معرفی کتاب “مطبوعات ایران در قرن بیستم” اثر سیدفرید قاسمی
صدیقه جمالی
کارشناس ارشد ایرانشناسی
کتاب “مطبوعات ایران در قرن بیستم” نوشته سید فرید قاسمی در نشر قصه سال ۱۳۸۰ در ۱۵۲ صفحه به چاپ رسیده است. هدف از نگارش این کتاب نگاهی اجمالی به مطبوعات ایران در قرن بیستم است. در این قرن مطبوعات و روزنامه نگاران ایران فراز و فرودهای بسیاری را از سر گذراندند و تقریبا حیات مطبوعاتی را در ایران قرن بیستم را می توان به بیست و سه دوره مختلف تقسیم کرد که بی تردید موضوع ده ها جلد کتاب تواند بود. آنچه در این کتاب آورده شده است نگاهی مختصر به یکصدسال حیات مطبوعات ایران در این قرن است. نویسنده با آغاز قرن بیستم که مصادف با سال ۱۲۷۸ش/ ۱۹۰۰م است آغاز می کند که طبق گفته خود وی ” در این قرن ایران ۳ شاه قاجار، ۲ شاه پهلوی و ۵ رئیس جمهور اسلامی به خود دید”.
نویسنده برای شرح دادن وضعیت مطبوعات در این قرن با دوران قاجاریه آغاز می کند و حوادث تاریخی و سیاسی اثر گذار مانند جنگ جهانی اول و دوم، انقلاب مشروطه، جنگ تحمیلی ایران و عراق، حضور بیگانگان و اقداماتشان برای کسب منعت و … بر وضعیت روزنامه نگاران را بیان می کند. کتاب وضعیت مطبوعات مختلف، نخبگان ادبی و سیاسی فعال در حوزه نشر و هدف و انگیزه های آنان را به روشنی بیان می کند. ویژگی های مطبوعات و مطالبی که در آنان به فراخور اوضاع سیاسی و اجتماعی منتشر می شد نیز به خوبی بیان شده است.
با توجه به اینکه مطبوعات یکی از روش های بسیار موثر در راه آگاهی بخشی به مردم به حساب می آمده است بررسی وضعیت رشد و رونق آن و یا زوال و افت آن که مستقیما تحت تاثیر حوادث سیاسی و قدرت مرکزی صورت می گرفته است به ما در درک اوضاع اجتماعی که عوام با آن دست و پنجه نرم می کرده اند کمک خواهد نمود. از طرف دیگر بررسی انگیزه های نویسندگان این مطبوعات و یادداشت هایشان علاوه بر تعیین موضع آنان نسبت به قدرت مرکزی به ما در فهم و قضاوت بهتر نسبت به وقایع تاریخی کمک می کند.