انتشار تازه‌ترین ترجمه بانوی مترجم بوشهری؛
کتاب «در باب تاریخ از پایین و تاریخ روزمره» در قفسه کتابفروشی‌ها نشست
بوشهر – تازه‌ترین ترجمه سیده‌فاطمه یاحسینی، مترجم بوشهری با عنوان «در باب تاریخ از پایین و تاریخ روزمره» به همت انتشارات «هامون نو» روانه قفسه کتابفروشی‌ها شد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در بوشهر، این اثر مقالاتی از سه نظریه‌پرداز تاریخ را در برمی‌گیرد که هر کدام از منظری خاص به تاریخ پرداخته‌اند؛ تاریخ از پایین، تاریخ خرد و تاریخ روزمره. نثر کار فنی است و مترجم برای فارسی کردن روان متن، تلاش بسیاری کرده است. این اثر در ۱۸۴ صفحه قطع رقعی به همت انتشارات «هامون نو» آذر ۱۴۰۲ منتشر شده است.
سیده‌فاطمه یاحسینی در مقدمه کتاب «در باب تاریخ از پایین و تاریخ روزمره» آورده است: درباره مکاتب تاریخی چون «تاریخ از پایین»، «تاریخ روزمره» و «تاریخ خُرد» مقاله و مطالب اصیل و خوب به زبان فارسی بسیار اندک، بلکه نادر است. در حالی که در مغرب زمین، این مکاتب تاریخی ده‌ها سال است که عملاً کهنه شده و از مُد افتاده، ما ایرانیان هنوز چهارچوب کلی و تئوریک این مکاتب را به‌درستی درک نکرده و وا اَسفا که در این زمینه‌های خاص تاریخی، مطالعات و تحقیقات اندکی انجام داده‌ایم.
سه مقاله گردآوری شده در این دفتر از جمله مقالات تحلیلی است که غالباً خواندن و درک کامل آن‌ها نیاز به پیشزمینههای دانشی فراوانی دارد. نویسندگان غربی این متون، بسیاری از جریان‌های فکری، مکاتب تاریخ‌نگاری، کتاب‌ها و شخصیتها را مُسَلم فرض کرده و بدون آن‌که توضیح چندانی درباره آنان بدهند، فقط به آن‌ها اشاره و استناد کردهاند. این امر درک و فهم مطلب را برای خوانندگان فارسی زبان که البته مقالات برای آنان نوشته نشده است، ثقیل و سخت کرده است.
با وجود این، این مطالعات حاوی مطالب تئوریک، روش‌شناختی و محتوایی چندی است که برای ما فارسی‌زبانان مطالعه و کاربست آن جالب و حتی مغتنم است. مترجم اگر می‌خواست همه جریان‌های فکری، اشخاص، مکاتب، روش‌ها و کتاب‌های مورد اشاره نویسنده‌ها را در پاورقی توضیح دهد، حجم کار دو تا سه برابر متن اصلی می‌شد! از این رو فرض را بر این گرفته که مخاطب کتاب، دست‌کم دانشجویانِ فوق لیسانسِ تاریخ و علوم اجتماعی هستند. کسانی که احتمالاً کم و بیش با چنین مطالب و مفاهیمی آشنایی نسبی دارند.
در اثر حاضر مجموعه ترجمه فارسی سه مقاله را آورده‌ام که ترجمه یکی از این مقالات با عنوان «تاریخ از پایین، تاریخ زندگی روزمره و تاریخ خُرد» که اندرو. آی. پورت آن را نوشته، پیشتر در نشریه علمی تخصصی «تاریخ شفاهی» در زمستان سال ۱۳۹۷ در شماره ۸ آن به چاپ رسیده است.
دومین مقاله به خامه «سیگور دور گیلفی مگنسون» و با عنوان «تاریخ اجتماعی، تاریخ فرهنگی، تاریخ از پایین، تاریخ خُرد، چهارچوب مفهومی و روش‌شناسی این مفاهیم» است. برای اولین بار است که ترجمه این مقاله به‌طبع میرسد.
ترجمه فارسی سوم و آخرین مقاله نوشته زولتان بولدیسزار سیمون با عنوان روش و رویه است. ترجمه این مقاله برای نخستین بار است که مجال چاپ و نشر در این مجموعه پیدا می‌کند. به‌باور من، دشوارترین مقاله این مجموعه، همین مقاله اخیر است. مترجم هنگام ترجمه، تمام تلاش خود را برای فراهم کردن متنی نسبتاً خوشخوان به کار برده، اما متن همچنان دشوار و سخت‌خوان باقی مانده است.
امیدوارم دانشجویان رشته‌های علوم اجتماعی و تاریخ بتوانند از مباحث فنی و تئوریک این مقالات بهره بُرده و با الهام از آن‌ها، دست به بومی‌سازی آن مباحث و تولید دانشی فارسی و اصیل در زمینه مباحث فوق الذکر بزنند. اگر چنین شود، مترجم اجر خود را بُرده و خداوند را بابت این توفیق سپاس می‌گزارد.
واقعیت این است که چنین نثرهایی، چندان راحت و آسان‌یاب نیست. نویسنده تمام تلاش خود را انجام داده تا متنی ساده و نسبتاً روان در ترجمه فارسی بنویسد اما ممکن است در مواردی، در این کار چندان موفق هم نبوده باشد. متن سنگین و مشحون از اصطلاحات فنی و تخصصی است. از این روی برای بهتر و روان شدن ترجمه فارسی، گاه مطالبی از خود به متن افزوده که با علامت [] مشخص یا پاورقی‌هایی اضافه شده که درون پرانتز با آوردن (م) مشخص شده است.
به گزارش ایبنا، سیده فاطمه یاحسینی علاوه بر ترجمه کتاب حاضر، دو کتاب آنفلونزای ۱۹۱۸ در آمریکا و ایران (با نویسندگی مارگارت همفریز و امیر ارسلان افخمی سال ۱۴۰۰) و «راه شاهی و راه‌آهن بوشهر – برازجان» (با نویسندگی سیدقاسم یاحسینی سال ۱۴۰۱) از سوی انتشارات هامون تو منتشر کرده است.