- هامون ایران - https://www.hamooniran.ir -

کرونا و استعاره؛ یادداشتی از پارسا بامشادی

 

می‌دانیم که استعاره یک فرایند شناختی است که در ذهن ما روی می‌دهد و طی آن یک مفهوم را براساس مفهومی دیگر درک و بیان می‌کنیم. استعاره در زبان روزمرۀ انسان و در همۀ قلمروهای زندگی او مانند سیاست، اقتصاد، ورزش، بهداشت و رشته‌های گوناگون علمی به فراوانی دیده می‌شود. در روزهای اخیر که ویروس کرونا وارد کشور ما شده استعاره‌های بسیاری پیرامون این ویروس شکل گرفته و رواج یافته است. نمونه‌های زیر از تیتر روزنامه‌ها، خبرهای تلویزیونی و سخنان مسئولان به دست آمده است:

– کرونا را شکست می‌دهیم.

– عزم ملی برای شکست کرونا

– روایت خط مقدمِ جنگ با کرونا

– سربازان خط مقدم مبارزه با کرونا

– ستاد مبارزه با کرونا

– ارتش برای مقابله با کرونا به میدان آمد

– مراقبت‌های پزشکی کرونا را شکست داد.

کاربرد واژه‌هایی مانند شکست دادن، خط مقدم، جنگ، مبارزه، سرباز، میدان و مانند آنها در نمونه‌های بالا نشانگر وجود این استعارۀ مفهومی در ذهن ماست:

۱- استعارۀ مفهومی: کرونا دشمن است.

این استعارۀ مفهومی پربسامدترین استعارۀ مفهومی دربارۀ کرونا است و مورد ویژه ای از استعارۀ کلی «بیماری دشمن است» به شمار می‌آید.

۲- استعارۀ مفهومی: کرونا سلاح است.

– کرونا نباید به سلاحی در دست آمریکا برای تعطیلی فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی کشور تبدیل شود (روحانی).

۳- استعارۀ مفهومی: کرونا انسان است.

– کرونا؛ ویروس دموکرات

– یکه‌تازی ویروس دموکرات

– کرونا، مهمان ناخوانده

۴- استعارۀ مفهومی: کرونا یک مانع است

– از کرونا هم عبور می‌کنیم.

– بزودی ملت و دولت از کرونا عبور می‌کنند.

۵- استعارۀ مفهومی: کرونا، هیولا است.

– کرونا، هیولای جدید ورزش ایران

 

در همین هنگامه استعارۀ دیگری نیز گاه شنیده می‌شود که در آن احساسات و حالات روانی منفی به مثابه ویروس در نظر گرفته می‌شوند. مانند ویروس ناامیدی، ویروس ترس. در اینجا با استعارۀ مفهومی زیر روبرو هستیم

۶- استعارۀ مفهومی: حالت‌های روانیِ منفی، ویروس هستند.

گفتنی است که واژه‌های نوساخته‌ای نیز درباره کرونا به چشم می‌خورد، مانند کروناهراسی.