داوطلبی در عصر کمبود وقت؛ یافتههای یک پژوهش ۲۰ساله
🔰این تحقیق به این سؤال میپردازد که چرا با وجود افزایش تعداد داوطلبان، میزان زمانی که افراد برای کار داوطلبانه صرف میکنند کمتر شده است. فعالیت داوطلبانه یکی از مهمترین شکلهای مشارکت اجتماعی است و هم برای جامعه سود دارد و هم برای خود افراد؛ چون فرصت ارتباط اجتماعی فراهم میکند و میتواند به بهبود سلامت روانی و جسمی کمک کند. با این حال، در دو دهه گذشته در برخی کشورهای اروپایی دیده شده است که هرچند مردم بیشتر بهسمت داوطلبشدن میروند، اما میانگین ساعاتی که به داوطلبی اختصاص میدهند کاهش پیدا کرده است.
🔰نویسندگان این مقاله برای بررسی این موضوع، دادههای یک نظرسنجی ملی در آلمان را که طی سالهای ۱۹۹۹ تا ۲۰۱۹ انجام شده تحلیل کردهاند. نتایج نشان میدهد یکی از مهمترین دلایل کاهش زمان داوطلبی، تغییر سبک زندگی و فشارهای کاری و خانوادگی است. مثلا افرادی که ساعات کاری بیشتری دارند، بهطور طبیعی وقت کمتری برای فعالیت داوطلبانه پیدا میکنند. همچنین داشتن کودک خردسال—بهخصوص برای زنان—باعث شده بسیاری از والدین نتوانند مانند گذشته به فعالیت داوطلبانه ادامه دهند.
🔰بر اساس یافتهها، نوع فعالیت داوطلبانه (رسمی یا غیررسمی) تفاوت مهمی در مقدار زمانی که افراد میگذارند ایجاد نکرده است؛ یعنی مشکل اصلی این نیست که مردم از سازمانها فاصله گرفتهاند، بلکه مسئله این است که وقت آزاد کمتری دارند. بهطور کلی، میانگین زمانی که داوطلبان آلمانی صرف فعالیت داوطلبانه میکردند از بیش از ۴ ساعت در هفته به حدود ۳.۵ ساعت کاهش یافته است.
🔰این تحقیق تأکید میکند که اگر سازمانهای داوطلبی میخواهند مشارکت مردم را حفظ کنند، باید انعطاف بیشتری در برنامهها ایجاد کنند. پیشنهاد داده شده که فرصتهای داوطلبی کوتاهمدت، پروژهای و با زمانبندی سیالتر برای گروههایی که فشار کاری یا مسئولیت خانوادگی بالاتری دارند طراحی شود. همچنین توجه ویژه به والدین دارای کودک خردسال—بهویژه زنان—میتواند مشارکت داوطلبانه را افزایش دهد.
🔰در مجموع، پیام اصلی مقاله این است که کاهش ساعات داوطلبی بیشتر از آنکه نشانه بیعلاقگی باشد، نتیجه فشارهای زندگی مدرن است. با تنظیم بهتر شرایط و ارائه فرصتهایی متناسب با سبک زندگی امروز، میتوان به حفظ و تقویت این مشارکت ارزشمند اجتماعی کمک کرد.
منبع: springer
کار داوطلبانه؛ پلی به سوی سلامت جسمی، روانی و اجتماعی
✍🏻 نویسندگان مقاله: Sandrine Cunha, Suzanne Mavoa, Lisa Gibbs
🔰کار داوطلبانه سالهاست که بهعنوان یکی از پایههای زندگی اجتماعی سالم شناخته میشود، اما پرسش مهم این است که این فعالیت تا چه حد میتواند بر سلامت روانی، جسمی و اجتماعی خود داوطلبان اثر بگذارد. پژوهش «Cunha و همکاران» منتشرشده در سال ۲۰۲۳ در مجله Voluntas، با مرور جامع و فراگیر بر ۲۸ مطالعه سیستماتیک، تلاش کرده پاسخی دقیق و مبتنی بر شواهد به این پرسش بدهد. یافتههای این بررسی گسترده نشان میدهد که داوطلبی، اگر در شرایط درست و با حمایت کافی انجام شود، یکی از مؤثرترین راهها برای ارتقای کیفیت زندگی و سلامت عمومی است.
🔰این پژوهش نشان میدهد داوطلبی تأثیر قابلتوجهی بر سلامت روانی دارد. بسیاری از داوطلبان در مطالعات مرورشده از کاهش افسردگی، اضطراب و احساسات منفی و افزایش احساس معنا، عزتنفس، رضایت از زندگی و امید خبر دادهاند. مشارکت در فعالیتهای مفید برای دیگران، احساس ارزشمندی و مفید بودن اجتماعی را تقویت میکند؛ احساسی که خود به بهبود سلامت روان کمک میکند. البته نویسندگان تأکید میکنند این تأثیرات زمانی بیشتر نمایان میشود که داوطلب احساس کند کار او واقعاً اهمیت دارد و سازمان میزبان از فعالیت او قدردانی میکند.
🔰از نظر سلامت جسمی نیز نتایج قابلتوجه است. داوطلبی با تحرک بیشتر، استقلال عملکردی بالاتر، گزارش بهتر از وضعیت سلامت و حتی کاهش نرخ مرگومیر در برخی مطالعات مرتبط بوده است. این یافتهها بهخصوص درمورد افراد مسن قویتر بوده و نشان میدهد مشارکت اجتماعی فعال میتواند عاملی مهم در سالمندی سالم باشد. تماس مستمر با دیگران، بیرونرفتن از خانه، انجام فعالیتهای سبک و ارتباطات انسانی همگی از مسیرهای اثرگذاری بر سلامت جسمی معرفی شدهاند.
🔰این فعالیتها همچنین سلامت اجتماعی را تقویت میکند. داوطلبان معمولاً شبکهای گستردهتر و قویتر از روابط انسانی ایجاد میکنند و حس تعلق اجتماعی بیشتری تجربه میکنند. این روابط جدید، نوعی سرمایه اجتماعی به وجود میآورد که خود اثرات مستقیمی بر سلامت روان و جسم دارد. پژوهش نشان میدهد داوطلبان اغلب در جمع احساس امنیت، معنا و همراهی بیشتری میکنند و این احساسات در بلندمدت کیفیت زندگی آنها را افزایش میدهد.
🔰با این حال، نویسندگان به نکات احتیاطی مهمی نیز اشاره میکنند. تأثیر مثبت داوطلبی زمانی به شکل کامل ظاهر میشود که فعالیتها با توانایی، زمان و علاقه فرد متناسب باشد. داوطلبی بیشازحد یا نقشهایی که حمایت کافی ندارند، میتوانند به فرسودگی، فشار روانی و حتی اثرات معکوس منجر شوند. همچنین بسیاری از مطالعات روی سالمندان انجام شده و پژوهشهای بیشتری برای گروههای جوانتر لازم است.
🔰در مجموع، مقاله نتیجه میگیرد که کار داوطلبانه باید نه صرفاً یک فعالیت خیریه، بلکه یک «مداخله سلامت عمومی» تلقی شود. هرچند داوطلبی در خدمت جامعه است، اما جامعه نیز در قبال داوطلبان مسئول است: سازمانها باید ساختارهای حمایتی، آموزش، قدردانی و نقشهای معنادار فراهم کنند تا داوطلبان بتوانند از فواید اجتماعی و سلامت این فعالیت بهرهمند شوند.
🔰این مرور جامع نشان میدهد که داوطلبی، اگر با ساختاری درست و هدفمند انجام شود، میتواند یکی از پایدارترین و مؤثرترین روشها برای تقویت سلامت فردی و اجتماعی باشد، راهی که هم به رشد انسان کمک میکند و هم به ساختن جامعهای همدلتر، مشارکتجوتر و سالمتر.
منبع: springer
@Haajm