اشاره: بالاخره وعده ها به پایان رسید وخردادماه سال جاری بیمارستانی با نام “شهید صادق گنجی” در شمال غرب شهر برازجان، حدفاصل روستای دهقاید و میدان امام رضا این شهر قد علم کرد یا به قولی افتتاح شد. افتتاحی که با نارضایتی برخی شهروندان و خوشحالی بعضی از مسئولین همراه گردید. در ابتدای راه اندازی و جابجایی بیمارستان مشکلاتی سر برآورد که به استعفای دکتر مهدوی رئیس بیمارستان” ۱۷ شهریور” منجر گردید. بنا به گزارش سایت اتحاد جنوب در تاریخ هفتم مهر ماه؛ دکتر مهدوی علت استعفای خود را “عدم همکاری مسئولین دانشگاه علوم پزشکی بوشهر و شبکه بهداشت و درمان شهرستان دشتستان با بیمارستان های برازجان و تنگ نظری های این مسئولین که جلوی برخی نامه نگاری ها و درخواست های بیمارستان ۱۷ شهریور برازجان را می گرفتند” عنوان کرد. هر کس وقتی بخواهد خود را با افراد یک گروه هم هویت بداند باید از گروه های دیگر متمایز شود و از این طریق به بیان حرف خود بپردازد. زمانی که مسئولی بنا به دلایلی استعفا می دهد یعنی اینکه خود را از گروه های دیگر متمایز نموده و به این طریق مواردی را مطرح می کند که شاید بی اساس نباشد. دولت باید در خدمت منافع شهروندان خود باشد. بسیار گستاخانه است که تصور کنیم شهروند اجتماعی توان درک آگاهی این موارد را ندارد. در جامعه ی حال حاضر ما افراد از درک بسیار بالایی برخور دار هستند و نیازمند موارد رفاهی می باشند. مواردی که رفاه شهروندان را به طور کامل برآورده نماید. در این گزارش- گفت و گو سعی بر آن شده تا به حقوق شهروندان، فرهنگ عمومی و آسیب های اجتماعی ناشی از نادیده گرفتن منافع شهروندان در خصوص مدیریت خدمات بهداشتی-درمانی اشاره گردد.
بودن بیمارستان خارج از شهر آری یا نه؟!!
در تاسیس بیمارستان شهید صادق گنجی سیاست های اجتماعی، بهداشتی و درمانی به طور کلی، پاسخگوی نیازهای شهروندان برازجانی نبود. چرا که؛ در شهر برازجان افراد دارای توان اقتصادی متوسط رو به پایین می باشند و واقع شدن بیمارستان در خارج از شهر با وضعیت اقتصادی شهروندان هم خوانی ندارد و به نیازهای رفاهی و حقوق شهروندان توجه ای نشده است. انتقال بیمارستان به یک فضای مناسب حق مسلم شهروندان می باشد و به قول دکتر نعمتی یکی از اعضای جامعه کنشگران مدنی برازجان ” در هر صورت نیاز به یک گسترش احساس می شد. در زمان گذشته بیمارستان ۱۷ شهریور نیز خارج از شهر ساخته شده بود و اکنون مرکز شهر شده است و این گسترش ایجاب می کرد که در چنین مکانی راه اندازی شود.” رسول محمودی نیز از دیگر اعضای جامعه کنشگران برازجان در این باره گفت:” رفتن بیمارستان به خارج از شهر موجب کاهش ترافیک در خیابان بیمارستان شده است.این در صورتی بود که نقل و انتقال بیمارها با مشکل مواجه می شد ولی در حال حاضر این مساله برای بیمارهای اورژانسی مرتفع گردیده و همچنین وجود بیمارستان در خارج از شهر از لحاظ معماری بلامانع می باشد.” ولی نادیده گرفتن و یا عدم توجه کافی نسبت به وضعیت اقتصادی مردم را نیز باید در نظر گرفت. شهروندان برازجانی جهت رفت و آمد به بیمارستان با مشکلات عدیده ای روبرو شده اند و مراجعه بیماران به بیمارستان بسیار کمتر شده است. یکی از پرستاران آزمایشگاه بیمارستان گنجی در این خصوص گفت:”از زمانی که بیمارستان راه اندازی شده است تعداد مراجعه کنندگان نیز کمتر شده است. دلیل آن هم تنها مکان بیمارستان می باشد که خارج از شهر است. در بیمارستان ۱۷ شهریور به دلیل اینکه در مرکز شهر بود تعداد مراجعه کنندگان بسیار بالا بود ولی در حال حاضر مراجعه کنندگان بسیار اندک شده اند.” یکی دیگر از پرستارهای بخش نیز در این خصوص عنوان کرد:” مریض های اندکی به بیمارستان مراجعه می کنند و این موضوع زیاد مورد رضایت ما نیست. وی علت آن را قرار گرفتن بیمارستان در خارج از شهر عنوان کرد وافزود: در حال حاضر بیشتر مراجعه کنندگان ما از اطراف برازجان می باشند و شهروندان برازجانی به نسبت کمتر مراجعه می کنند.” یکی از شهروندان برازجانی در خصوص عدم مراجعه به بیمارستان تازه تاسیس گنجی گفت:”به دلیل مسیر بد آن من ترجیهن به درمانگاه ها و مطب ها مراجعه می کنم و مجبور به پرداخت هزینه های زیادی می شوم.” دیگر شهروند برازجانی عدم مراجعه خود به بیمارستان را هزینه ی بالای تاکسی عنوان کرد و افزود:”در آمد من آن اندازه بالا نیست که بتوانم برای مراجعه به بیمارستان هزینه ی زیادی متقبل شوم. خود به داروخانه مراجعه می کنم و داروهایم را تهیه می کنم.” با این موارد مطرح شده، مساله اصلی یافتن توازن برای شهروندان فقیر و غنی می باشد و این مورد در صورتی امکان پذیر است که دولت به طبقه ی فرودست جامعه نیز نگاهی بیندازد. کسانی که توان مالی اندکی دارند، حق برخورداری از حقوق شهروندی خویش را دارند. دولت باید جهت تردد افراد به بیمارستان، سرویس های ایاب و ذهاب با هزینه های اندک به طور ثابت را در نظر گیرد تا از این طریق بتوان از فضایی که تهیه شده است به درستی نیز استفاده کرد. در حال حاضر باید این مورد را در نظر بگیریم که وجود بیمارستان بدون مراجعه بیمار به آن فاقد معناست و این دو به شکلی در هم ادغام شده و مکمل دیگری می باشند. اکنون ما در جامعه ای زندگی می کنیم که نیازمند خدمات رفاهی و بهداشتی می باشیم و گذاشتن چندین سرویس و خط واحد جهت ایاب و ذهاب بیماران آسان ترین کار ممکن می باشد که مسئولینی که ادعای تجهیزات کامل در بیمارستان را دارند، میتوانند انجام دهند.
نبود پرسنل تنها مشکل؟!!
شهرستان دشتستان ۲۵۰ هزار نفر جمعیت دارد که ۱۰۰ هزار نفر از این تعداد در شهر برازجان سکونت دارند و بیشتر جمعیت شهرستان در بخشهای آب‌پخش، شبانکاره، سعدآباد، مرکزی، ارم و بوشکان زندگی می‌کنند. بیمارستان شهید گنجی با زیربنای ۱۶ هزار مترمربع در پنج طبقه و با اعتباری بالغ بر ۲۱۲ میلیارد ریال ساخته شده و دارای بخشهای کلینیک زایمان، اطفال، نوزادان،جراحی،آی.سی.ی، جراحی مغز و اعصاب،چشم پزشکی، سی.سی.یو، شش اتاق عمل، کلینیک‌های تخصصی، پاراکلینیک، رادیوگرافی، ماموگرافی،رادیولوژی و اورژانس است. بیمارستانی که این عناوین را یدک می کشد بالطبع باید از لحاظ پذیرش بیمار، همراهان بیمار و کادر پرسنلی نیز مجهز باشد. با ورود به بیمارستان مراجعه کنندگانی را مشاهده می کنیم که اعتقاد دارند از لحاظ رفاهی و درمانی تامین نمی شوند. به گزارش اتحاد جنوب دکتر حیدری در خصوص کمبود نیرو در بیمارستان شهید گنجی برازجان پاسخ داد:”مشکل کمبود نیرو در این بیمارستان از طریق استخدام برطرف شده است و در حال حاضر این بیمارستان کمبود نیرو ندارد.” از طرف دیگر رییس شبکه بهداشت و درمان شهرستان دشتستان در گفت وگویی به ۲ مشکل عمده بیمارستان شهید گنجی برازجان اشاره کرد و گفت:” اساسی‌ترین مشکل این بیمارستان کمبود نیروی انسانی اعم از پزشک عمومی، پرستار و نیروهای نگهبانی و خدماتی است که البته بخشی از این مشکل در آزمون استخدامی اخیر دانشگاه مرتفع می‌شود اما هنوز نیاز به توجه بیشتر به نیروی انسانی احساس می‌شود. وی مشکل دیگر را باتوجه به خودگردان بودن بیمارستان، کمبود اعتبارات لازم برای هزینه‌های مصرفی و مطالبات پرسنلی عنوان کرد و افزود: عدم تأمین به موقع هزینه‌ها و از طرفی عدم تأمین به موقع مطالبات بیمه‌ای بیمارستان از جمله مشکلاتی است که با آن مواجه هستیم.” دراینجا با این پرسش اساسی روبرو می شویم آیا یک نظر واحد وجود دارد؟!! مراجعه کنندگان به بیمارستان، نبود کادر پرسنلی به اندازه ی کافی را از جمله مشکلات این بیمارستان عنوان کردند. یکی از مراجعه کنندگان به بخش اورژانس در این خصوص گفت:” رسیدگی اورژانس بسیار ضعیف می باشد و این مورد به دلیل نبود پرسنل به اندازه ی کافی است. برای تعویض سرم مادرم یک ساعت معطل ماندیم تا بالاخره رسیدگی کردند. وضعیت در بخش های داخلی و جراحی بهتر است اما در بخش اورژانس بسیار ضعیف هستند.” یکی از مراجعه کنندگانی که از روستای آباد آمده بود دراین باره گفت:” اورژانس این بیمارستان دکتر ندارد و پرستارها خوب رسیدگی نمی کنند. بیمارستانی با این وسعت نیازمند پرسنل بسیار زیادی می باشد. برای راهنمایی مراجعه کنندگان نیز باید کسانی باشند که متاسفانه ما برای ورود به بخش اوژانس با مشکلاتی مواجه شدیم و کسی نبود که ما را به درستی راهنمایی کند.” از دیگر مواردی که مراجعه کنندگان به بیمارستان مطرح نمودند خدمت رسانی بسیار ضعیف جهت همراهان بیمار بود. یکی از افرادی که از گناوه آمده بود در این خصوص بیان کرد:” خدمات رسانی برای همراهان بیمار بسیار پایین می باشد. ما در حال حاضر شش روز هست که اینحاییم و محل مشخصی برای ماندن و استراحت نداریم. با اینکه تازه تاسیس می باشد ولی متاسفانه سرویس های بهداشتی آن دارای مشکل می باشد.” دیگری گفت:” محل مناسبی برای استراحت نداریم. حراست به ما می گوید فقط یک نفر در بیمارستان بماند. آیا برای بیمارستان با این گستردگی یک نفر کافی هست؟ اگر برای بیمار نیاز باشد به آزمایشگاه بروم چه کسی باید مراقب بیمار من باشد؟ اکثر داروهایی که مورد نیاز بیمارم هست در داروخانه اینجا نیست و من مجبور می شوم به داروخانه های شهر مراجعه کنم و این موضوع برای من مشکلات زیادی ایجاد کرده است.” یکی از کسانی که از اهرم آمده بود گفت:”این بیمارستان دارای محوطه تمیزی است اما اگر آلاچیقی بود که می شد در آن استراحت کرد خوب بود. حیاط آن به شیر آب مجهز نیست و ما با مشکلات زیادی روبروهستیم. حراست مدام ما را بیرون می کند و می گوید از محوطه بیرون بروید و بیرون اسکان شویم. شیر آب در محوطه بیمارستان نیست.” در مکان های عمومی نیازها معمولن به گونه ای است که کمتر فردگرایانه می باشد و ضرورت های بسیار زیادی دارند. برطرف کردن نیاز یکی از وظایف دولت می باشد. نیازها باید به گونه ای مرتفع شوند که مقبولیت را نیز به همراه داشته باشند. اگر به اختلاف نظرهایی که در جامعه از سوی مسئولین وجود دارد نظری بیندازیم متوجه می شویم که گاهی معیارهای اختلاف افراد برحسب قدرت آنها شکل می گیرد. شهروندی که اطلاعی از حقوق حقه ی خود ندارد نمی تواند به جانبداری ازحق خود بپردازد وبالطبع حق او ضایع می گردد، چه بسا در یک بیمارستان و چه جای دیگر. در بیمارستان شهید گنجی مقبولیت از لحاظ امکانات رفاهی پایین می باشد. نبود آب سرد کن و شیر آب در محوطه ی بیمارستان، نبود داروخانه ی مجهز جهت رفاه مراجعه کنندگان، عدم فعال سازی کارت خوان در بیمارستان، نبود مکانی مناسب جهت همراهان مریض، نبود سوپرمارکتی مجهز و…. از مواردی است که می توان به آن اشاره کرد. همچنین راه اندازی بیمارستان در محیطی خارج از شهر و در جاده ای کمربندی ایجاب می کند که جدای از رعایت موارد مطرح شده تضمین جانی افراد را نیز مد نظر قرار گیرد. نیاز یک پل عابر پیاده جهت مراجعه کنندگان به شدت احساس می شود. از دیگر مواردی که رفاه شهروندان نیز در آن نادیده گرفته شده وجود سگ های ولگرد در این محل می باشد که دردسر و عدم امنیت زیادی هم برای بیماران و هم مراجعه کنندگان به همراه داشته است.
عدم اطلاع شهروندان؛ نبود رفاه
نکته ی جالب توجه این مورد می باشد که قرار بر این بوده که با راه‌اندازی بیمارستان جدید در برازجان، بیمارستان ۱۷ شهریور نیز خدمت‌رسانی کند و تعطیل نشود و این در حالی است که این موضوع محقق نشده و در بیمارستان ۱۷ شهریور تنها بخش های دیالیز، سی.سی.یو، تالاسمی و اتفاقات قلب فعال است. به گفته ی دکتر نعمتی:”برای یک بیمار قلبی زمان بیشتری می شود جهت انتقال به بیمارستان در نظر گرفت تا یک تصادفی که دارای خونریزی شدید باشد. اگر این امکان وجود داشت که اتفاقات در بیمارستان ۱۷ شهریور فعال نگه داشته می شد برای تصادفی ها بهتر بود.” با انتقال بیمارستان به مکان جدید برخی درمانگاه های تخصصی نیز اقدام به افزایش نرخ های ویزیت خود کرده اند و این مورد نیز برای شهروندان مشکلاتی ایجاد نموده است. فعال بودن درمانگاه تخصصی بیمارستان در مرکز شهر به شدت احساس می شود چون این مورد هم به نفع بیماران و هم دکترهای متخصص بود ولی متاسفانه رفاه حال شهروندان و حقوق آنها در این مورد نیز نادیده انگاشته شد. این موارد و دهها مورد دیگر از جمله موضوعاتی می باشد که از دید مسئولین مهم انگاشته نشده و بهایی به آنها داده نشده است. با تمام این موارد مطرح شده به نظر نمی آید که مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی به اندازه کافی در خدمت منافع شهروندان قرار داشته باشد. این عدم اطلاع شهروندان از حقوق خود نیازمند تقاضای رفاهی بیشتری می باشد نه اینکه سطح تقاضای مردم را کاهش دهند و از بیمارستانی در مرکز شهر آنها را محروم نمایند. یکی از نکات مهم این است که به شهروندان با دید اجتماعی وسیع تری نگاه شود و آنها به عنوان عامل هایی شناخته شوند که نسبت به حقوق خود آگاهی دارند و نیاز آنها را در سطح بهداشتی و درمانی مرتفع شود. علاوه بر این هزینه های اضافی مربوط به رفت و آمد شهروندان به بیمارستان جدید نیز، مد نظر قرار گرفته شود و در این خصوص تدبیری اندیشیده شود تا همه بتوانند از خدمات درمانی به یک میزان استفاده نمایند.