گنج پایدار
دکتر غلامحسین نظامی
دانشگاه علوم پزشکی بوشهر
نگاهی به کتاب: «هزارتوی کتابها و کافه کتابها، کنکاشی کتابدارانه در جغرافیای کتاب ایران زمین» نوشته: دکتر عبدالرسول خسروی، چاپ اول: ۱۴۰۴، تهران: انتشارات چاپار، ۱۶۸ صفحه، شمارگان: ۱۰۰ نسخه.
با الهام از شعار نمایشگاه کتاب فرانکفورت در سال ۲۰۲۵، «تخیل آسمان را پر میکند»، به سراغ کتابی میرویم که خود، تجسمی از همین تخیل و روح پروازگر است. «هزارتوی کتابها و کافه کتابها» نوشته دکتر عبدالرسول خسروی، خواننده را به سفری دلچسب و خیالانگیز در دل شهرهای ایران میبرد؛ از شیراز با آن شکوه و فرهنگ بیهمتا تا گنبدهای فیروزهای اصفهان، از کنار رود خروشان کارون با خونگرمی بی بدیل مردمانش تا امتداد خلیج فارس، و از سیر و سیاحت در مشهد تا قدم زدن نوستالژیک در خیابان انقلاب تهران.
دکتر عبدالرسول خسروی
در وصف شیراز، نویسنده با قلمی شاعرانه، همآوازی فرهنگ و معماری را به تصویر میکشد؛ از باغ ارم که گویی سنگهایش با شعر و هنر درآمیخته تا بازار وکیل که بوی کهنهی کتابهای قدیمی از گوشهوکنارش به مشام میرسد. سپس نوبت به اصفهان میرسد با گنبدهای فیروزهای که گویی آسمان را بر زمین بازتاب دادهاند و کتابفروشیهای قدیمی اطراف میدان نقش جهان که هر یک دنیایی از خاطره و فرهنگ را در خود جای دادهاند.
در بخش جنوب، نویسنده با روایتی زنده و جاندار، همنشینی کارون و کتاب را به تصویر میکشد؛ از آبادان و خرمشهر که رگههای دفاع و جانفشانی درجای جای سرزمین پر از عشق خوزستان جاری است تا خونگرمی مردم بوشهر و اهواز که در هر کتابفروشی، گویی مهمانخانهای از فرهنگ و ادب برپاست. سپس به مشهد میرسیم و سیاحت در حرم رضوی و کتابفروشیهای اطراف آن که گویی هر کتاب، روضهای است برای جان تشنهی معرفت.
اما شاید یکی از جذابترین بخشهای کتاب، روایت نوستالژیک قدم زدن در خیابان انقلاب تهران باشد؛ همان جا که نویسنده، خواننده را همراه خود به کوچه پسکوچههای فرهنگ میبرد، از فروشگاههای قدیمی کتاب تا کافههایی که زمانی محفل ادیبان و شاعران بود. در این مسیر، نویسنده با همراهی اندیشههای نویسندگان بزرگ بر عمق و غنای روایت میافزاید.
دکتر خسروی، دانشآموخته دکترای کتابداری و اطلاعرسانی، رئیس دانشکده پیراپزشکی و استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، در این اثر کوشیده است تا از مسیر کندوکاو در کتابفروشیهای کهن و نو شهرهای مختلف، پیوندی عمیق میان کتاب، فرهنگ و جامعه برقرار کند. این کتاب، برخلاف بسیاری از آثار مشابه، نه بر اساس قالبهای تکراری، بلکه با نگاهی کاربردی و تأثیرگذار به نقش کتاب در جامعه، می پردازد.
در لابهلای سطور این کتاب، مسائلی ژرف، آمیخته با بیم و امید از دنیای کتاب و کتابخوانی در جامعه معاصر به چشم میخورد: دغدغههای کتابداران، مشکلات کتابفروشان، و دلمشغولیهای اهل قلم. با این همه، نویسنده در کنار بیان این دشواریها، نویدبخش آیندهای روشن و امیدوارکننده نیز هست. او باور دارد که کتاب، «گنج آرامش» و کلید رسیدن به سعادتی پایدار است.
این اثر، روایتی است خودمانی و بیپیرایه از زندگی انسان در گذر تاریخ؛ هم او که در پشت هر ناامیدی، نشانی از امید یافته و اسیر نامرادیهای زمانه نشده است. قلم دکتر خسروی، نه نگاهی گذرا از پشت ویترین، بلکه بیانگر دلبستگیها و دغدغههای عمیق او به فرهنگ و کتاب است. سخن او از دل برمیآید و لاجرم بر دل مینشیند.
«هزارتوی کتابها و کافه کتابها» کتابی است برای همه آنان که به تأثیر شگرف مطالعه بر فرد و جامعه باور دارند و میخواهند در دنیای پرتلاطم امروز، جایی برای آرامش و اندیشه بیابند. بی هیچ تعارفی این کتاب شگفتانه عجیب و غریبی برای مخاطب به همراه ندارد… هر چه هست زلالی و سیالی روایتی است صادقانه از دنیای کتاب و کتابخوانی و کافه کتابها و کتابفروشیها در جغرافیای ایران زمین. این زلال بودن راوی و روایت را باید در عصر ابتذال واژهها و جملات به اعلا درجه پاس داشت. چه پاسداشتی نیکوتر از خواندن این اثر و مست شدن از رقص دلنشین و دغدغهمندانه واژهها در لابلای سطور؟!