- هامون ایران - https://www.hamooniran.ir -

کاهش انتشار متان راه گریز از گرمایش جهانی؛ گزارشی از سازمان ملل متحد

کاهش انتشار متان راه گریز از گرمایش جهانی؛ گزارشی از سازمان ملل متحد

 

مجتبی پارسا

 

بر اساس گزارش جدید سازمان ملل که اخیرا منتشر شده، کاهش شدید انتشار متان برای مقابله با بحران اقلیمی و مهار حوادث آب‌وهوایی که همین حالا هم به بسیاری از مردم در سراسر جهان آسیب زده، بسیار حیاتی است. به گزارش خبرگزاری گاردین، در سال ۲۰۲۰ افزایش بی‌سابقه‌ای در میزان گازهای گلخانه‌ای ساطع شده توسط صنعت سوخت فسیلی، گاوداری و زباله‌های پوسیده، ثبت شد. حالا اینگر اندرسون، رئیس بخش محیط زیست سازمان ملل می‌گوید، کاهش انتشار این گازها، قوی‌ترین اقدام در دسترس ما در کوتاه مدت برای مقابله با گرمای جهانی است.

گزارش اخیر سازمان ملل نشان می‌دهد که انتشار متان با استفاده از تکنولوژی فعلی و با هزینه‌ای معقول، می‌تواند تا سال ۲۰۳۰ تقریبا به نصف کاهش پیدا کند. بخش قابل توجهی از این اقدامات در واقع می‌تواند پول‌سازی کند، مثل گرفتن گاز متان در سایت‌های سوخت‌های فسیلی.
با رسیدن به هدفِ کاهش انتشار متان، می‌توانیم تا سال ۲۰۴۵ مانع افزایش دمای بیش از ۰.۳ درجه سانتی‌گراد بشویم و جهان را در مسیر اهداف توافق آب‌وهوایی پاریس قرار دهیم؛ در توافق پاریس معین شد که نباید دمای جهانی بیش از ۱.۵ درجه سانتی‌گراد نسبت به دوران پیشاصنعتی، افزایش یابد.
کاهش انتشار گاز متان، همچنین می‌تواند بلافاصله باعث کاهش آلودگی هوا شود و از بسیاری از مرگ‌های زودرس و همچنین از بین رفتن محصولات کشاورزی، جلوگیری کند. گاز متان طی یک دوره ۲۰ ساله در به دام انداختن حرارت، ۸۴ برابر قدرتمندتر از دی‌اکسید‌کربن است و تاکنون نیز باعث ۳۰ درصد گرمای جهانی شده است. اما بر خلاف دی‌اکسیدکربن که قرن‌ها در اتمسفر باقی می‌ماند، متان در اتمسفر حدود یک دهه باقی می‌ماند و سپس تجزیه می‌شود.
کاهش انتشار کربن برای پایان دادن به شرایط اضطرار آب‌وهوایی، بسیار ضروری است، اما بعضی از متخصصان، کاهش دی‌اکسیدکربن در هوا را شبیه روند متوقف کردن یک نفتکش بزرگ می‌بینند، در حالی که کاهش انتشار متان را به خاموش کردن موتور یک قایق تندرو و توقف سریع آن تشبیه می‌کنند.
پروفسور درو شیندل، در دانشگاه دوک که رهبری این گزارش سازمان ملل را بر عهده داشته، می‌گوید: «ما می‌بینیم که بسیاری از جنبه‌های تغییرات آب‌وهوایی سریع‌تر از پیش‌بینی‌های ما در دنیای واقعی ظاهر می‌شوند. مثل افزایش امواج گرمایی، آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع، خشکسالی‌ها و توفان‌های مهیب. ما کارهای زیادی در این باره نمی‌توانیم انجام دهیم، جز همین کاهش انتشار گاز متان که اهرمی قدرتمند و برای مقابله با تغییرات آب‌وهوایی در کوتاه مدت است. ما باید این کار را برای سعادت همه افراد روی کره زمین طی ۲۰ تا ۳۰ سال آینده انجام دهیم.
او گفته است: «انتشار متان به سرعت در حال افزایش است؛ با سرعتی بیش از هر زمان دیگری در ۴۰ سال گذشته که انتشار متان را ثبت کرده‌ایم. با وجود همه‌گیری کووید-۱۹ و تعطیلی‌های سراسری، باز هم انتشار متان به سمت بالا و افزایشی است؛ متاسفانه با سرعت بسیار بسیار زیاد در حرکتیم؛ آن‌هم در جهتی اشتباه.»
به گفته پروفسور شیندل، این افزایش تا حدی به دلیل افزایش استفاده از سوخت‌های فسیلی و خصوصا گازهای تولید شده در پروسه فرکینگ (استخراج نفت از طریق تزریق گاز) است و احتمالا با گرم شدن تالاب‌ها، انتشار آنها هم بیشتر می‌شود. پروفسور شیندل می‌گوید: «بسیار ضروری و حیاتی است که انتشار متان را برای مقابله کوتاه مدت با تغییرات آب‌وهوایی کاهش دهیم. اما همچنین ضروری است که کاهش دی‌اکسیدکربن را هم برای مقابله طولانی مدت با تغییرات آب‌و‌هوایی در دستور کار قرار دهیم.
خبر خوب این است که بیشترِ اقدامات مورد‌نیاز برای کاهش متان، هم باعث افزایش سلامت می‌شود و هم منافع اقتصادی دارد.»
اینگر اندرسون، رئیس بخش محیط زیست سازمان ملل نیز می‌گوید: «کاهش انتشار متان، قوی‌ترین اهرم ما برای کاهش سرعت تغییرات آب‌وهوایی در ۲۵ سال آینده است. ما نیازمند همکاری‌های بین‌المللی هستیم تا به سرعت و به شکل اورژانسی بتوانیم تا حد ممکن انتشار متان را در همین دهه کاهش دهیم.»
گزارشی که توسط سازمان ملل و ائتلاف اقلیم و هوای پاک تولید شده، دریافته است که ۴۲ درصد از انتشار متان ناشی از فعالیت‌های انسانی، به دلیل کشاورزی، بیشتر گاوها و کودهای آنها و مزارع شالیزار حاصل می‌شود.
نشت عمدی و غیرعمدی متان از سایت‌های حفاری سوخت‌های فسیلی، معادن زغال‌سنگ و خطوط لوله، مسئول انتشار ۳۶ درصد متان هستند و تخلیه زباله‌ها هم ۱۸ درصد را ایجاد می‌کنند.
این گزارش نشان می‌دهد که با متوقف کردن تخلیه گاز ناخواسته و آب‌بندی صحیح تجهیزات سایت‌های حفاری سوخت‌های فسیلی، می‌توان به شکلی مقرون به صرفه، انتشار متان را تا ۶۰ درصد کاهش داد. سایت‌های تخلیه زباله هم می‌توانند با ارسال زباله‌های ارگانیک به زمین‌های دفن زباله، و همچنین با بهبود وضعیت تصفیه فاضلاب، انتشار متان را تا ۳۵ درصد کاهش دهند.
برآورد کاهش متان حاصل از کشاورزی تا سال ۲۰۳۰، کمتر و حدود ۲۵ درصد بود. به گفته پروفسور شیندل: «شما می‌توانید با تغییر دادن خوراک گاورها و نحوه مدیریت گله‌ها، تغییراتی را ایجاد کنید اما این موارد تاثیر اندکی دارند. در عوض شما می‌توانید با تغییر در رژیم غذایی خود (یعنی با خوردن گوشت کمتر) تا حد زیادی به کاهش انتشار متان کمک کنید اما ما هنوز نمی‌دانیم که این اتفاق با چه سرعتی رخ می‌دهد.»
در این گزارش همچنین از سایر اقداماتی صحبت شده که به طور خاص انتشار متان را هدف نمی‌گیرند اما همچنان می‌توانند باعث کاهش میزان انتشار گاز متان شوند؛ اقداماتی نظیر کاهش تقاضا برای گاز فسیلی با افزایش انرژی تجدیدپذیر و بالا بردن بازدهی انرژی و هدر رفتن مواد غذایی کمتر.
این اولین گزارشی است که در مورد متان منتشر می‌شود و همزمان در مورد فواید کاهش انتشار متان روی سلامتی و موضوعات دیگر سخن می‌گوید. در گزارش سازمان ملل آمده است: این گاز باعث اوزون در سطح زمین می‌شود و کاهش ۴۵ درصدی آن تا سال ۲۰۳۰ می‌تواند از ۲۶۰ هزار مرگ زودرس در هر سال جلوگیری کند.
بیش از ۱۳ هزار نفر از آنها در آمریکا و ۴۲۰۰ نفر هم در بریتانیا خواهند بود که جانشان را به این دلیل از دست می‌دهند. اوزون همچنین به محصولات کشاورزی آسیب می‌زند و کاهش متان می‌تواند مانعِ از بین رفتن ۲۵ میلیون تُن گندم، برنج، ذرت و سویا در هر سال شود.
پروفسور دِیو ریای از دانشگاه ادینبورگ، کسی که البته عضوی از تیم تحقیقاتی این گزارش نبوده، می‌گوید: «به ندرت پیش می‌آید که در دنیا راه‌حلی را برای تغییرات آب‌و‌هوایی پیدا کنید که بتواند برد-برد باشد.»
یک مطالعه علمی اخیر نیز نتیجه می‌گیرد که کاهش متان همچنین می‌تواند «احتمال رسیدن بهز نقاط اوج آب‌وهوایی را کاهش دهد.»
رهبران جهانی از جمله ایمانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، آلبرتو فرناندز از آرژانتین، و نگوین شوان فوک از ویتنام در اجلاس رهبران جهان درباره آب‌وهوا که به میزبانی ایالات متحده آمریکا در ماه آوریل برگزار شد، همگی خواستار کاهش انتشار گازهای متان شده‌اند.
اندکی پس از آن، جو بایدن رئیس‌جمهوری ایالات متحده آمریکا، محدودیت‌های انتشار گاز از میادین نفت و گاز را که توسط دونالد ترامپ لغو شده بود، دوباره بازگرداند.
جاناتان بنکز در گروه ویژه هوای پاک که در آمریکا مستقر است، می‌گوید: «ما به شدت به یک پیروزی در تغییرات آب‌و‌هوایی نیاز داریم کاهش متان، فرصتی را برای یک پیروزی واقعی در کوتاه مدت فراهم می‌کند. اخیرا تمام کاری که انجام داده‌ایم این بوده که ناامیدانه سرمان را به دیوار تکیه بدهیم؛ اما جامعه نمی‌تواند تا ابد به این کار ادامه دهد.»

 

منبع:  روزنامه پیام ما – شماره ۲۰۰۴ – شنبه ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۰