ارتقاء تاب آوری اجتماعی-اکولوژیکی و زیستی در فضاهای صنعتی متراکم
فرضعلی سالاری سردری
کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زابل
اصول و مبانی زیست پایدار مبتنی بر آینده نگری و پدافند غیر عامل در مناطق سکونتگاهی و صنعتی در اجرا و پیشبرد فعالیت های صنعتی و تولیدی ضروری می باشد.
چگونگی اصول مداخله در فضاهای صنعتی و جامعه پیرامونی آن به منظور ارتقاء تاب‌آوری اجتماعی_اکولوژیکی و زیستی و آموزش رفتارهای زیست محیطی و ایمنی در طراحی استراتژی آن به روش های مختلف می توان بیان نمود.
?روند سریع توسعه و سرمایه گذاری صنعتی در مناطق جنوبی کشور و استان بوشهر و جذب جمعیت مشکلات بسیاری در بهره گیری از زیرساخت و تعادل سرانه ها و پایداری زیستی ایجادنموده‌است و در این میان کیفیت زندگی موضوع حاشیه ای در کنار نگاه تک بُعدی اقتصاد صنعتی قرار گرفته است.
با توجه به پیش بینی امکان وقوع هرگونه آسیب های زیستی و ناهنجاری های فراوان اجتماعی در جامعه محلی سنتی با توجه به اثر گذاری گسترده گسیل و کوچ مهاجرین و ناهمگنی فرهنگی و رفتاری در سکونتگاه ها وجوددارد. فضاهای صنعتی به‌طور فراینده‌ای بایستی سهم فزاینده ای در ارتقای فرهنگ، اجتماع، زیست و توسعه پایدار جامعه میزبان و محلی داشته باشد و نه به عنوان سد و مانع یا عامل تخریب در بازآفرینی زیست پایدار منطقه ای شناخته شود و بی‌توجهی به این فضاها و تقاضای اجتماعی و وضعیت آن، تأثیر منفی و به سزایی بر ایجاد ترس، استرس، نگرانی، سلامت جسمی و روانی، نشاط و رفاه و آسایش و کیفیت زندگی افراد جامعه گذاشته‌است.
?با توجه به مطالعات انجام‌شده، با توجه به این‌که خلل و کوتاهی صنعتی در شروع اقدامات در همخوانی و تدوین استراتژی زیستی و اجتماعی که یک پیشران توسعه جامعه باشد به عنوان یک تهدید شناخته شده است و در مرحله تخریب به عنوان یک درمان گر به صورت عدم همکاری بین صنعت و مدیریت اداری و سیاسی اقداماتی در دستور کار قرار داده است، ظرفیت کلان صنعت با اولویت دادن مسولیت اجتماعی و افزایش توجه به بستر محلی و انعطاف‌پذیری چگونگی حل مشکلات از طریق خود جامعه محلی می تواند در بهبود و پایدار سیستم و الگوی توسعه صنعتی جنوب بوشهر و کیفیت زندگی و پایداری زیستی منطقه ای موثر باشد. در نتیجه ضروری است چالش‌های اصلی با تبین اهداف و استراتژی کوتاه مدت و برنامه پیشران زیستی در منطقه سکونتگاهی و صنعتی تبین و بازنگری و تدوین و اجرا گردد، چرا که رشد تک جانبه توسعه پایدار میسر نمی گردد.
? بهره گیری از فضاهای غیر صنعتی و موقعیت های طبیعی و اکولوژیکی منطقه ای و بهبود آن به عنوان منابع با ارزش با هدف توسعه فضای سبز که اثر مستقیم بر کیفیت زیستی دارد در ضرورت اقدامات لحاظ گردد. گسترش فضای سبز به عنوان زیرساخت زیستی و اساسی در جهت تقویت سلامت عمومی جامعه و بهبود اکوسیستم و ارتقاء کیفیت بهتر زندگی برای ساکنان عمل می نمایند. این فضاها می توانند فرصت‌های بسیاری را درجهت ارتقاء تاب‌آوری زیست‌محیطی و اجتماعی در مناطق صنعتی ایجاد نمایند.
?بنابراین بررسی تیپولوژی فضاهای دارای توان اکولوژیکی جهت کمک به برنامه‌ریزان و طراحان در پیشبرد و اجرای اهداف زیستی توسعه پایدار ضروریست تا نتایج توسعه صنعتی با استفاده از رویکردهای خلاقانه و تکنولوژی، برای جامعه محلی توسعه پایدار محقق گردد.
?در این راستا راه‌حل‌های تدوین و به کارگیری اصول، مبانی و استاندارد برای “توسعه پایدار مناطق صنعتی مبتنی بر بهبود کیفیت زیستی در جامعه میزبان و محلی” به طور معمول شامل بازگشت کیفیت زندگی در جامعه برای دستیابی به اهداف اجتماعی، زیست‌محیطی، اقتصادی و سیاسی توسعه پایدار منطقه ای می باشد.
?در این میان، برنامه‌ریزی و مداخله صنایع بزرگ در مناطق پیرامونی، پاسخی با دوز سریع انرژی و سرمایه گذاری صنعتی و ارائه خدمات به جامعه محلی قبل از خدملت ملی می باشد، که این خود بیانگر توانمندی توسعه ای و مدیریتی صنابع می باشد.
?با تکیه بر شاخص‌های تفکر تاب‌آوری همچون ارتباط یا اتصال با کاربری‌های اطراف و جامعه پیرامونی، وجود تنوع فضایی جهت ایجاد حیات اجتماعی در این تخلخل‌ها و به تبع آن افزایش امنیت، سلامت و همچنین سازماندهی فضا و جامعه در بستر در مقابل آشوب‌های محیطی، می‌توان از نقش تأثیرگذار این صنایع در توسعه و زیست پایدار جامعه بهره برد.