تحلیل محتوای موضوع زنان و خانواده در دوهفته نامه آوای هامون

 

 

در این تحقیق از طریق روش تحلیل محتوا، محتوای صفحات نخست چهل شماره از دو هفته نامه آوای هامون در رابطه با زنان و خانواده از ابتدای سال ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۷بررسی و تحلیل شد. هدف از این تحقیق شناخت دیدگاه و رویکرد این دوهفته نامه در خصوص زنان و خانواده است. در این پژوهش از نظریه تالکوت پارسونز در حوزه انسجام اجتماعی استفاده شده است. 

پرسش مطرح شده در این پژوهش این است که بر طبق نظریه پارسونز آیا این نشریه از چهار خرده نظام اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی  در حوزه زنان و خانواده به صورت متوازن پرداخته است یا نه؟ در نتایج بررسی ها نشان می دهد مساله زنان و خانواده موضوعی است که دوهفته نامه آوای هامون در بازه زمانی مورد بررسی به آن پرداخته و خرده نظام اجتماعی با داده خانواده، بیشترین بحث در این دو هفته نامه بوده است.

 

نظریه پارسونز:

پارسونز در کتاب «ساخت کنش اجتماعی» نظریه ای با عنوان نظریه سیستم ها دارد. وی در این نظریه نظام کنش را متشکل از چهار جزء می داند که عبارت‌اند از: نظام فرهنگی، نظام اجتماعی، نظام روانی و نظام زیستی. پارسونز برای این خرده‌سیستم ها الگویی با عنوان آجیل AGIL معرفی می کند که برای حفظ و بقای یک سیستم اجتماعی لازمند و به کارکردهای هر سیستم در جهت بقای جامعه اشاره دارند. هر نظامی در هر سطحی برای اینکه بقا پیدا کند باید چهار نیاز یا پیش نیاز را برآورده کند که پارسونز آن را پیش شرط‌های کارکردی می نامد. این پیش شرط‌ها عبارت‌اند از: ۱. انطباق پذیری (Adaptation)؛ هر نظامی باید با محیط خود انطباق پیدا کند ومحیط را با نیازهای خود سازگار کند. ۲. دست یابی به هدف (Goal Attainment)؛ هر نظامی باید وسایلی برای بسیج منابع خود داشته باشد تا بتواند به هدف های خود دست یابد و رضایت حاصل کند. ۳. یکپارچگی (Integration)؛ هر نظامی باید هماهنگی درونی اجزای خود را حفظ کند و شیوه های برخورد با انحراف را به‌وجود آورد؛ به‌عبارت دیگر باید خود را منسجم نگه دارد و روابط متقابل اجزایش را تنظیم کند.۴. حفظ انگاره (Latent Pattern Maintenance)؛ هر نظامی باید تا حد ممکن خود را در حالت تعادل نگه دارد هر نظامی باید انگیزش های افراد و الگوهای فرهنگی و آفریننده و نگه دارنده این انگیز ش ها را ایجاد و نگه داری و تهدید کند.

این چهار تکلیف با چهار نظام کنش پیوند دارد که به شرح زیر است:

الف) ارگانیسم رفتاری

ب) نظام شخصیتی

ج) نظام فرهنگی

د) نظام اجتماعی

در مدل پارسونز چهار خرده نظام فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی نظام‌یافته است که در ارتباط با یکدیگر هستند و به ترتیب عهده‌دار کارکرد حفظ و تداوم الگوها، نیل به اهداف، انطباق با شرایط محیطی، ایجاد یگانگی و انسجام اجتماعی می‌باشند. البته این مدل انتزاعی بوده و در همه سطوح کلان و میانه و حتی گروه‌های کوچک قابلیت تعمیم دارد و در هر خرده نظام نیز می‌توان این چهار کارکرد را جستجو کرد.

 

مختصری درباره دو هفته نامه آوای هامون

دوهفته نامه آوای هامون دارای مجوز از هیئت نظارت بر مطبوعات و رسانه های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می باشد. این نشریه در تاریخ ۲۵ خردادماه سال ۱۳۹۴ مجوز خود را با شماره ثبت ۷۵۱۳۷ از طریق معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع رسانی وزارت ارشاد با مدیرمسئولی و صاحب امتیازی اسماعیل حسام مقدم دریافت نموده و در حوزه ی فرهنگی اجتماعی طبق قانون مطبوعات فعالیت می کند. شروع به کار نشریه نیز در ۲۵ اسفندماه سال ۱۳۹۴ در ۲۰ صفحه بوده و تاکنون این دوهفته نامه را در چهل شماره به طور مداوم و منظم به چاپ و نشر رسانده است. به نوعی می توان گفت که دوهفته نامه آوای هامون؛ ادامه  استراتژیک صفحات و ویژه نامه هایی بود که گروه مطبوعاتی “هامون” در نشریات اصلاح طلب استان بوشهر از جمله اتحادجنوب، نسیم جنوب، نصیربوشهر و بیرمی از سال ۱۳۹۱ به طور مداوم به چاپ رسانده بود. دوهفته نامه آوای هامون به طور مشخص همان ایده  جامعه مدنی جنوب ایران را با گستردگی بیشتر نسبت به صفحات هامون در نشریات اصلاح طلب و با همان نقطه نظرات و موضوعات دنبال می کند. شیوه ی کار در آوای هامون به صورت تحلیلی است و موضوعات روز استان بوشهر و به طورکلی جامعه مدنی منطقه جنوب ایران را پوشش می دهد.

آوای هامون؛ نشریه ای است که ادعای دغدغه های فرهنگی و اجتماعی جامعه جنوب را دارد و شناسایی نیاز شهروندان و اقبال نشریه جهت همراهی آنان، از دغدغه های مورد بحث در آن می باشد. غالب تیترهای اول این نشریه تا کنون با چهره های سرشناس سیاسی و اجتماعی و اساتید دانشگاه در سطح کشور بوده و مبحث زنان و خانواده یکی از موضوعاتی است که این نشریه به طور جدی دنبال می کند.

 

بخش تحلیلی

در این پژوهش صفحات اول چهل شماره از دو هفته نامه اوای هامون مورد بررسی قرار گرفت. در وحله اول ملاحظه گردید چهار شماره اول این دو هفته نامه به مباحثی همچون جامعه مدنی و توسعه سیاسی و اجتماعی به طور خاص پرداخته و در شماره پنجم به بعد به مبحث زنان و خانواده به طور ویژه ورود کرده، به گونه ای که چندین ویژه نامه با موضوعیت زنان و خانواده منتشر نموده است. فراوانی مطالب در خصوص زنان و خانواده در مناسبت هایی که با این حوزه در ارتباط بوده، نسبت به شماره های قبل بیشتر بوده است. همچنین بر حسب گفت و گوهایی که در صفحه اول انجام می شده این هماهنگی بیشتر به چشم می خورد. به طور مثال گفت و گوهایی که با زنان مطرح در سطح کشور صورت گرفته، در تیترهای مطالب دیگر در صفحه اول و سرمقاله به طور خاص نیز، مطالب مرتبت به حوزه زنان و خانواده بوده است. در ادامه داده هایی که مربوط به هر چهار خرده نظام اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی هست، استخراج و دسته بندی شده و در نهایت جمع بندی گردیده است.

 

داده ها در خرده نظام اقتصادی

کارآفرینی… ۵ داده

اشتغال… ۶ داده

توانمندسازی… ۴داده

استقلال مالی… ۲داده

توسعه اقتصادی… ۳داده

 

داده ها در خرده نظام اجتماعی

مردسالاری… ۷ داده

خانواده… ۴۲داده

عدالت جنسیتی… ۴ داده

خشونت… ۷ داده

مشارکت اجتماعی… ۵ داده

 

داده ها در خرده نظام فرهنگی

هویت… ۹ داده

ازدواج اجباری… ۴ داده 

طلاق… ۲ داده

آموزش… ۵ داده

 معلولیت زنان… ۵ داده

 

داده ها در خرده نظام سیاسی

مشارکت سیاسی… ۱۱ داده

قدرت سیاسی …۸ داده

حزب… ۸ داده

دموکراسی…۴ داده

حکومت… ۱ داده

 

جمع کل هر نظام

خرده نظام اقتصادی…. ۲۰داده

خرده نظام اجتماعی …. ۶۵داده

خرده نظام فرهنگی…. ۲۵داده

خرده نظام سیاسی…. ۳۲داده

 

چنانچه ملاحظه می شود خرده نظام اجتماعی با داده خانواده، بیشتر از سایر خرده نظام ها و داده های آنها در این دو هفته نامه به آن پرداخته شده و داده حکومت نیز، کمترین مورد بررسی در حوزه زنان و خانواده در سیاست گذاری این نشریه بوده است.