- هامون ایران - https://www.hamooniran.ir -

گفت و گوی هامون با قاسم تنگسیرنژاد؛ کارگردان تآتر

اشاره: قاسم تنگسیرنژاد؛ کارگردان تآتر و لیسانس حقوق هست. کارگردانی که تآتر را با قرائتی کلاسیک و روایی دنبال می کند و همواره تلاش نموده که نگرشی «جشنواره ای محور» به هنر نداشته باشد. از همین رو نیز تآتری را در طول چندین ماه تمرین کرده، می خواهد بر روی صحنه ببرد. نمایش “انگشتری ژنرال ماسیاس” نوشته ژوزفینا نیگلی درباره روایتی از انقلاب مکزیک هست که گروه تآتری گلبانگ به کارگردانی قاسم تنگسیرنژاد و با بازی ساناز بهارسالار، علیرضا بحرینی زاده، نوید کریمی، سودابه صولتی و محسن دوراهکی بر روی صحنه خواهد رفت. این نمایش از تاریخ ۷ تا ۱۰ آبان ۹۲ در تالار فرهنگ برازجان اجرا خواهد شد. قاسم تنگسیرنژاد همچنین یکی از اعضای “جامعه کنشگران مدنی برازجان” نیز می باشد. ایشان چندین نمایش را به روی صحنه برده که واپسین آنها؛ “لبخند باشکوه آقای گیل” نوشته اکبر رادی بود.
هامون: چرا انقلاب مکزیک؟ و چرا این نمایش برای حالا؟
قاسم تنگسیرنژاد: موضوع انقلاب همواره یکی از دغدغه های من بوده است و انقلاب مکزیک، انقلاب دهقانان و طبقه ی فرودست بر علیه دیکتاتور آن زمان «پورفیریو دیاز» بود. آنچه که هم اکنون نیز به طور واضح در سطح جهان در حال تکرار شدن است. امروزه هم در کنارمان، انقلاب ها و جنگ های داخلی اتفاق افتاده و روزانه شاهد دیدن تصاویر و شنیدن اخبار گوناگونی از این وضعیت هستیم. به نظرم مخاطب این نمایش بیش از هر زمان دیگری با آدمهای آن ارتباط برقرار می کند. زیرا آنها بیش از پیش به او نزدیک اند. نزدیکی اتفاقات نمایش با اتفاقات موجود در مصر، لیبی، سوریه، و جاهای دیگری که روزانه شاهد له شدن آدمهای آنها هستیم.
هامون: چالش اصلی نیروهای اجتماعی در این تآتر، بیشتر حول چه مفاهیمی هست؟
قاسم تنگسیرنژاد: مفهوم شگفت انگیزی به نام «عشق». در این نمایش رفتار شخصیت ها به انسانی ترین شکل ممکن است. کسانی که قربانی جنگ و انقلاب اند . این نمایش به نوعی نشان می دهد که افراد حاضر در هر دو جبهه «مظلوم» هستند و در پایان بر مظلومیت خویش می گریند. البته مفهوم «مقاومت» هم مفهوم غالب دیگری است که در این نمایش ریشه دوانده است.
هامون: پیوند دو مفهوم “عشق” و “مقاومت” در این نمایشنامه چگونه روایت دراماتیک را شکل می دهد؟
قاسم تنگسیرنژاد: همه آدم های این نمایش عاشق اند و این عشق منجر به شکل گیری مقاومت می شود- تنها تفاوت موجود میان این آدم ها نوع و جنس عشق است- این عشق باعث می شود مقاومت آنها بسیار زیبا و قابل تحسین شود. دلایل این افراد برای مقاومت، دلایلی انسانی است و کسی نمی تواند اعمال این اشخاص را سرزنش کند. و این امر هم از خاصیت عشق است.
هامون: برای کارگردانی این نوع نمایشنامه ها، چه ویژگی هایی را باید درنظر گرفت؟
قاسم تنگسیرنژاد: لایه ی درونی اثر را باید شکافت و آن را برای مخاطب نمایان ساخت. می بایست از هسته ی بیرونی که همان جنگ و انقلاب است گذشت و به درون قربانیان جنگ و انقلاب رفت. داستان های بسیار شگفت آوری در طول جنگ، ولی خارج از جبهه ها اتفاق افتاده که شاید مهم تر از خود جنگ نیز باشند. در کارگردانی این نمایش باید این موضوعات را جلوی چشم تماشاگر گذاشت.
هامون: شاید این به گونه ای بازنمایی تجربه زیسته خودت هم هست که آوارگی بعد از جنگ، تو و خانواده ات را از خوزستان، به مهاجرت فراخواند؛ و این هم برای تو داستانهای بسیار شگفت آوری به همراه داشته است. درسته؟
قاسم تنگسیرنژاد: کاملن درسته! جنگ در زندگی من تاثیرات فراوانی گذاشته است و این مساله به طور غیر مستقیم باعث شده تا اجرای این نمایش مرا به کاتارسیس (پالایش روحی) برساند. گویا من زودتر از هر شخص دیگری به کاتارسیس می رسم و این اتفاق در هر تمرین برای من تکرار می شود. هربار که این نمایش اجرا می شود، من دردهای خودم را فریاد می زنم.
هامون: لطفن گزارشی از فرآیند انتخاب بازیگران، تمرین و اجرای نهایی این اثر را برای مخاطبین ارایه نمایید.
قاسم تنگسیرنژاد: من اغلب دوست دارم بازیگران جدید تربیت کنم. نسل جوان و علاقه مندی که کار کردن با آنها دشوار، اما همزمن لذت بخش هم هست. در این نمایش طبق معمول، افراد تازه کاری را گرد هم آوردم و پس از ماه ها تمرین، اکنون آنها آماده ی حضور بر روی صحنه هستند. دیدن یک بازیگر جدید روی صحنه برای من از هر چیز دیگری لذت بخش تر است.
هامون: توصیه کارگردان نمایش “انگشتری ژنرال ماسیاس” به تماشاگران آن، برای چگونه دیدن نمایش، چه هست؟

قاسم تنگسیرنژاد: توصیه ای نمی توانم داشته باشم. من می بایست مفاهیم موجود در نمایشنامه را به طور کامل به تماشاگر منتقل کنم. از این رو اگر تماشاگر به این مهم دست یافت یعنی موفق بوده ام. امیدوارم دیدن این نمایش بتواند ذره ای از وقایع هرگز گفته نشده ی انقلاب ها و جنگ ها را بازگو کند.