- هامون ایران - https://www.hamooniran.ir -

تداوم نگاه پدرسالارانه در میان دوطبقه! در گفتگو با دکتر اعظم راودراد

تداوم نگاه پدرسالارانه در میان دو طبقه!

گفتگوی اختصاصی هامون ایران با دکتر اعظم راودراد؛ جامعه شناس و عضو هیات علمی دانشگاه تهران

 

اشاره: مساله زنان و خانواده در جامعه معاصر ایران به عنوان یکی از چالشهای اجتماعی و فرهنگی و سیاسی دامنه دار مبدل شده و ازهمین رو در غالب مطالعات و تحقیقات درباب این مساله مداقه می شود. گروه رسانه و انتشارات هامون نیز از سال ۱۳۹۱ تاکنون مطالعات زنان و خانواده را به عنوان یکی از محورهای اصلی تحلیل و تفسیر خود قرار داده است. در این گفتگوی اختصاصی سراغ دکتر اعظم راودراد؛  جامعه شناس و عضو هیات علمی دانشگاه تهران رفته ایم در یک گفتگوی کوتاه درباب مساله زنان در جامعه ایران، ایده های وی را بازنشر داده ایم. این گفتگو را در ادامه خواهیم خواند:

هامون ایران: جامعه زنان ایران به طورخاص با چه چالشهای اجتماعی مواجه است؟ به زعم شما مهمترین چالش زن ایرانی در جامعه معاصر ایران کدام است؟

دکتر راودراد: مهم‌ترین چالش‌های اجتماعی زنان ایرانی تداوم نگاه پدرسالارانه و مردسالارانه در میان دو طبقه است. یکی طبقه حاکمه و دوم طبقه مردان و زنان بزرگسال متعلق به نسل دهه ۴۰ و ۵۰ ایران به قبل. در اثر تحولات عظیم ارتباطی و جهانی شدن، ارتباط جوانان و بخصوص زنان جوان با فرهنگ جهانی به گونه ای برقرار شده است که دیگر بسیاری از مظاهر فرهنگی پدرسالاری و مردسالاری موجود در جامعه ایران را نمی پذیرند و دیدگاه برابری طلبانه متفاوتی در رابطه میان مردان و زنان به دست آورده اند. این در حالی است که میان دو طبقه مذکور هنوز همان ارزشها و دیدگاه های سنتی غالب است. این تفاوت در بسیاری موارد موجب ایجاد تنش میان زنان و جوانان با جامعه می شود. در کنار این چالش اصلی، چالشهای ریز و درشت دیگری هم وجود دارد که با همین موضوع مرتبط است. افزایش تجرد قطعی؛ حجاب اجباری؛ وابستگی زنان خانه دار به درآمد همسر، لزوم اجازه همسر یا پدر برای خروج از کشور؛ ارث و دیه زنان و مسائل دیگری که اغلب آنها از همین دیدگاه پدرسالاری و مردسالاری که نگاه فرودستی به زن در اجتماع دارند نشات می گیرد.

 

هامون ایران:  آیا مطالعات و تحقیقات آکادمیک در ایران توانسته شناختی جامع از زندگی اجتماعی زنان ایران معاصر را صورتبندی کند؟  در این زمینه چه صورتبندی هایی به دست داده شده اند؟

دکتر راودراد: بله تحقیقات آکادمیک زیادی در این موضوع انجام شده است که در قالب مقالات علمی و کتاب منتشر شده است. به عنوان مثال کتاب «گزارش وضعیت اجتماعی زنان در ایران در دهه ۸۰»، مجموعه مقالات تخصصی در زمینه های اجتماعی خرد، متوسط و کلان توسط محققان دانشگاهی شناخته شده به رشته تحریر در آمده است. این کتاب مشتمل بر سه بخش، ده فصل و بیست و چهار مقاله پژوهشی مرتبط با انواع موضوعات مرتبط با وضعیت اجتماعی زنان ایران است. همچنین در مجلات علمی خاص حوزه زنان مانند «زن در فرهنگ و هنر»، «مطالعات اجتماعی و روانشناسی زنان»، «زن و جامعه»، «پژوهش نامه زنان»، «زن و فرهنگ»، «مطالعات زن و خانواده»، «مطالعات اسلامی زن و خانواده» و «زن در توسعه و سیاست» انواع موضوعات و چالش‌های زنان ایران مطالعه و تحلیل شده است. در کنار این نشریاتی که خاص زنان منتشر می شوند، در میان مقالات اغلب نشریات دیگر نیز پژوهش های بسیاری با موضوع زنان منتشر شده است. بنابراین با توجه به وسعت و گستردگی بحث، بدون انجام یک فراتحلیل گسترده، نمی‌توان صورتبندی واحدی از مجموعه این تحقیقات به دست داد. اما همین قدر بگویم که دو موضوع زن و خانواده (با تاکید بر جایگاه زن) حداقل در حوزه علوم اجتماعی از موضوعاتی است که تقریبا در هر مجله علمی قابل مشاهده است و تحقیقات بسیاری در این زمینه انجام شده است.

 

هامون ایران: با نگاهی به قرن چهاردهم شمسی،  چه چشم اندازی برای زیست اجتماعی زنان در قرن آینده متصور هستید؟

دکتر راودراد: زیست اجتماعی زنان در جامعه و در اثر انواع پیشرفتهای علمی، ارتباطی و افزایش مشارکت زنان در انواع فعالیتهای اجتماعی شغلی، داوطلبانه و خیریه و شیوه های مختلف حضور در سطح جامعه و نیز در فضای مجازی و فعالیت بسیار در آنجا، به سرعت در حال تغییر است. امید می رود که این تغییر در جهت ارتقای سطح زندگی اجتماعی زنان و میزان نقش آفرینی آنها در حیات اجتماعی باشد.