سی و هفتمین نشست از سلسله نشست های هامون، ۲۷ اسفندماه و طبق معمول روز سه شنبه و در دفتر هفته نامه اتحادجنوب برگزار شد. این جلسه که به ” تحلیل تجربه زیسته نوجوانی در هامون ” اختصاص داشت، قرار بود با ارایه ی احمد حسام مقدم، سبحان حسن پور و محمود زائری همراه باشد که متاسفانه زائری نتوانست حضور پیدا کند.
در ابتدا سبحان حسن پور گفت که این جلسه، با توجه به همزمانی اش با چهارشنبه سوری و هم چنین موضوع مورد بحث احتمالن کوتاه تر از جلسات گذشته خواهد بود که البته اینطور نشد!»
سپس حسن پور و احمد حسام مقدم، از نحوه آشنایی و حضور خود در هامون صحبت کردند. حسن پور گفت: شروع آشنایی شان به اواخر سال تحصیلی۹۱-۹۲ برمی گردد و در ادامه با حضور در کتابفروشی آیدا، مسیر آشنایی بیشترشان با فضاها و فعالین فرهنگی و همچنین در ارتباط شدن با برخی از اعضای هامون هموار شد و تقریبن پیوندها و همکاری ها از آن جا شروع و در طول فعالیت های هامون در این یک سال و چندماه استوار شد.
در ادامه سبحان حسن پور از نیاز پیوستن جوانان به یک گروه، به طور عام و خودش به عنوان یک جوان به طور خاص سخن گفت. نیازی که برای یک نوجوان/ جوان برای ابراز وجود خود، پرواضح است. وی در ادامه افزود: «هامون را تجربه ای مفید برای محقق کردن آن به عنوان یک تجربه ی زیسته عنوان کرد.» در اینجا حسین پاپری، فعال فرهنگی، این پرسش را مطرح کرد که چرا جوانان و نوجوانان، خود چنین گروه هایی را تشکیل نمی دهند تا به پاسخ هایی برای پرسش های خود هم برسند؟ در پاسخ احمد حسام مقدم به دور هم نشینی ها و جمع های دوستانه جوانان در محیط های عمومی اشاره کرد.
هم چنین قاسم تنگسیرنژاد ،کارگردان تآتر و فعال فرهنگی، نیز در ادامه ی صحبت های حسام مقدم گفت:” اگر چه جوانان خود گاه چنین گروه ها و نشست هایی دارند اما معمولن سازمان یافته نیستند و چنین جلساتی را به صورت پراکنده برگزار می کنند. وی در ادامه افزود: «هم چنین برنامه منظمی را هم دنبال نمی کنند. با شکل گیری سازمان های مردم نهاد و ngo ها و تشکیل جلسات و گردهمایی های منظم و پیوسته است که علاوه بر اینکه جوانان می توانند دور هم جمع شوند، ضعف های اشاره شده نیز برطرف گردد. ” این فعال هنری تاکید کرد: «ارزش نهادهای فرهنگی و ضرورت شکل گیری تشکل های غیردولتی ناشی از کار گروهی کردن و سازمان یافته ی آن هاست که دارای اهمیت است.» حسن پور نیز درباره ی این دور هم نشینی های دوستانه گفت:” با توجه به اینکه خودم تجربه این گونه نشست ها را دارم می توانم بگویم که در آنها بیشتر با یک جمع سر و کار داریم تا یک گروه ؛چراکه به نظر من در یک جمع باید ساز و کارها و ارتباط هایی وجود داشته باشد تا یک گروه شکل بگیرد و در نتیجه به اهدافی جمعی دست پیدا کنیم. وی در ادامه افزود: «در غیر این صورت یک جمع باقی می ماند و دلیل شکل نگرفتن این ارتباطات و ساز و کارها را هم نبود آموزش و یا تجربه های مشابه می دانم. بنابراین به طور واقعی گروه شکل نمی گیرد و در نتیجه ظرفیت این گونه نشست ها برای پی گیری مباحث جوانی پایین می آید.”
در ادامه این دو جوان دهه هفتادی این نکته را نیز خاطر نشان کردند که در گروه هامون ظرفیت برقراری ارتباط با جوانان دهه شصت و حتا پنجاه نیز برایمان فراهم شد.»
رضا شبانکاره، روزنامه نگار و عضو شورای نویسندگان هامون، دلیل حضور نوجوانان در فعالیت های اجتماعی و به طور خاص مطبوعات، تشکل های غیردولتی و امثالهم را ناشی از کمبود مهارت های زندگی و اجتماعی دانست که ممکن است در خانواده، مدرسه و محیط های اجتماعی که در آن بزرگ شده اند، به دست نیاورده باشند. از این رو ورود نوجوانان به محیط های اجتماعی مثل کتابفروشی ها، مطبوعات، تشکل های غیردولتی در زمینه های مختلف (ورزشی، ادبی، هنری، اجتماعی و مهارتی) باعث می شود وارد گروه هایی شوند که کم و بیش اهداف مشخص و یکسانی دارند؛ در نتیجه نوجوان می توان یک پروسه ی زمانی به انباشت تجربه های خود در زمینه های مشخص بپردازد و مهارت های فردی و اجتماعی، استعداد ها و قابلیت های خود را پرورش داده و به منصه ی ظهور برساند. وی در ادامه افزود: دلیل دیگر ورود نوجوانان و جوانان به چنین محافلی ناشی از اشتیاق به کسب هویت فردی و اجتماعی خاص خود هستند. کما اینکه خود من نیز در دوران دبیرستان با ورود به چنین محافلی هم مهارت های اجتماعی دیگر را آموزش دیدیم و هم به هویت های جدیدی مثل روزنامه نگار شدن، نویسندگی و … دست پیدا کردم و به نظرم این برای هر فرد نوجوانی از ارزش ویژه یی برخوردار باشد.» وی در ادامه افزود: «متاسفانه تعاملات تشکل ها و گروه های اجتماعی با مدارس از شیوه ی مدونی برخوردار نیست که همه ی نوجوانان فرصت و امکان ورود به چنین گروه هایی را بدست آورند لذا ورود برخی از نوجوانان به گروه های فرهنگی و مدنی در دوران تحصیل به صورت بسیار اتفاقی است.»
پس از این گفتگو، احمد حسام مقدم از تجربه ژورنالیستی (روزنامه نگاری) شان در هامون گفت. از تجربه تهیه گزارش عصرانه ها تا بستن صفحات چهل تکه هامون برای انتشار در نشریه های استان ؛ و در این بین از دوستان و همکارانی نیز که به آنها در تهیه این صفحات کمک کرده بودند با ذکر نام تشکر کردند.
در ادامه ی بحث مجددن به مانند بسیاری از نشست های عصرانه هامون، بحث آموزش به ویزه نقش آموزش و پرورش به میان آمد. برخی از حضار عدم توجه به دلخواست ها و پاسخ ندادن به مهارت های فردی و اجتماعی دانش آموزان را باعث دانستند که نقش گروه های اجتماعی برجسته تر شود.
در این میان غلامحسین خسروی- عضو عصرانه ی فرهنگی هامون و دبیر بازنشسته ی آموزش و پرورش، ضعف و زوال سیستم آموزشی مدارس ایران را دلیل آن دانست که نوجوانان خلاق و با مهارت های فردی و اجتماعی توانمند رشد پیدا نکنند. وی در ادامه افزود: تجربه هایی نوجوانان عصرانه فرهنگی هامون مانند احمد حسام مقدم و سبحان حسن پور در زمینه ی نوشتن مطلب و ایراد صحبت و شرکت در چنین نشست هایی در کمتر دانش آموز مدارس آموزش و پرورش ما مشاهده می شود؛ زیرا نظام آموزش ما رشدی ندارد که چنین کسانی را پرورش دهد.»
بیژن پناهی هم ضعف نظام آموزشی ایران را ناشی از ناتوانی در پرورش انسان چند ساحتی و سیطره ی ایدئولوژیگ و نگاه مونیستی (تک بعدی ) دانست.
اسماعیل حسام مقدم؛ نویسنده و کارشناس ارشد مطالعات فرهنگی نیز گفت: «آن چه که دوستان در باب ضعف نظام آموزشی در ایران در این نشست و نشست های پشین گفته اند، ما را به این نتیجه می رساند که سیستم آموزشی ایران در کوتاه مدت و به سهولت امکان اصلاح ندارد. آن چه من نیز بارها بر آن تاکید داشته ام، به وجود آوردن یک سیستم آموزشی موازی در کنار سیستم رسمی آموزش و پرورش است. مثل تشکل های غیردولتی در حوزه های مختلف، آموزشگاه های آزاد هنری، موسسه های مطالعاتی مانند پرسش، رخداد تازه و کارنامه و… می باشد» که با شیوه های مطالعاتی و آموزشی متفاوتی به آموزش می پردازند.»
سپس حسین پاپری، عضو عصرانه ی فرهنگی هامون سوالی از نوجوانان بدین مضمون مطرح کرد: شما چه قدر در نزد نوجوانان دیگر امکان جذب آنها را با چنین محیط هایی که خود تجربه کرده اید داشته اید؟ حسن پور در پاسخ گفت: «در مدتی که با هامون آشنا شدم (این آشنایی هم توسط دوست عزیزم احمد حسام مقدم اتفاق افتاد، و در اینجا لازم می بینم از او تشکر کنم) توانستم در محیط مدرسه دوستان دیگری را هم جذب فعالیت های هامون به ویژه نشست سه شنبه ها کنم؛ کما این که پس از مدتی کمتر در آن حضور می یابند. به نظر من ذهن نوجوانان امروزی را یک خاموشی فرا گرفته است. با همنسلان خود چه در محیط خانوادگی و فامیلی و چه مدرسه از چیزهایی که خودمان تجربه کردیم، صحبت می کنم کمتر درکی از ان دارند و جهان فکری آنها انگار کوچک است. مسائل دیگری برای آنها مهم است، درس خواندن هدف نهایی آنهاست و پرداختن به مسائل مهارت های دیگر اجتماعی برای برخی از آنها معنایی ندارد، شاید این هم ناشی از فشارهای مدرسه و خانواده ی آنها باشد.»
در ادامه ی بحث نشست، رضا شبانکاره از سبحان حسن پور و احمد حسام مقدم پرسید: «حضور شما در هامون- به ویژه ی عصرانه های فرهنگی آن- در سبک زندگی روزمره ی شما چه تاثیراتی گذاشته است؟ در واقع چه دریچه های تازه یی به زندگی شما باز کرده است؟!» حسن پور در پاسخ به شبانکاره گفت: «در هامون با تجربه هایی که در زمینه ی گزارش نویسی هفتگی عصرانه های هامون و هم چنین تهیه کنندگی مطالب چهل تکه هامون که در نشریات محلی استان چاپ می شد را بر عهده داشتیم، ما را بیشتر دغدغه مند، مسئولیت پذیر و عمل گرا کرد. هم چنین برای تهیه ی مطالب صفحات چهل تکه نیاز بود با نویسندگان و فعالین فرهنگی استان و حتا کشور در تماس باشیم، و این خود هم باعث رشد فکری و ذائقه ی فرهنگی و هنری امان شد و هم در افزایش اعتماد به نفس ما کمک های زیادی کرد.» وی در ادامه افزود: آشنایی بیشتر با مفاهیم و مسایل کمتر شنیده شده یا اصلن نشنیده، از ویژگی های بارز صفحات و عصرانه ی فرهنگی هامون بوده است. آشنایی با واژه هاو مفاهیمی مثل جامعه مدنی، درک حضور دیگری، درک مفاهیمی مثل گفت و گو و دیالوگ، لیبرالیسم، مدرنیسم، توسعه اقتصادی، موسیقی تلفیقی و …. وی در ادامه افزود: «هامون، باعث شد موسیقی را جدی تر گوش دهم، با موسیقی های متفاوتی آشنا شوم، جلساتی که توسط آقایان محسن دوراهکی و مجید عوض فرد ایراد شد. تماشای فیلم های هنری بیشتر در زندگی روزمره ام اهمیت پیدا کرد و… »
اسماعیل حسام مقدم، از نوجوانان دیگر شرکت کننده در عصرانه ی فرهنگی هامون خواست تا از تجربه ی نوجوانی خود در انجمن هامون سخن بگویند. یکی از نوجوانان به نام «نگین بازیار» شروع به صحبت کرد و گفت: «من برای نخستین بار در عصرانه ی ۲۸ هامون ویژه ی پخش فیلم «گذشته» ساخته ی اصغر فرهادی بود، که در نشست های هامون شرکت کردم. باتماشای این فیلم بود که به فیلم های دیگر فرهادی علاقمند شدم و باعث شد فیلم های دیگر وی مثل جدایی نادر از سیمین را ببینم. تماشای این فیلم باعث شد به فیلم های مشترک ایرانی و خارجی بیشتر علاقمند شوم. هم چنین دوست دارم به عنوان خبرنگار مدرسه با هامون همکاری کنم.»
این نشست آخرین جلسه ی سال ۹۲ بود و دور دوم عصرانه ی فرهنگی هامون نیز با برگزاری آن پایان یافت. دور سوم نشست های عصرانه ی هامون در سال جدید (۱۳۹۳) روز سه شنبه نوزدهم فروردین ماه با پخش فیلم مستند home و تحلیل آن آغاز می شود. این نشست راس ساعت ۱۷ در محل سالن اجتماعات سینمای جوان برازجان واقع در بلوار فرهنگیان رو به روی پارک لاله برگزار می شود. حضور همه ی آقایان خانم های علاقمندان در نشست های هامون آزاد می باشد.
– سلسه گزارش های عصرانه ی فرهنگی هامون- ازتیرماه ۹۲ تا اسفندماه ۹۲- را می توانید در تارنمای هامون به نشانی www.HAMOONIRAN.com مطالعه فرمایید.