معرفی جایزه مجتبی معین؛
جایزه ای برای خلاقیتهای کنشگری سازمانهای مردم-نهاد در ایران
https://moin.ngo/page/award-introduction
سازمانهای مردم نهاد، همانند هر سازمان و گروهی که فعالیت منسجمی (پروژه‌ای) را اجرا می‌کنند، اندوخته‌ای از تجارب در قالب موفقیت‌ها و شکست‌ها را دارند و تلاش می‌کنند در دوره‌های آتی فعالیت موفقیت را تکرار، تعمیم یا بهبود دهند و شکست‌ها را کاهش یا حذف کنند و البته در سازمانهای مردم نهاد جامعه مدنی به واسطه انگیزه اجتماعی ارزشمندی که دارند تجارب ارزنده‌ای به دست می‌آید که به دلایل زیر ثبت نمی‌شود:
– بی توجهی به اهمیت ثبت و مستند سازی تجارب
– نداشتن نیروی انسانی آموزش دیده و موظف و لذا صرفا تمرکز بر اجرای پروژه‌ها
– نداشتن برنامه و نظام مدیریت دانش
– عدم تامین منابع مدیریت دانش و مستند سازی به علت صرفه جویی در منابع
در این شرایط حافظه شفاهی مدیران سازمان و فعالان پروژه‌ها مملو از تجاربی است که تنها کلیات یک تجربه حفظ شده است و از آنجا که در مدیریت دانش مستند سازی جزئیات مهم، بسیار اهمیت دارد بخش عمده‌ای از تجارب موفق یا ناموفق را سازمان‌ها به مرور زمان ازدست می‌دهند و در نتیجه اتفاقات زیر محتمل است:
– عدم درس آموزی از تجربه‌ها و تکرار اشتباهات
– کاهش احتمال موفق تکرار و تعمیم تجارب موفق
– کاهش احتمال رشد و توسعه منابع انسانی سازمان
– کاهش احتمال توسعه و بهبود محصولات سازمان ها به منظور اثر بخشی بیشتر
این وضعیت در سازمانهای مردم نهاد سنتی به علت نداشتن نگاه حرفه‌ای به فعالیت‌های مدنی خود را بیشتر نشان می‌دهد.
آنچه که از آن صحبت شد و به عنوان یکی از مسائل پیش روی سازمانهای مردم نهاد دیده شده است، به
مفهوم ” مدیریت دانش ” مربوط است و ” مستند سازی ” یکی از ابزارهای اصلی مدیریت دانش در سازمان‌ها به شمار می‌رود.
به همین منظور موسسه نیکوکاری دکتر مجتبی معین جایزه دو سالانه‌ای را در جهت تشویق سازمانهای مردم نهاد به مستند سازی تجارب‌شان طراحی کرده است.هر دو سال یکبار در تاریخ ۲۲ مرداد ماه ، مصادف با روز تشکل‌ها و مشارکت اجتماعی، مراسمی برگزار خواهد شد و از سازمان‌هایی که ابتکارات‌شان را به صورت استاندارد مورد تاکید این جایزه مستند کرده باشند تقدیر می‌شود.
چشم انداز طرح
ما در موسسه نیکوکاری مجتبی معین با توافق بر اهمیت مساله مستندسازی و ضرورت آن، پیشنهاد اجرای پروژه‌ای با عنوان
” مستند سازی ابتکارات برتر سازمانهای جامعه مدنی ” را طراحی کرده‌ایم؛ با این چشم انداز که تا حدی بتواند به ترویج این مفاهیم و نهادینه شدن آن در سازمانهای جامعه مدنی کمک کند.
چشم انداز این پروژه به گونه‌ای طراحی شده است که در ۱۰ سال آینده نظام مدیریت دانش و مستند سازی در سازمانهای مردم نهاد ایران نهادینه شود و سازمان‌ها منابع اطلاعاتی غنی از تجارب و درس آموخته‌ها داشته باشند تا بتوانند با انتشار آن ضمن تکثیر تجارب، زمینه‌ای برای بهبود کیفی و کمی خدمات و راهکارها فراهم کرده و در نهایت این نظام بتواند به حرفه‌ای شدن سازمانهای جامعه مدنی کمک کند.
اهداف طرح
هدف اصلی:
ترغیب سازمان های مردم نهاد به مستند سازی تجارب و ابتکارات و همچنین توانمند سازی آنها در این زمینه
اهداف اختصاصی:
۱- تدوین شیوه‌نامه مستند سازی ابتکارات و راهنمای مستند سازی
۲- تهیه و تدوین یک برنامه آموزشی مستند سازی پروژه‌ها در سازمانهای مردم نهاد
۳- جلب مشارکت حداقل ۳۰ سازمان مردم نهاد در سال اول جایزه
۴- برگزاری دو دوره آموزشی و مشاوره‌ای حضوری و دو دوره آموزشی و مشاوره‌ای مجازی برای سازمان‌ها
۵- برگزاری یک نشست دوسالانه و تقدیر از ابتکارات برتر
طرح مستند سازی ابتکارات برتر سازمانهای جامعه مدنی – جایزه دکتر معین توسط موسسه نیکوکاری دکتر مجتبی معین اجرا می‌شود، موسسات شرکت کننده در این فراخوان قبل از هر اقدامی لطفا شیوه نامه زیر را به دقت مطالعه کنند و چنانچه واجد شرایط هستند فرم اینترنتی فراخوان را در وب‌سایت موسسه تکمیل نمایند.
۱- چه سازمان‌هایی می‌توانند در این جایزه شرکت کنند؟
- سازمانهای مردم نهاد که دارای مجوز قانونی بوده و به عنوان موسسه غیر انتفاعی ثبت شده اند.
- تیم‌ها و تشکل‌های غیرثبتی اما دارای سازمان مشخص که فعالیتی عام المنفعه دارند.
- گروه‌های اجتماع محور در محلات
۲- شرکت در این جایزه چه منفعتی برای سازمانهای جامعه مدنی دارد؟
سازمانهای شرکت کننده در این جایزه از جهت زیر نفع می‌برند:
- توانایی کارشناسان آنها برای مستندسازی تجارب و ابتکارات با دریافت خدمات آموزشی و مشاوره‌ای بیشتر می‌شود.
- کمک می‌شود تا مستندسازی و مدیریت دانش در سازمان آنها نهادینه یا تعمیق شود.
- انتخاب سازمان‌ها و ابتکارات برتر به تقویت برند سازمانی موسسه‌ها کمک می‌کند و این در جذب مشتری(نیکوکار، داوطلب و مخاطب) موثر است.
- کمک می‌شود تا درس آموخته‌های آنها در اختیار سایر سازمان‌ها قرار گیرد.
- نشر تجارب در سازمانهای جامعه مدنی اتفاق می‌افتد.
۳- منظور از ابتکارات سازمانهای جامعه مدنی چیست؟
منظور، هر محصولی(راه حل، خدمت، سرویس) است که توسط سازمانهای جامعه مدنی برای حل یک مساله اجتماعی و عمومی اجرا می‌شود و نوآوری‌هایی از جهت روشی، هدف، مساله، دستاوردها و نحوه اجرا و جامعه هدف داشته است، این ابتکارات در سازمانهای مردم نهاد با اصطلاح «پروژه» یا «طرح» بیشتر شناخته می‌شود. به عنوان مثال پروژه «کوله کتاب» در انجمن حامی، «طرح اتاق کارافرینی مدارس» در بنیاد توسعه کارآفرینی زنان و جوانان، پروژه «بیا بیاموزیم» در جامعه یاوری فرهنگی و… می‌تواند از مصادیق ابتکارات سازمانهای جامعه مدنی باشد.
۴- چه نوآوری‌هایی باید محصولات این سازمان‌ها داشته باشند که بتوانند کاندیدای جایزه شوند و در فراخوان شرکت کنند؟
محصولات سازمانهای جامعه مدنی که در قالب طرح و پروژه اجرا می‌شوند باید در یکی از سطوح چهارگانه زیر دارای نوآوری باشند:
- نوآوری در شناسایی مساله: به این معنا که مشکل و نیاز اجتماعی را هدف قرار داده‌اند که دیگران به آن توجهی نداشته و پروژه‌ای برای آن اجرا نکرده باشند یا کمتر به آن پرداخته شده است.
- نوآوری در روش حل مساله و ارائه یک راه حل جدید: به این معنا که ممکن است مشکل و نیاز را مشابه سایرین تشخیص داده اما روش رفع آن در این موسسه و اقداماتی که برای حل آن داشته‌اند متفاوت بوده است.
- نوآوری در انتخاب یک جامعه هدف: به این معنا که یک جامعه هدف جدیدی را که سایرین توجهی به آن نداشته‌اند را انتخاب کرده‌اند.
- نوآوری در فرایند اجرا: به این معنا که سازمان فرایند محور بوده و مسیر ارائه سرویس تعریف شده و مستند شده است.
دقت شود که یک سازمان می‌تواند در یک محصول مشخص و در همه این سطوح چهارگانه نوآوری‌هایی داشته باشد.
۵- ابتکارات چگونه به دبیرخانه معرفی می‌شوند؟
سازمانهای جامعه مدنی برای معرفی ابتکارات خود باید فرم شماره یک را فقط به صورت فرم اینترنتی تکمیل کنند:
در کنار تکمیل فرم سازمان شرکت کننده در فراخوان فایل سایر مستندات مربوط به ابتکار خود را به شرح زیر باید ارسال کند:
- یک گزارش عملکرد از پروژه‌ای که این محصول را اجرا کرده‌اید.
- بروشور پروژه یا محصول
- پروپوزال پروژه
- فیلم و عکس از پروژه
ارسالی یکی از دو فایل «گزارش عملکرد پروژه» یا «پروپوزال» در روز ثبت نام اجباری است و سایر موارد اختیاری است و هر چه مستندات بیشتر باشد در داوری آثار موثرتر خواهد بود. همچنین تا ۱۵ روز قبل از برگزاری جایزه ارسال گزارش عملکرد پروژه باید انجام شود.
لازم به ذکر است، دبیرخانه از موسساتی که فرم شرکت را تکمیل کرده پیگیری مداومی برای دریافت مستندات خواهد داشت.
۶- ابتکارات معرفی شده اجرا شده باید باشند یا درحال اجرا؟
چون مستندسازی کامل ابتکارات اهمیت دارد، ابتکارات معرفی شده به دبیرخانه در سه سال قبل از یک ماه مانده به روز برگزاری جشنواره باید اجرا شده باشند و به نتیجه رسیده باشند لذا در این جایزه ابتکارات پروژه‌هایی که قرار است در ماه‌های بعد از روز جشنواره اجرا شوند یا تا زمان برگزاری جشنواره به اتمام نرسند امکان حضور نخواهند داشت.
چنانچه محصول شما در حال اجراست و تا تیرماه ۱۴۰۰ به اتمام می‌رسد یا در سه سال گذشته اجرا شده می‌توانید در این جایزه شرکت کنید.
۷- دبیرخانه جایزه چه خدماتی به سازمان های ثبت نام کننده در فراخوان خواهد داد؟
دبیرخانه جایزه خدمات آموزشی و مشاوره‌ای به سازمانهای شرکت کننده در فراخوان ارائه خواهد داد. از هر موسسه حداکثر ۲ نفر می‌توانند در این دوره‌های اموزشی و مشاوره‌ای شرکت کنند. کلیه دوره‌های آموزشی ومشاوره‌ای به صورت مجازی برگزار می‌شوند.
۸- چه سازمان‌هایی می‌توانند در دوره‌های آموزشی شرکت کنند؟
سازمان‌هایی که فرم شماره یک را تکمیل کرده و مستندات لازم را ارسال کرده باشند و حضور آنها در جایزه قطعی شود.
۹- چه آموزش‌ها و مشاوره‌هایی به کارشناسان سازمان‌ها داده می شود؟
دوره آموزشی در نظر گرفته شده برای کارشناسان باعنوان «مستند سازی تجارب در سازمانهای مردم نهاد» است که به مدت ۸ ساعت برگزار خواهد شد. این دوره روش‌های مستندسازی و مدیریت دانش را در خصوص پروژه‌های اجتماعی تبیین می‌کند و راهنمایی‌هایی به کارشناسان پروژه‌ها می‌دهد تا اگر پروژه در جریان است آن را به خوبی مستند کنند و اگر پروژه به اتمام رسیده فرایند مستند سازی را حتی الامکان تکمیل کنند.
همچنین به هر سازمان ۶ ساعت مشاوره داده می‌شود تا بتوانند ابتکارات خود را مستند کنند، مشاوره برای این در نظر گرفته شده که فرایند مستند سازی و ارائه گزارش به دبیرخانه را تسهیل کند.
۱۰- چه کسانی ابتکارات را داوری خواهند کرد؟
داوران این جایزه یک تیم ۳ الی ۵ نفره و با ترکیبی از افراد با توانایی‌ها و سوابق زیر خواهند بود:
- آشنا با سازمانهای جامعه مدنی
- آشنا به پروژه‌های اجتماعی و سابقه در این زمینه
- تخصص در مدیریت دانش و مستند سازی
داوران کلیه مستندات ارسالی از سوی سازمانهای جامعه مدنی را بررسی خواهند کرد و نظر نهایی خود را ۱۵ روز قبل از روز جشنواره به دبیرخانه اعلام می‌کنند.
اسامی داوران در سایت موسسه منتشر خواهد شد.
۱۱- چه شاخص‌هایی در داوری ابتکارات سازمان‌ها اهمیت دارد؟
در داوری ابتکارات سازمان‌ها شاخص‌های زیر مد نظر داوران خواهد بود :
- میزان نوآوری ابتکارات در ابعاد چهارگانه (نوآوری در شناسایی مساله، نوآوری در روش حل مساله و ارائه یک راه حل جدید، نوآوری در انتخاب یک جامعه هدف، نوآوری در فرایند)
- کیفیت تحقق نتایج پروژه (خروجی‌ها، دستاوردها و اثرات) و نحوه مستندسازی آن
- کیفیت گزارش کتبی و شرح کامل فعالیت‌های پروژه
- کیفیت تصاویر و گویایی محتوای آن و پیامی که ارسال می‌کند
- ارزیابی سایر مستندات ( کلیپ، برشور و…)
- کیفیت و کمیت بیان درس آموخته‌ها
این شاخصها به صورت کمی و کیفی سنجیده خواهد شد و هر کدام امتیاز خاص خود را دارد. تاکید می‌شود که کیفیت اجرای پروژه و میزان نوآوری در آن و حصول نتایج و میزان اثر بخشی ۵۰ درصد امتیازات در داوری را خواهد داشت و ۵۰ درصد دیگر مربوط به کیفیت مستندسازی است و موسسه باید داده‌های لازم را در اختیار دبیرخانه جایزه قرار دهد.