگی به مرز یک سالگی خود رسیده است،اما توانسته در ارتباط گیری با روشنفکران و صاحبان قلم موفق عمل کند.
امروزه کرسی های آزاد اندیشی در سرتاسر دنیا از چنان جایگاهی برخوردارند که اغلب دولت ها و رسانه ها و جامعه مدنی، نظارت و تمرکز ویژه ای بر آن ها دارند. نیازسنجی بر اساس موضوعات روز و دغدغه های جامعه روشنفکری و پرسشگری از ویژگی های نشست های این چنینی است. هامون توانسته با خلق فضایی جهت تبادل اندیشه ها و گفت و گو، به تمرین دیالوگ و درک حضور دیگری و تحمل آرا مخالف در بین مخاطبین خود دست زند. این موهبتی است بس بزرگ برای اجتماعی که معمولن فرهنگ نقد پذیری و پذیرش اشتباه در آن کمتر به چشم می آید. در این اجتماع که نوعی کسالت و بی رغبتی میان مردم آن و حتا روشنفکران آن رواج یافته، جمع کردن و حضور داوطلبانه عده ای جوان تحصیل کرده و صاحب اندیشه و اغلب گرفتار- در چنبره ی دشواری های زندگی امروزه- کار شگرفی است که «هامون» توانسته به لطف همدلی و قدرشناسی اعضا و گردانندگان خود انجام دهد.
استفاده از توان و قابلیت های فکری و تخصصی پژوهشگران هم استانی از جمله نکات بارز هامون است.
بی شک تریبون هایی مانند عصرانه هامون، می تواند در معرفی صاحب نظران در سطح ملی نیز موثر باشد. از جنبه های مثبت کار که بگذریم، این نشست ها تا کنون ایراداتی هم داشته که البته با این حجم و فشردگی برنامه ها طبیعی به نظر می رسد. از جمله انتخاب بعضی موضوعات برای عصرانه ها که اگرچه پرداخت به آن ها خالی از اندیشه نخواهد بود، اما به دلیل نخبه گرا بودن و تخصصی بودن بحث، قدری از نیازهای اساسی جامعه امروز شهر فاصله داشت، توجه به مسایل حوزه عمومی و زیست اجتماعی شهروندان و پرداختن به موضوعاتی که تبدیل به گرفتاری و دغدغه ی روزمره ی مردم شده است، به باور من در اولویت قرار دارد. گرچه در دید کلی بسته ی نشست های عصرانه هامون، ترکیب نسبتن خوبی را دارد.
امید که این نشست ها از مقبولیت بیشتری از سوی مسئولین و صاحب نظران حوزه های گوناگون برخوردار باشد. نگارنده آینده ی روشنی را پیش روی «هامون» می بینم که به لطف همت و احساس مسئولیت اعضا یقینن، رسیدن به آنها دور از ذهن نیست.
*عضو جامعه کنشگران مدنی برازجان
فرهنگیان را به عصرانه های هامون دعوت می کنم
غلامحسین خسروی*
هر گاه می خواهیم جلسه یی برویم، دوست داریم در آن صمیمت و یک رنگی باشد. اگر در آن جلسه افراد متشخص، باسواد و فرهیخته حضور داشته باشند؛ بهتر می پسندیم. اگر در این نشست ها، محور صحبت ها و گفت و گو ها مسایل اجتماعی و فرهنگی باشد؛ می توان بهترین بهره را از وقت و آن جلسه یی که در آن حضور داشته ای، ببری. خواندن کتاب های متفاوت و شرکت در جلساتی که در آن تحرک و پویایی باشد را همه می پسندند. عصرانه های هامون همه ی این موارد را در خود به خوبی و فراتر از آن جای داده است.
همیشه آرزویم نشست با گروه های اجتماعی و یا افرادی بود که بتوان از آن ها یاد گرفت و از آن آموخته ها برای زندگی بهتر در این جهان بهره برد. وقتی هر هفته دو، سه ساعت در مورد موضوعاتی مانند ادبیات کلاسیک؛ شاهنامه؛ ادبیات؛ فرهنگ بومی؛ فیلم و سینما و تآتر و موسیقی؛ حقوق شهروندی؛ حقوق مدنی، دموکراسی و … مطلب می شنوی؛ منابع بیشتری به تو معرفی می شود تا در ان موضوعاتی که صحبت شده است؛ بیشتر فرا بگیری، مطلب می شنوی، حس می کنی، متوجه می شوی بزرگ و بزرگ تر می شوید و دید و چشم انداز روشن تری در زندگی و درباره ی زندگی پیدا می کنید.
عصرانه های هامون برای من جلسه یی است که برای حضور در آن روز شماری می کنم تا وقت آن فرا برسد و هر کاری هم که داشته باشم، آن را کنار گذاشته و به موقع خود را به آن محفل گرم و صمیمی و دوستدار آگاهی و دانستن می رسانم.
وقتی شما اثر یک روزنامه نگار؛ نویسنده و شاعری را در روزنامه ها و مجلات می خوانید و از اثر ارایه شده ی آن ها لذت برده و استفاده می برید؛ چه بهتر که از نزدیک و رو در رو با آن ها آشنایی پیدا کرده و به گفت و گو بپردازید. عصرانه ی هامون به نوبه ی خود این فرصت را برای من و سایر دوستان علاقمند مهیا کرده است. از همین منظر باعث شده در زمینه های مختلف؛ نظرات این دوستان را جویا شده، جدا از نشست های هفتگی با انها مراوده داشته؛ به بحث و گفت و گو نشسته و با آن ها محصولات فکری و فرهنگی مثل کتاب و مجله رد و بدل کنم.
به گمانم عصرانه های هامون این فرصت را فراهم کرده که گروه های اجتماعی متنوع از نوجوان و جوان و دانشجو و فرهنگی بازشسته و چهره های پیشکوت به گرد هم آیند و با افراد متشخص، تحصیل کرده و دلسوز جامعه ی دشتستان آشنا شویم؛ افرادی که تمام زندگیشان شده نگرانی و مشکلات مردم شهر و کشورشان.
من به همه ی شهروندان، دانش آموزان؛ دانشجویان و فرهنگیان آموزش و پرورشی دعوت می کنم تا در جلسات فرهنگی هامون شرکت کنند. به گمان من اثرگذاری آن و مباحثی که در ان صورت می گیرد، بر افراد بسیار تاثیر گذار است که پس از مدتی می توان این اثرگذاری را در محیط خانواده و پیرامونی خود نیز مشاهده کرد. چه بسا بسیاری از مباحثی در این نشست ها مطرح می شود؛ که می توان آن مفاهیم و مباحث را در محیط خانواده نیز به اشتراک گذاشت و در مورد ان بحث و تبادل و نظر کرد. من مجددن از فرهنگیان آموزش و پرورش درخواست دارم به چنین نشست هایی مرتب حضور یابند؛ بی شک در شناخت از جامعه ی خود به آن ها کمک بسیاری می شود به ویژه که مباحث مطرح شده در طول نشست به صورت گفت و گویی انجام می شود؛ می تواند تجربه ی مناسبی برای مدرسان باشد. ای کاش چنین نشست هایی در سطح شهر؛ سال ها پیش اتفاق می افتاد.
ویژگی های نشست های هامون:
۱- میزان آگاهی و تحصیلات افراد شرکت کننده ۲- گفت و گو محور بودن مباحث علمی و ادبی، فرهنگی و اجتماعی مطرح شده در نشست های هامون ۳- آشنا شدن با مفاهیم و موضوعات مختلف ۴- دریافت و درک مناسب و آشنایی با حق و حقوق طبقات مختلف اجتماعی (معلولین؛ ورزشکاران؛ دانش آموزان؛ زنان و…) ۵- برخورد رو در رو با نویسندگان؛ شاعران و روزنامه نگاران شهر و استان ۶- پیدا کردن دوستان صمیمی و فرهنگی ۷- اثرپذیری مستقیم جلسات روی افراد شرکت کننده و متقابلن خانواده و جامعه ۸- آشنا شدن با روش گفت و گو و بحث و تبادل و نظر با همدیگر. ۹- احترام متقابل با همدیگر؛ علی رغم اختلاف در سلیقه و مشرب ۱۰- امکان نقدپذیری مطالب و صحبت های سخنرانان ۱۱- معرفی تشکل های صنفی و آشنا شدن با تشکلات صنفی شهرستان و توانمندی های آنان ۱۲- آسیب شناسی معضلات مختلف شهری برازجان.
*فرهنگی بازنشسته آموزش و پرورش شهرستان دشتستان
دیگر پذیری عصرانه های هامون؛ سرمشق گروه های اجتماعی
مجید کمالی پور*
چند ماه پیش بود که اعضای هیات موسس انجمن هامون تماس گرفتند و پیشنهاد دادند برای ششم خرداد ماه ۹۳ برنامه عصرانه هامون اختصاص به تجربیات شما در انجمن دوستداران دشتستان داشته باشد. از انجمن من، شاکر شکیبا و ثاره رتبه دعوت شدیم. تا ششم خرداد خیلی راه مانده بود و ذهنم همچنان درگیر این مساله بود که چه چیزی را باید بگویم که مناسب باشد. به خرداد ماه نزدیک می شدیم که خانم رتبه درگیر مسافرت خارج از کشو شد؛ درست روز ۶ خرداد که عصرانه هامون بود. با تلاش جناب حسام مقدم و اعضای محترم هیات موسس انجمن هامون استثنائن جلسه به دوشنبه ۵ خرداد تغییر پیدا کرد. هر چه به شروع جلسه نزدیک تر می شدیم؛ ذهن من خالی تر می شد. تصمیم انجمن این بود که من از تجربیات انجمن دوستداران دشتستان در رابطه با برنامه های انجام شده، حرف بزنم. قرار شد شاکر شکیبا، از فیس بوک و دنیای مجازی و ثاره رتبه از حضور زن و فعالیت های دنیای مجازی و اجتماعی زنان صحبت کنند. ساعت موعود فرا رسید به نظرم یکی از جلسات شلوغ و پر تعداد عصرانه های هامون؛ همین نشست بود. .هم دوستان هامونی و هم بچه های انجمن دوستداران دشتستان استقبال خوبی داشتند. برای اولین بار پشت یک میز رسمی برای ایراد سخن قرار می گرفتم. حس خوبی داشتم و مدیریت صحیح نشست در اعتماد به نفس من تاثیر به سزایی داشت. از قبل پیش بینی می کردم که با چالشهای جدی و پرسش های انتقادی؛ از طرف دوستان رو به رو شوم که شدم. آن جایی که باید دفاع می کردم، کردم و آن جایی که باید اقرار می کردم، آن را هم صادقانه انجام دادم. گفتم از تجربیات انجمن و حرکت های خوبی که انجام شده بود. از جشن خانه سالمندان در رمضان پارسال تا جشن ماه مهر در شهریور ۹۲ و تور های دشتستان گردی وعلمی انجمن. از مودت بین بچه ها و ارتباط عاطفی خودم با آن ها سخن گفتم. انتقاداتی هم به انجمن بود که بعضی را پذیرفتم و بعضی را رد کردم. اولین تجربه من برای روبرو شدن با جمعی که می فهمند دنیا دست کیست و می فهمند چه می گویند و چه می خواهند جالب بود و آموختنی. آدم وقتی از طرف کسی که می فهمد؛ مورد چالش قرار بگیرد بی شک می آموزد. در مجموع کار زیبایی بود که انجمن هامون انجام داد. ما تلاش داریم راه را ادامه دهیم و انجمن دوستداران دشتستان در تعامل خوب و سازنده با انجمن هامون بتواند مسیری برای پیشرفت و آبادانی دشتستان هموار نماید. همان چیزی که در پیشخوان انجمن نوشته شده؛ «ارتقا سطح علمی، فرهنگی و معرفی توانمندی های دشتستان». آن چه که درباره ی عصرانه ی هامون می توان گفت؛ برنامه های اشتراکی انجمن هامون با دیگر گروه های اجتماعی است و دیگرپذیری انجمن هامون نکته ی مثبتی است که می تواند سرمشق گروه های اجتماعی دیگر قرار گیرد. به نظر می آید راهی که انجمن هامون پی ریزی کرده؛ جاده خوبی ست که می شود با خیال راحت و بدون ترس از ماندن بین راه، در آن حرکت کرد و در پایان به منزلگاهی خوب تر رسید که بتوان حداقل زندگی بی دغدغه یی را بنیان نهاد. انجمن هامون تا حالا نشان داده که می توان به آن اعتماد کرد و همواره دست همکاری اشان را به گرمی فشرد. تجربه خوب من و دوستانم در نشست عصرانه می تواند راهبردی باشد و راهی نو را پی ریزی کند.انجمن دوستداران دشتستان نیت دارد که زایش مهر و دوستی را با انجمن هامون به اشتراک بگذارد. مهری که نتیجه اش تولد دشتستانی نو و عاری از کین باشد.
مجید کمالی پور؛ ادمین انجمن مجازی دوستداران دشتستان
عصرانه های فرهنگی هامون؛ تغییر دهنده ی رفتار شهروندان
علی زمانی
۱- یک سال از تولد عصرانه های فرهنگی هامون می‌گذرد. اگر چه از نخستین جلسه ها با جمع آشنا شدم، اما در طول این یک سال، فاصله‌ی مکانی و مشغله ها اجازه نداد بیش از سه یا چهار بار در میان جمع باشم. شاید با این میزان از حضور در یک جمع نتوان به شناخت کاملن درستی از کاستی‌ها یا نیازهای آن رسید اما بر حسب وظیفه، آنچه را که گمان می‌کنم می‌تواند در ادامه‌ی کار برای دوستان مفید باشد، می‌گویم.
شاید کارکرد عصرانه‌های فرهنگی هامون در سطح نخست، ایجاد یک فضای گفت‌و‌گو برای رشد دانسته ها و آگاهی های فرد باشد؛ اما عصرانه‌های فرهنگی و اصولن هر کار گروهی دیگری این پتانسیل را دارد که در افراد و اعضای خود، یک مجموعه عادات و رفتارهای مشخص را بسط دهد. عادات و رفتارهایی که می‌توانند خوب و یا بد باشند. به وضوح اخلاق و صفات تک تک اعضای یک جمع در تعیین سرنوشت آن مؤثر خواهد بود. اگر متوجه ی عادات موجود در جمع نباشیم این عادت‌ها، ناخودآگاه و خارج از کنترل ما میان اعضا شیوع خواهند یافت و اگر از آنها آگاه بوده و خود انتخاب، کنترل و هدایتشان کنیم، حرکت به سوی اهداف را سرعت بخشیده، پیوند میان اعضا را محکم‌تر کرده و به مجموعه هویت و شخصیت می‌دهند. از این رو، هامون و عصرانه‌های هامون می تواند مرامی را برگزیند و با تکرار آن و تاکید بر آن در خلال انجام فعالیت‌های خود، آن مرام را میان اعضا و دیگر افراد درگیر با فعالیت بسط دهد. اما تلاش برای بسط این مرام نیز بایستی چیزی فراتر از یک شعار رفته و در عمل، اجرا و از افراد مطالبه شود. برای مثال، صرف تشکیل یک مجموعه جلسات و بیان این که ما به دنبال بسط تفکر منطقی میان اعضای خود هستیم به تنهایی موجب نمی‌شود که به چنین هدفی دست یابیم. اگر به دنبال چنین هدفی هستیم بایستی مولفه های عملی تفکر منطقی را مشخص نموده، در خلال جلسه، خود به آن عمل کرده و در گفت‌و‌گوها نیز صریحن و در عمل دلایل منطقی را از افراد مطالبه کنیم. شعارها هنگامی تبدیل به رفتارهای واقعی می‌شوند که نمودهای عملی آن مشخص شده و مطالبه شوند. حال این نمودهای عملی می تواند نظم، خوب شنیدن، استدلال کردن، مطالعه، قانون‌گرایی، صراحت بیان و یا هر چیز دیگری که متناسب با اهداف و خواست‌های جمع است، باشد.
۲- به عنوان یکی از اعضای عصرانه‌های فرهنگی گمان می‌کنم هامون با دقت بیشتر و یافتن چنین نمودهایی عملی از آن چه به عنوان هدف خود برگزیده است و سپس بسط آن در خلال برنامه‌ها و میان اعضای خود، می‌تواند مسیر پیش رو را سریع‌تر و پایدارتر طی کرده و به رشد اعضای خود بیشتر کمک کند.
” جنگ جایی است که گفت و گو نباشد”
کاووس کمالی نژاد*
تشکیل و برپایی انجمن ها و تشکل هایی که فارغ از قید و بند دولت باشد و در راستای منافع عموم مردم قدم بردارد، فی نفسه حرکتی نیک و پسندیده است. و این چیزی است که فقدان آزار دهنده آن را در جامعه و به خصوص در شهر برازجان به خوبی احساس می کنیم؛ گر چه در دوره ی صدرات سید محمدخاتمی (دوره ی اصلاحات) اقداماتی جهت تشکیل چنین تشکل هایی در شهر صورت گرفت و نتایج کوتاه مدتی هم در پی داشت؛ اما شاید به دلیل نا آزمودگی و بی تجربه بودن عوامل آن که دیری نپایید و گلی از این بوستان به بار نیامد.
به گمان من انجمن هامون را تا اینجای کار و تا اکنون شاید بتوان موفق ترین تجربه در تشکیل چنین انجمن هایی به شمار آورد. انجمن هامون با بر گزاری جلسات هفتگی منظم، متنوع و مستمر و با تلاش برای استفاده از حداکثر قابلیت های موجود، فضایی برای به بار نشستن تلاش های ناکام مانده ی گذشته ایجاد کرده است.
این انجمن درشرایطی پا به عرصه فعالیت های اجتماعی گذاشت که صدایی جز از یک طیف به خصوص به گوش نمی رسید و در این فضای تک قطبی (که البته همزمان با آغاز تحولات امید بخش سیاسی نیز بود) با گفتمان دیگر گونه ی خود کاری بود کارستان. البته دیگر گونه گفتن را به معنای فرصت گفت و گو در جهت تبادل و به چالش کشاندن افکار و آراء متفاوت بدانیم و نه صرفن ضدییت با تفکر حاکم.
و اما اگر در پی بر شمردن نقاط قوت و ضعف انجمن باشیم باید گفت که حداقل بخشی از نقاط قوت و ضعف انجمن و یا هر مقوله دیگر نسبی و تابع شرایط بوده و گاهن می توان عوامل قوت یا ضعف را خارج از آن مقوله شناسایی کرد.
نقاط قوت عصرانه های فرهنگی هامون:
۱- غیر دولتی بودن ( به معنی استقلال در چه گونگی تشکیل جلسات و طرح مباحث بدون آنکه وامدار و متکی به دولت و یا مراکز قدرت باشد)
۲- ایجاد فضایی دموکراتیک برای گفت وگو.
۳- به چالش کشیدن دیدگاه های مختلف تا حد ممکن .
۴- برنامه ریزی منظم؛ دقیق و مستمر جلسات
۵- گزارش های نوشتاری منظم از جلسات و چاپ آن در رسانه های مجازی و کاغذی
۶- سعی در نهادینه کردن فرهنگ پاسخگویی در بین مدیران شهری
۷- تلاش برای ایجاد و گسترش تشکل های غیر دولتی و همکاری و تعامل بین آنها
نقاط ضعف عصرانه های فرهنگی هامون:
– بیم و امید بر سر بودن و نبودن در پروسه های اداری
– عدم وجود فضای مناسب و امکانات لازم برای تشکیل جلسات
– نداشتن مطالعه و عدم آگاهی کافی اکثر اعضاء در باره موضوع جلسه( به گونه ای که افراد در اظهارنظر ها تنها از ذخایر ذهنی خود استفاده می کنند)
– عدم توانایی در جذب تعدادی از صاحب نظران و افرادی که بالقوه می توانند در بالا بردن کیفیت جلسات موثر باشند.
در پایان بیان این نکته را لازم می دانم که همسو پنداشتن و چراغ سبزهای ارکان دولت نباید توجیهی برای کم رنگ شدن اصل غیر دولتی بودن انجمن باشد، انجمن نباید منافع خود را با منافع قدرت در هر طیفی که باشد گره بزند، اگر غیر از این باشد راهی جز استحاله شدن در پیش نگرفته است.
کاووس کمالی نژاد؛ فعال فرهنگی و عضو عصرانه های فرهنگی هامون