کتابخوانی، شهروندی و محیط زیست
گفتگوی هامون ایران با سعیده مهدی زاده درباره انجمن فرهنگسازان سبزاندیش دشتستان
اشاره: انجمن فرهنگ سازان سبز اندیش دشتستان از سال ۹۴ کار خود را در حوزه ترویج فرهنگ حفاظت از محیط زیست آغاز کرد. عمده فعالیت های این انجمن در حوزه آموزش مسئولیت های شهروندی در قبال صیانت از محیط زیست بوده است. در این راستا انجمن فرهنگ سازان طرح های آموزشی متعددی را با همکاری آموزش و پرورش، شهرداری، اداره محیط زیست و اداره فرهنگ و ارشاد به اجرا درآورده است که از شاخص ترین این طرح های آموزشی می توان به طرح محیط یار دانش آموز در سال ۹۵، طرح جامع گفتگوی فرهنگ شهروندی در سال ۹۶ و طرح بازیافت کنیم -کتاب بخوانیم طی سه سال اخیر اشاره کرد. وبسایت هامون ایران این گفتگو را با سعیده مهدی زاده؛ عضو هیات مدیره این انجمن صورت داده و در ادامه باهم خواهیم خواند:
هامون ایران: مهمترین مساله و چالش استان بوشهر در حوزه تخصصی فعالیت انجمن شما چیست؟
سعیده مهدی زاده: بی شک شاخص ترین چالش محیط زیستی پیش روی استان بوشهر تخریب و آلایندگی شدیدی است که از بابت صنایع نفتی و پتروشیمی در این استان حادث شده است. آلایندگی عمیقی که آب، خاک و هوای مناطق مورد بهره برداری را شدیدا درگیر ساخته است.
هامون ایران: ده مساله مهم در حوزه کنشگری مدنی شما در سطح منطقه جنوب کشور چه می باشد؟ لطفا به ترتیب اولویت بیان نمایید.
سعیده مهدی زاده: مسائل عمده و مهم پیش روی کنشگران مدنی حوزه محیط زیست استان بوشهر به ترتیب شامل: آلایندگی صنایع نفتی، آلایندگی صنایع پتروشیمی، معدن کاوی و تخریب زیست بوم کوهستان، آلایندگی صنایعی چون سیمان، مدیریت پسماند شهری، کشاورزی سنتی و اتلاف منابع آب زیرزمینی، شکار گونه های در معرض خطر، تغییر کاربری عرصه های طبیعی و توسعه باغ شهری ها، مصرف بی رویه سموم و آلودگی خاک، ضعف گردشگران در زمینه پذیرش مسئولیت شهروندی خود در قبال محیط زیست.
هامون ایران: چه پیشنهادات و مطالبات مدنی در حوزه تخصصی تان دارید؟
سعیده مهدی زاده: از آنجایی که یکی از معضلات مهم شهرستان دشتستان در حوزه محیط زیست، مدیریت ضعیف پسماند شهریست، مطالبه اولویت دار انجمن فرهنگ سازان هم فراهم شدن زیرساخت های لازم در جهت مدیریت علمی پسماند شهری می باشد. در این راستا این انجمن طرح های آموزشی و فعالیت های فرهنگی متعددی جهت ترویج مفهوم تفکیک زباله از مبدا برای شهروندان اجرا کرده است.
هامون ایران: آیا نتیجه روشن و واضحی از آموزش و ترویج در شهرستان دشتستان به عنوان مثال دارید؟
سعیده مهدی زاده: بله تغییرات در این حوزه گرچه نسبتا کند اما کاملا محسوس بوده است. تقریبا در تمامی مدارسی که به عنوان جامعه ی هدف طرح های آموزشی انجمن فرهنگ سازان انتخاب شد، تفکیک زباله های کاغذی به امری روتین و معمول تبدیل شده است همچنین اتفاقات امید بخشی در مجموعه ی مدیریت پسماند شهرداری برازجان در حال وقوع است که امیدوارم انجمن فرهنگ سازان هم در کنار سایر مطالبه گران این حوزه نقش کوچکی در سمت و سو دادن به این تغییرات داشته باشد.
هامون ایران: شاخص ترین فعالیت مدنی انجمن شما از ابتدای تاسیس تاکنون چه بوده و چه نتایج اجتماعی به همراه آورده؟
سعیده مهدی زاده: از شاخص ترین فعالیتهای این انجمن می توان به طرح کتاب خوانی یار مهربان (بازیافت کنیم- کتاب بخوانیم) اشاره کرد این طرح طی ۳ سال اخیر در مدارس ابتدایی شهر برازجان به اجرا درآمده است. در این طرح ضمن آموزش اهمیت تفکیک زباله از مبدا، مدارس به تفکیک زباله های کاغذی تشویق شدند و دانش آموزان با دسترسی به بانک کتاب فرهنگ سازان به مطالعه کتاب تشویق شدند. در این طرح کتابهای داستانی و جذاب بعضا با عناوین محیط زیستی در اختیار دانش آموزان قرار گرفت و به این ترتیب به شیوه ای متفاوت آموزش سرفصلهای محیط زیستی دنبال شد. اجرای این طرح، تفکیک کاغذ در مدارس هدف را به امری معمول تبدیل کرد و باعث افزایش علاقمندی دانش آموزان به مقوله کتاب خوانی و رشد سرانه مطالعه در جامعه هدف نیز شد.
هامون ایران: در سالهای فعالیت مدنی انجمن تان، با کدام انجمنهای دیگر به مشارکت مدنی پرداخته اید و حاصل این تجربه همکاری چه بوده است؟ به هر تعداد بوده، لطفا بیان نمایید.
سعیده مهدی زاده: انجمن فرهنگ سازان همکاری های محدودی با سایر انجمنهای استان نظیر انجمن اقلیم پاک، انجمن زمین پاک دشتستان و انجمن دیده بان زیست بوم داشته است.حاصل این همکاری ها تقویت عملکرد انجمن ها و افزایش ضریب موفقیت مطالبه گری در حوزه های مختلف بوده است.
هامون ایران: انجمن شما در چه نسبتی با دیگر نهادهای اجتماعی و مدنی مانند رسانه ها و مطبوعات، خیریه ها، دانشگاه و انجمنهای دانشجویی، شوراهای شهر و روستا، احزاب، اصناف، شوراهای دانش آموزی، گروه های مجازی و…. بوده است؟ آیا ارتباطی وجود داشته و کیفیت این ارتباط چگونه بوده است؟
سعیده مهدی زاده: بسته به مختصات طرح آموزشی تعریف شده، همکاری هایی با نهادهای متفاوت صورت گرفته است مثلا طرح “محیط یار دانش آموز” در تعامل با آموزش و پرورش، محیط زیست و شهرداری اجرا شد یا طرح “بازیافت کنیم- کتاب بخوانیم” ماحصل همکاری این انجمن با آموزش و پرورش، شهرداری و اداره فرهنگ و ارشاد بود. قطعا این تعاملات می تواند به تقویت عملکرد انجمن ها منجر شود.
هامون ایران: آیا پژوهش و تحقیقی در حوزه تخصصی فعالیت انجمن تان صورت داده اید؟ درصورت امکان، اهداف و نتایج این پژوهش را بیان نمایید.
سعیده مهدی زاده: برای طرح “گفتگوی جامع شهروندی” که انجمن فرهنگ سازان در سال ۹۶ به اجرا درآورد، لازم بود محتوایی ساده برای دانش آموزان مقطع متوسطه تهیه شود، جهت تولید این محتوا تحقیقات کتابخانه ای صورت پذیرفت و ماحصل این پژوهش کتابی بود با عنوان شهروند آگاه که برای دانش آموزان مقطع متوسطه تالیف و چاپ شد. ویا در طرح تفکیک زباله های کاغذی هم جهت بررسی سطح اطلاعات جامعه هدف در مورد مفاهیم تفکیک زباله از مبدا و بازیافت، مطالعه ای میدانی به عمل آمد و میزان علاقمندی و آگاهی خانواده های ۱۵۰ دانش آموز در یک مدرسه سنجیده شد و از این اطلاعات آماری جهت اجرای بهتر طرح آموزشی استفاده گردید.