- هامون ایران - https://www.hamooniran.ir -

کودکان؛ قربانیان خشونتهای پیدا و پنهان

در مسایل پیچیده جهان امروزی خشونت علیه کودکان که آسیب پذیر ترین قشر جامعه در برابر انواع خشونتهای فرهنگی، خانوادگی،مذهبی و فرقه ای و.. هستند، یکی از مهمترین و بغرنج ترین مسالی است که همه دولتها با آن مواجهند. متاسفانه در همه دنیا کودکان در معرض خطراتی مانند، خشونت های خانوادگی، حملات معتادان و دزدان، سوء استفاده های جنسی ، اعتیاد وتروریسم و خشونتهای فرقه ای قبیله وخشونت های ناشی از جنگ قرار دارند.آمار و ابعاد این خشونتهای نشان میدهند که بزرگسلان که مسئولیت حفاظت از کودکان بر عهده دارند در این راه شکست خورده محسوب می شوند. مثلا در کشور توسعه یافته امریکا، تعرض و خشونت بر علیه حدود ۲.۷ میلیون کودک گزارش شده است، سازمان های حمایت کننده در سال ۱۹۹۱ از این کودکان به عنوان قربانیان غفلت نام برده است ، ضرب حرج فیزیکی، سوء استفاده جنسی ، و یا بدرفتاری عاطفی در سراسر کشور گزارش شده است ، این تعداد کودکان مورد آزار قرار گرفته گزارش شده است و مشخص نیست چن تعداد دیگر یا نادیده گرفته شده است ولی در هر حال این آمار سه برابر از سال ۱۹۸۰ بیشتر است ( صندوق دفاع از کودکان، ۱۹۹۲) . در بررسی های انجام شده انواع خشونتهای رایج بر علیه کودکان دیده می شود. از جمله خشونت بزگسالان بر علیه کودکان و خشونت کودکان برعلیه کودکان. به عنوان مثال ۱۰۰ هزار نفر از کودکان در مدارس اسلحه گرم و سرد حمل می کنند که به کودکان دیگر اسیب می رساندد و ضرب و جرح فیزیکی نیز به وفور دیده می شود. در جهان در حال تغییر امروزی هراس خشونت بر علیه کودکان بر سر خانواده ها سایه افکنده است . خشونت علیه کودکان اثری ماندگار بر جامعه دارد، چرا که تولید رفتار خشونت امیز و نفرت در جامعه در نسلی که رو به رشد است باعث به وجود آمدن مسایل پیچیده در آینده می شود. فقر و نژآد پرستی، بیکاری، اعتیاد، اختلافات مذهبی و فرقه ای و قومی از جمله عوامل تولید نفرت منجر به خشونت اند که دامنه آن از جامعه به خانواده ها سرایت کرده وبه تبع آن کودکان نیز دچار انواع آسیبهای روحی و جسمی می گردند.بازتولید خشونت در مناطق مختلف جهان تحت تاثیر عوامل زیادی است . گروههای افراطی تندرو با شعار اسلام گرایی خشونت مذهبی بر علیه کودکان سازماندهی می کنند. این کودکان به وسیله گروههای افراطی نظیر طالبان، بوکوحرام و … برای کشتار و بمب گذاری های انتحاری تحت آموزشهای ویژه تروریستی قرار می گیرند و خشونت سازماندهی شده را می آموزند تا همسالان خود را بکشند و خود نیز از قربانیان خشونت به شمار می روند. البته دامنه خشونتها در این کشورها فقط محدود به این نیست. علاوه بر این که کودکان در این مناطق بحران زده در انواع معرض آسیبهایی مانند گرسنگی ، اعتیاد و فحشا و بیماریهای واگیردارند ، در این مناطق نهادهای خدمات عمومی نیز به شدت ضعیف بوده و عملا نمی توانند کار چندانی در ارتباط با آگاه سازی جامعه و به ویژه خانواده ها در خصوص کودکان انجام دهند و با انواع مشکلات مانند اعتیاد و فقر و بی سوادی والدین، محدودیت در دسترسی به رسانه های فراگیر، نداشتن مدرسه و امکانات آموزشی کافی و ضعف برنامه ریزی و سیاست های اجتماعی دست به گریبانند. در این گونه جوامع فرهنگ و عرف جامعه نیز نوعی دیگر از خشونت بر عیله کودکان و به خصوص دختران از طریق خانواده اعمال میکند. در خانواده های کشورهای جهان سوم این نوع خشونت تحت عنوان رسم و رسوم اجتماعی به نوعی نهادینه شده است. ازدواج دختران در سنین کم ، فروش دختران ، ختنه دختران،ممنوعیت تحصیل برای دختران از جمله خشونتهایی است که از طریق یک عرف و فرهنگ به این کودکان تحمیل می شود. البته علاوه بر نقش فرهنگ های محلی ، رسانه ها نیز در بازتولید خشونت نقش دارند. فرهنگ خشونت از طرق رسانه ها، اسباب بازیها، کارتون ها و فیلم ها ی مخصوص کودکان به آنها منتقل شده و آنها نیز در رفتارهای روزمره شان جاری میکنند و باعث بروز رفتارهای پرخاشجویانه در کودکان می شوند. سوال بزرگی که امروزه حامیان کودکان و جامعه شناسان و روان شناسان و برنامه ریزان اجتماعی با آن مواجهند این است که چه باید بکنند. هم اکنون راه حلهایی مانند تصویب و اجرای قوانین سختگیرانه حمایتی از کودکان توسط دولتها،گسترش و بهبود کیفیت و کمیت آموزش های رسمی ، افزایش سواد و آگاهی رساندن به والدین و خانواده ها با به کار گرفتن مربیان اموزش دیده محلی توسط صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد و اعزام شان به مناطق خشونت زا برای آموزش خانواده ها و کودکان ، آشنا کردن والدین با انواع خشونتهای رایج که کودکانشان را تهدید می کند و همچنین اموزش کودکان برای حفاظت از خود در برابر خشونتها از جمله راه حل هایی است که دولتها برای پیشگیری و کاستن از ابعاد خشونت علیه کودکان در پیش گرفته اند اما علی رغم همه اینها هم اکنون نیز جان میلیونها کودک در معرض انواع خشونت های پیدا و پنهان است. اما در حال حاضر مهمترین نکته ای که امروزه باید به کودکان آموزش داد این است که هر خشونتی را که با آن مواجه می شوند و توسط هر کسی که باشد باید بدون ترس به والدین، مربیان ، معلمان و مسئولان و پلیس گزارش کنند .

نویسنده؛ دانشجوی دکتری مسائل اجتماعی ایران در دانشگاه بین المللی شیراز می باشد.