- هامون ایران - https://www.hamooniran.ir -

کرونا: برتری پوزیتیویسم بر علوم تفسیری و انتقادی؛ یادداشتی از مصطفی مهرآیین

۱.یکی از مهمترین پرسش هایی که این روزها احتمالا ذهن بسیاری را به خود مشغول کرده این است که چگونه جمعیت جهان به آسانی دستور دولت های خود را پذیرفته و خود را قرنطینه کرده اند؟چرا در مقابل این دستور هیچ اعتراضی صورت نگرفته و تمام جمعیت جهان با یک دستور العمل به صف شده اند و از آن اطاعت می کنند.مگر نه از یک سو مذهبیون می گویند این بیماری نشان از خشم خدا دارد و از سوی دیگر بسیاری از افراد معتقدند این بیماری نشان از رابطه نادرست ما با طبیعت دارد.پس چرا نه مذهبیون و نه منتقدان سیاسی و اجتماعی و نه طرفداران محیط زیست اعتراضی به دولت های خود نشان نمی دهند و همگی ساکت در قرنطینه به سر می برند.پرسش اینجاست:سر و راز این اطاعت چیست؟
۲.هابرماس، فیلسوف برجسته آلمانی، معتقد بود میان علوم و علائق انسانی ما رابطه ای وجود دارد. گرایش به علوم تابعی از ارزش ها و علائق ماست. علاقه اول ما علاقه به کنترل طبیعت و کنترل تکنیکی کلیه وجوه زندگی است.ما حتی سیاست را به صورت تکنیکی می پسندیم.علاقه دوم ما علاقه به روابط اجتماعی و تعاملات انسانی است که علوم هرمنوتیکال یا تاریخی حاصل این علاقه است.به باور هابرماس علاقه سوم ما علاقه به نقد قدرت و ایفای نقش مسئولیت اجتماعی است که علوم انتقادی می سازد.
۳.واقعیتی که اکنون با آن روبروییم این است که گویا علاقه تکنیکی بشر به کنترل وجوه متعدد زندگی بر علاقه به نقد قدرت و حتی فهم تعاملات انسانی برتری یافته است.اینروزها همه از دانشمندان و پزشکان سخن می گویند و کسی اعتنایی به جامعه شناسان و فیلسوفان و روحانیون(حتی در سطح پاپ) نمی کند.امروزه همه چشم ها به آزمایشگاه هاست.چشم ها به منابع مالی است که باید به سمت دانشمندان برود تا شاید زودتر واکسنی برای نجات ما پیدا شود.به شکلی غم انگیز و تراژیک باید گفت علوم انسانی در برابر خطرهای بزرگی که انسان آنها را در مقابل خود می بیند چندان چیزی برای عرضه ندارد.شاید باید اندکی در ماهیت آموزش علوم انسانی و اهداف آن ها تجدید نظر کرد.شاید همان گونه که خود هابرماس میگفت علاقه به کنترل زندگی علاقه همگانی است ولی علاقه به آزادی تنها ارزشی برای عده ای از مردم است و نه همگان.

 

منبع: کانال تلگرامی مصطفی مهرآیین