نقش نهادهای مدنی در تقویت حکمرانی خوب؛ سازمانهای زنان بهعنوان یک الگو
🔰حکمرانی خوب زمانی شکل میگیرد که دولت شفاف، پاسخگو و قانونمدار باشد و شهروندان بتوانند آزادانه در تصمیمگیریهای عمومی مشارکت کنند. یکی از مهمترین پایههای چنین حکمرانیای، نهادهای جامعه مدنی هستند؛ نهادهایی که خارج از دولت و بر پایه مشارکت مردمی فعالیت میکنند و میتوانند میان مردم و ساختار قدرت نقش واسطهای حیاتی ایفا کنند.
▫️جامعه مدنی؛ ستون مشارکت و نظارت
🔰نهادهای مدنی مانند انجمنها، سازمانهای غیردولتی و گروههای داوطلبانه، با ترویج ارزشهای دموکراتیک و دفاع از حقوق شهروندان، محیطی میسازند که در آن حاکمیت قانون، شفافیت و مشارکت واقعی امکانپذیر میشود.
🔰این نهادها با نظارت بر عملکرد حکومت، مطالبه پاسخگویی و مبارزه با فساد، نقش مهمی در سالمسازی فضای سیاسی دارند. هرچه جامعه مدنی فعالتر، مستقلتر و متنوعتر باشد، کیفیت حکمرانی نیز بالاتر میرود.
▫️نقش ویژه سازمانهای زنان
🔰در میان انواع نهادهای مدنی، سازمانهای زنان جایگاه ویژهای دارند. این سازمانها معمولاً با حضور در سطح محلی و ملی، صدای زنانی را نمایندگی میکنند که در بسیاری از ساختارهای رسمی کمتر دیده یا شنیده میشوند.
نقش آنها فقط دفاع از حقوق زنان نیست؛ بلکه کمک به ساختن حکمرانیای است که بر پایه عدالت جنسیتی، مشارکت برابر و تصمیمگیری فراگیر بنا شده باشد.
🔰وقتی زنان در فرآیندهای سیاسی، برنامهریزی محلی، گفتوگوهای صلح یا شوراهای تصمیمگیری حضور داشته باشند، نتیجه سیاستها عادلانهتر، انسانیتر و پایدارتر میشود. حضور آنان نه یک «امتیاز» بلکه شرط ضروری برای حکمرانی خوب است.
▫️توسعه پایدار بدون جامعه مدنی ممکن نیست
🔰تجربه بسیاری از کشورها نشان میدهد که توسعه و دموکراسی بدون نقشآفرینی جامعه مدنی دوام نمیآورد. این نهادها میتوانند:
▫️به مردم امکان دهند در سرنوشت خود نقش داشته باشند؛
▫️مطالبهگر شفافیت و مهار فساد باشند؛
▫️از حقوق گروههای آسیبپذیر دفاع کنند؛
▫️اعتماد اجتماعی و همبستگی را تقویت کنند.
🔰سازمانهای زنان نیز با توانمندسازی اعضا، آموزش حقوقی و اجتماعی، و مطالبه تغییرات ساختاری، یکی از مؤثرترین محورهای جامعه مدنی به شمار میروند.
▫️چالشها و نیازهای اساسی
🔰برای اینکه نهادهای مدنی بتوانند نقش واقعی خود را ایفا کنند، باید فضای قانونی و سیاسی لازم برای فعالیت آزاد، مستقل و ایمن فراهم باشد.
🔰محدودیتهای سیاسی، نبود حمایت مالی، نادیدهگرفتن صدای زنان، و نبود سازوکارهای شفاف مشارکت، مهمترین موانعی هستند که کارایی جامعه مدنی را کاهش میدهند.
🔰نهادهای مدنی ــ بهویژه سازمانهای زنان ــ ستونهای اصلی حکمرانی خوب و توسعه پایدار هستند. وقتی این نهادها تقویت میشوند، جامعه ظرفیت بیشتری برای نظارت، مشارکت و ایجاد تغییر پیدا میکند.
حمایت از جامعه مدنی، سرمایهگذاری برای آیندهای شفافتر، عادلانهتر و دموکراتیکتر است.
منبع: https://journals.uhd.edu.iq/index.php/juhd/article/view/491