- هامون ایران - https://www.hamooniran.ir -

مهجوریت فرهنگ شهری

سی و نهمین عصرانه فرهنگی «هامون» توسط انجمن هامون ایران در محل دفتر هفته نامه اتحادجنوب برگزار شد. این نشست با رویکردی آسیب شناسانه به مساله فرهنگ شهروندی با نگاه ویژه به موضوع فرهنگ شهری برازجان همراه بود؛ موضوعی اگر چه کلیشه ای در بین عوام، اما مهجور و کمتر کار شده می باشد. موضوع نشست توسط حیدر کاشف؛ عضو جامعه کنشگران مدنی برازجان و از فعالین فرهنگی شهرستان دشتستان ارایه شد.

جلسه با طرح پرسش پیرامون چیستی و ماهیت «فرهنگ» آغاز شد. حیدر کاشف گفت: تعریف فرهنگ شاید به عنوان پایه ای ترین و در عین حال گسترده ترین اصطلاح در علوم انسانی همواره محل بحث بوده و صاحب نظران بسیاری، تعریف های متعددی از فرهنگ به دست داده اند. ابتدا از فرهنگ به عنوان کلیه هنجارها ،آداب و رسوم شکل رفتار و کنش مردم یک جامعه یاد شد. اسماعیل حسام مقدم؛ عضو هیات موسس انجمن هامون ایران و کارشناس ارشد مطالعات فرهنگی؛ فرهنگ را به مثابه نرم افزار حرکت اجتماع دانست.
اسفندیار فتحی شاعر و فعال فرهنگی، ضد فرهنگ ها را نیز در تعریف مقوله فرهنگ جای داد. در پی آن و با فهم مفهوم فرهنگ، به موضوع «فرهنگ شهروندی» پرداخته شد، فرهنگ شهروندی به کلیه وظایف و حقوق یک شهروند در جامعه اطلاق می شود. عرف و قانون زندگی در محیط اجتماع، به ویژه در زیست شهری، که ظوابط قانونی و عرفی زیست اجتماعی را معین می کند.
سپس از گفتمان های فرهنگی موجود در برازجان، به دو گفتمان قومی و قبیله ای و شهری و روستایی اشاره و پرداخته شد. اسفندیار فتحی گفت: «هیچ تفاوت ویژه فرهنگی مابین محیط شهری و روستایی وجود ندارد و لزومن «شهری گری» تمایزی ایجاد نمی کند.

پس از آن به جهت شناخت آسیب ها و ریشه های اجتماعی و روانی مسایل شهری، فهرست وار به ذکر چند عامل و ریشه پرداخته شد که گفت و گوها و بحث های پویا و سازنده ای را موجب شد.
از جمله: مشکل روند بی رویه مهاجرت به شهرها و به وجود آمدن جمعیتی شهری که هم با عرف و ملزومات شهرنشینی آشنایی ندارند و هم این که به جریان قانون بعضن تن نداده اند. جمعیت روستایی تولید کننده که چرخه اقتصاد و البته فرهنگ را در دست داشت، با مهاجرت بی برنامه و بی هدف به شهرها هم تبدیل به مصرف کننده شد و هم به دلیل ناآشنا بودن با عرف زیست شهری، دچار تضادها و در برخی موارد ناهمگونی شده است. ریشه تاریخی، بی تفاوتی نسبت به اوضاع حال و آینده اجتماع و در نتیجه عدم مسئولیت پذیری در قبال جامعه از جمله دیگر عوامل آسیب های فرهنگی بود که مطرح شد.
حس محق بودن و طلبکاری از جامعه و حکومت بحث مهمی بود که پیرامون آن به طرح نظریات پرداخته شد.
هر جامعه ای که برای زندگی و پرورش جوانانش برنامه ریزی ویژه ای نداشته باشد، معمولن در معرض آسیب های جدی فرهنگی و حتا جرم و جنایت قرار دارد. کاشف در ادامه افزود: «از همین روست که زمانی که برای مثال شاهد منتقل شدن محل تفریح و خوشگذرانی جوانان از محل های ویژه، به محیط زندگی مردم هستیم، جرم ها و آسیب هایی مشاهده می شود که ترمیم آن مشمول زمان و هزینه گزاف خواهد بود و چه بسا هیچ زمانی زخم وارده بر اجتماع برطرف نیز نشود.»
بیکاری و معضلات اقتصادی از مهم ترین ریشه های آسیب های اجتماعی ست که بایست در سطح کلان مدیریتی، برای آن راه چاره ای اندیشیده شود. وی در ادامه گفت: «نیاز به تذکر نیست که هر آفتی و جرمی از بیکاری و نداشتن رضایت مالی و اجتماعی سرچشمه می گیرد، چون جوان در این صورت خود را مورد ظلم متصور می کند و حق هرگونه سرپیچی از قانون را برای خود محفوظ می شمارد.»
کاشف، عضو جامعه کنش گران مدنی برازجان گفت: «ضعف سازمان آموزش و پرورش ما در بی توجهی به ساحت فرهنگی و پرورشی آن، نبود برنامه ریزی منسجم فرهنگی در مدارس، عدم تربیت و آموزش اخلاق شهروندی به کودکان در آینده منجر به رشد نسلی می شود که هیچ پایبندی به قانون اجتماعی ندارد.»
در ادامه ی نشست در زمینه ی فرهنگ شهری برازجان به آیتم هایی هم چون: عدم ارتباط با جوامع پیشرفته تر و در نتیجه توقف در روند تبادل فرهنگی، خودکمتر بینی و احساس حقارت جمعی، کمبود رویدادها و جشن های خانوادگی و گروهی، اقتضائات دوره گذار به نوشدگی فرهنگی و… نیز پرداخته شد.»


وی در ادامه افزود: «عدم ریشه دار بودن دانشگاه ها و نبود جو دانشجویی- علمی در شهر و نبود گفتمان دانشجویی عامل مهمی است در توقف توسعه فرهنگی که به یقین اگر سرمایه گزاری قابل ملاحظه ای در این زمینه شود و دانشگاه های بزرگ تاسیس شوند و دانشگاه نیز متقابلن به کارکرد مدنی خود بیشتر توجه نماید، گام بسیار موثری خواهد بود در زدودن آسیب های فرهنگی.»
مسئول امور فضای دانشگاهی و دانشجویی جامعه کنشگران مدنی برازجان گفت: «بسیاری از سازمان ها، معاونت فرهنگی و یا دست کم بخش هایی با عنوان فرهنگی را دارا هستند که یا خارج از کارکرد اصلی خود گام برمی دارند و یا در حیطه محدودی از سازمان خود عمل می کنند که نتیجتن ماحصل قابل ملاحظه ای نیز ندارد.»
وی خاطرنشان کرد: «با شناخت عوامل و ریشه های آسیب های اجتماعی- فرهنگی، ارایه راهکارهایی لازم می نماید،از جمله توجه و بازنگری در مسئولیت بخشی به شهروندان و تبیین جایگاه شهروندان در اعتلای سطح فرهنگی جامعه از طریق آموزش و تبلیغات رسانه ای، بالابردن کیفیت و استاندارد زیست اجتماعی شهروندان، برنامه ریزی همه جانبه و بلند مدت در کنار ضمانت اجرایی آن، تبلیغات، آگاهی رسانی و فرهنگ سازی، انتقال و بومی سازی تجربیات دیگران و احداث دانشگاه ها و مراکز فرهنگی در سطح شهر، که می توانند در پروسه توسعه فرهنگی نقش بازی کنند.»
چهلمین عصرانه ی فرهنگی هامون، روز سه شنبه دوم اردی بهشت ماه ۱۳۹۳ راس ساعت ۱۸ در محل دفتر هفته نامه اتحاد جنوب واقع در بلوار دکتر شریعتی، پاساژ شهرداری برگزار می شود. این نشست به موضوع «آسیب شناسی نظام آموزش و پرورش» اختصاص دارد و توسط محمد عابدی؛ فرهنگی بازنشسته ی آموزش و پرورش دشتستان و مسئول امور فضای آموزش و پرورش و دانش آموزی جامعه کنشگران مدنی برازجان ارایه خواهد شد. عصرانه ی فرهنگی هامون از فعالین حوزه ی آموزش و پرورش و معلمان دعوت به عمل می آورد در این نشست شرکت کرده و مباحث این حوزه را مطرح نمایند.
حضور همه ی علاقمندان در عصرانه های فرهنگی هامون آزاد می باشد. سلسله گزارشات نشست های عصرانه ی فرهنگی هامون را می توانید در تارنمای هامون به نشانی WWW.HAMOONIRAN.COM مطالعه فرمایید.