معلول به کسی گفته می شود که بر اثر تقص جسمی یا ذهنی، اختلال قابل توجهی به طور مستمر بر سلامت و کارآیی عمومی، و یا در شئون اجتماعی، اقتصادی، و حرفه ای او به وجود می آید، به طوری که این اختلال، از استقلال فردی، اجتماعی و اقتصادی وی بکاهد. این گروه شامل ناشنوا، نابینا و معلول جسمی، حرکتی و ذهنی می باشد. آن چه که باید به دایره ی این گروه هم اضافه شود افراد دارای بیماری مزمن و افراد سالمند هم می باشد. منشور سال ۱۹۸۲ سازمان ملل، روز معولان را، برخواسته از نیازهای به حق افرادی می داند که به رغم محدودیت های حسی و حرکتی، به دلیل برخورداری از جوهره انسانی، باید هم چون دیگران، از امکانات رفاهی و اجتماعی برخودار شوند. حق بهره مندی از خدمات آموزش و پرورش، بهداشت و درمان، مسکن، اشتغال، امکانات تفریحی و ورزشی و … همه گی به عنوان موضوعات محوری در قوانین و آیین نامه های مربوط به حقوق معلولان به شمار می آید.
به عنوان نمونه و مثال در « قانون جامع حمایت از حقوق معلولان » مصوبه ی مجلس شورای اسلامی ایران مورخه ی مورخ ۶/۳/۱۳۸۳ در چندین ماده و تبصره ی آن به حقوق معلولین در برخورداری از امکانات ورزشی و مسئولیت پذیری نهادهای اداری مرتبط اشاره و تصریح شده است. در ماده دوم چنین آمده است: بصره ۱: وزارتخانه ها، سازمان ها و مؤسسات و شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی و انقلابی موظفند جهت دسترسی و بهره مندی معلولان، ساختمان ها و اماکن عمومی، ورزشی و تفریحی، معابر و وسایل خدماتی موجود را در چارچوب بودجه های مصوب سالانه خود مناسب سازی نمایند.
تبصره ۲: شهرداری ها موظفند از صدور پروانه احداث و یا پایان کار برای آن تعداد از ساختمان ها و اماکن عمومی و معابری که استانداردهای تخصصی مربوط به معلولان را رعایت نکرده باشند خودداری نمایند.
تبصره ۳: سازمان بهزستی کشور مجاز است بر امر مناسب سازی ساختمان ها و اماکن دولتی و عمومی دستگاه های مذکور در ماده فوق نظارت و گزارشات اقدامات آن ها را درخواست نماید.
در ماده چهارم همین قانون نیز آمده است: معلولان می‌توانند در استفاده از امکانات ورزشی، تفریحی، فرهنگی و وسایل حمل و نقل دولتی (مترو، هواپیما، قطار) از تسهیلات نیم بها بهره مند گردند. – تبصره: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان تربیت بدنی و شهرداری ها موظفند کتابخانه، اماکن ورزشی، پارک و اماکن تفریحی خود را به نحوی احداث و تجهیز نمایند که امکان بهره مندی معلولان فراهم گردد.
متاسفانه تا آن جا که گروه هامون در دو سالی که از فعالیت آن می گذرد و در حوزه ی معلولین و معضلات شهری گزارش ها و تحقیقات های میدانی فراوانی انجام داده است؛ وضعیت مبلمان شهری شهرستان دشتستان برای بهره برداری از امکانات شهری و ورزشی برای جانبازان و معلولین مناسب نبوده و دارای معضلات زیادی است که شایسته است؛ مدیریت استراتژی خاصی برای دست یابی به حقوق شهروندی معلولین شهرستان دشتستان اتخاذ شود. انجمن هامون ایران در سالیان اخیر در همه ی برنامه های خود به ویژه عصرانه های فرهنگی هامون و ویژه نامه هایی که به صورت الکترونیکی و چاپ کاغذی در مطبوعات استان بوشهر منتشر نموده، به حقوق شهروندی معلولیت توجه ویژه یی داشته است. در سال ۱۳۹۲ نیز در نخستین ویژه نامه جامعه کنشگران مدنی برازجان (منتشر شده در هفته نامه اتحادجنوب) ایده و طرح دست یابی به شهر برازجان به شهر دوستدار سالمندان و معلولین را به شورای شهر و شهرداری برازجان ارایه داده است که مناسب سازی اماکن و معابر عمومی، می تواند یکی از گزینه های عملی شدن این ایده در شهر برازجان باشد. توجه و اهمیت بیشتر و برنامه ریزی شده به ورزش جانبازان و معلولین و ورزش کاران این حوزه می تواند گام موثری در این زمینه باشد.
سابقه ی ورزش و افتخارات ورزشی جانبازان و معلولین شهرستان دشتستان:
هیات ورزشی جانبازان و معلولین شهرستان دشتستان؛ اوایل دهه ی هفتاد خورشیدی توسط «مهدی بحرانی» با مرکزیت شهر برازجان تاسیس شده است، اما تا سال ۱۳۸۳ برنامه های منسجم و برنامه ریزی شده جهت فعالیت مستمر ورزش جانبازان و معلولین در شهرستان دشتستان وجود نداشته است. نخستین دبیر هیات ورزشی جانبازان و معلولین شهرستان دشتستان، «علی رضا حاجی زاده» و رییس هیات نیز، ریاست وقت سازمان بهزیستی شهرستان دشتستان؛ بوده است.
غلامرضا مریدیان- رییس سابق هیات ورزشی جانبازان و معلولین شهرستان دشتستان- که بالغ بر ده سال مسئولیت این هیات ورزشی را عهده دار بوده است، در گفت و گو با «هامون» می گوید: «حاصل زحمات سازمان دهی ورزشکاران جانباز و معلولین شهرستان دشتستان باعث تشکیل تیم های ورزشی تنیس روی میز، تیراندازی، دو و میدانی، شنا، ویلچرانی، فوتبال قطع عضو، کوهنوردی و… بوده است.» مریدیان خاطرنشان کرد: «رشته ی کوهنوردی هیات ورزشی جانبازان و معلولین دشتستان، از فعال ترین گروه های کشوری محسوب می شود که بیش از ۹۵ درصد قله های معروف ایران را صعود کرده اند.» وی افزود: « تا کنون ۲۲ تا ۲۴ مرتبه ورزشکاران رشته ی کوهنوردی هیات ورزشی جانبازان و معلولین دشتستان، فقط به قله ی دماوند صعود داشته اند.»
وی در زمینه ی کارنامه و توانمندی های ورزشی ورزشکاران جانباز و معلول شهرستان دشتستان به «هامون» گفت: «اکثر ورزشکاران جانباز و معلول شهرستان دشتستان حائز مقام های برتر استانی هستند. در رشته ی ورزشی دو و میدانی بانوان هیات ورزشی جانبازان و معلولین استان بوشهر، ۵ نفر اعزام ورزشکار به مسابقات کشوری داشته ایم که سه نفر از دشتستان بوده است. حاج مسلم مجاهد؛ قهرمان تنیس روی میز ایران؛ اهل برازجان می باشد. در زمینه ی بانوان قهرمانان ملی هم چون فاطمه تشنه دل؛ زینب بهادر و سعیده ی عبدالهی را قهرمانان دو و میدانی را داریم که هم اکنون در حال آماده سازی برای شرکت در مسابقات جهانی نیز می باشند.» مریدیان در ادامه از حضور ورزشکاران بانوان معلول در شهرستان دشتستان به نیکی یاد کرد و گفت: حضور زنان در عرصه ی رشته های ورزشی دو و میدانی، تنیس روی میز و تیراندازی، پُرنگ است و شاهد موفقیت های روز افزون ایشان در عرصه ی ملی می باشیم که انتظار می رود مورد حمایت فنی و مالی بیشتری از سوی مسئولین استانی و شهرستانی قرار گیرند.»
عطار فتحی؛ ریس هیات ورزشی جانبازان و معلولین دشتستان نیزگفت: «ورزشکاران جانباز و معلول دو و میدانی کار دشتستان؛ رکورد دار مقام های استانی و کشوری می باشند و زنان معلول دو و میدانی کار معلول ما در حال حاضر خود را جهت شرکت در مسابقات جهانی آماده می کنند.»
مشکلات و موانع پیش روی فعالین ورزشی جانباز و معلول:
مریدیان در ادامه ی گفت و گوی خود با هامون به مشکلات پیش روی هیات ورزشی جانبازان و معلولین شهرستان دشتستان اشاره کرد و گفت: «با توجه به هوای گرم منطقه، برخی از ورزش هایی که در محیط باز و آزاد انجام می شود با ریتم کُند فعالیت های ما همراه است و برای تامین هزینه ی برخی از ورزش های سالنی نیز با مشکلات عدیده ی اعتباری و مالی مواجه می باشیم.» این فعال ورزشی حوزه جانبازان و معلولین گفت: «ما فعالیت های ورزشی خود را بر اساس تقویم سالیانه فدراسیون کشور و هیات ورزشی جانبازان و معلولین استان بوشهر برنامه ریزی می کنیم و بر اساس مناسبت های سال، سلسله برنامه هایی را اجرا می کنیم. با توجه به فصل زمستان که منطقه ی دشتستان از هوای بسیار مناسبی برخوردار است، همواره تلاش کرده ایم در این فصل سال میزبان مسابقات استانی و کشوری را عهده دار شویم؛ اما برای تمرین و برگزاری مسابقات همیشه با مشکلات عدیده یی مواجه می شویم.» مریدیان گفت: «اکثر سالن های ورزشی دولتی شهرستان دشتستان، بر اساس اصل ۴۴ قانون اساسی کشور و با مصوبه ی دولت محمود احمدی نژاد به بخش خصوصی واگذار شده است. از این رو برای برای برنامه ریزی برای حضور در مسابقات استانی و کشوری نیاز به تمرین مستمر داریم، اما با توجه به مشکلات معیشیتی و ایاب و ذهاب معلولین و جانبازان ورزشکار، شایسته است مسئولین شهری نسبت به اختصاص امکانات ویژه و در اختیار قرار دادن تسهیلات بیشتری برای حضور و فعالیت این ورزشکاران اقدامات عملی یی را مبذول دارند.» وی افزود: «به نظرم با توجه به ارزش و اهمیت این ورزشکاران با داشتن قابلیت ها و پتانسیل های بالقوه، باید توجه ویژه یی به ورزش جانبازان و معلولین شود.»
برخی از مکان های ورزشی، استادیوم تختی برازجان، سالن های ورزشی تختی و …. برای استفاده ورزشکاران جانباز و معلول مناسب سازی نشده است و حتا امکان حضور یافتن افراد دارای معلولیت دوستدار ورزش هم وجود ندارد و این اجحافی است به حقوق حقه ی بخشی از مردم و جامعه.»
غلامرضا مریدیان باور دارد معلولیت، محدودیت نیست و باید وضعیت موجود را با تلاش خود ِ معلولین تغییر دهیم. وی می گوید: معلولین و جانبازان در همه ی حوزه های ورزشی، تحصیلی، علمی، اجتماعی و … در حال فعالیت کردن هستند. اما تاکید دارد که باید برای بسترسازی مناسب حضور معلولین و جانبازان در جامعه و دست یابی آن ها به خود باوری و توانمند سازی فرهنگ سازی ویژه یی نمود. مریدیان در ادامه ی گفت و گوی خود با «هامون» می گوید: «کم رویی و عدم اعتماد به نفس؛ مانع از سالم ماندن روح و روان آدمی می شود.» این فعال حوزه ی ورزش جانبازان و معلولین معتقد است دو عامل درونی (افزایش خودباوری و اعتماد به نفس) و عامل بیرونی (آماده سازی شرایط حضور اجتماعی) در توانمندسازی جانبازان و معلولین نقش برجسته یی دارد.
رییس سابق هیات ورزشی جانبازان و معلولین شهرستان دشتستان درباره ی وضعیت های ورزشگاه های اختصاصی ویزه معلولین شهرستان دشتستان می گوید: «در زمان استاندار وقت- مهندس جهان بخش- در جلسه یی که با حضور استاندار؛ امام جمعه؛ ریاست سازمان بهزیستی، تربیت بدنی و… استان بوشهر برگزار شد و من نیز به عنوان نماینده ی معلولین و جانبازان حضور داشتم؛ چندین مطالبه ی این قشر آسیب پذیر را مطرح کردم و یکی از مطالبات به حقه ی معلولین و جانبازان ورزشکار نیز احداث و اختصاص یافتن یک ورزشگاه چند منظوره ورزشی ویژه ی ورزشکاران جانباز و معلولین شهرستان دشتستان بود؛ که علی رغم وعده ی استاندار این مهم تا پایان اتمام ریاست وی در مقام نماینده اول دولت در استان عملیاتی نشد.» وی در ادامه تصریح کرد: «الان چندین مجتمع و سالن ورزشی نیمه کاره در سطح شهر برازجان وجود دارد، که نیمه کاره رها شده اند و با مساعدت سازمان بهزیستی، ورزش و جوانان، استانداری و فرمانداری و با همکاری هیات ورزشی جانبازان و معلولین امکان مناسب سازی این سالن های ورزشی برای اختصاص یافتن آن به ورزشکاران جانباز و معلول امکان آن می باشد. از جمله سالن ورزشی نیمه کاره پشت گلزار شهداء برازجان و… به عنوان مثال می توان نام برد.» غلامرضا مریدیان، از ورزشکاران پرسابقه ی جانباز دشتستانی در ادامه ی گفت و گوی خود، از مسئولین شهرستانی و استانی گلایه کرد و گفت کم رویی و محجوب بودن قشر معلول و جانباز نباید باعث شود که مسئولین مربوطه به مطالبات صنفی جانبازان و معلولین کم توجه یا بی اهمیت باشند.» وی خاطر نشان کرد: «الان بسیاری از استان های کشور، مانند فارس، کرمانشاه و … هیات های ورزشی جانبازان و معلولین آن دارای سالن های اختصاصی معلولین می باشد؛ امیدوارم با توجه به این که شهرستان دشتستان، بزرگ ترین شهرستان استان بوشهر به شمار می رود و ورزشکاران با استعداد و مستعدی در زمینه ی ورزش دارد؛ به زودی صاحب یک ورزشگاه اختصاصی شود.» رییس سابق هیات ورزشی جانبازان و معلولین شهرستان دشتستان افزود: «ما در ابتدای راه اندازی هیات؛ کار را با هفت تا هشت نفر شروع کردیم و با حضور مستمر ورزشکاران جانباز و معلول فرهنگ سازی کردیم و با حضور در سطح شهر و شهرستان؛ توانستیم افراد هم نوع را خود را جذب هیات ورزشی نموده و در زمینه هایی که علاقمند یا دارای استعداد بودند؛ آن ها را تشویق به ادامه ی فعالیت کردیم. به طوری که هم اکنون بالغ بر ۶۰ تا ۷۰ نفر به صورت سازمان یافته افراد دارای معلولیت (معلولین جسمی – حرکتی، قطع عضو و ضایع نخاعی و به تازه گی هم معلولین ذهنی) با هیات ورزشی شهرستان همکاری مستمر و ارتباط مستقیم دارند.»
غلامرضا مریدیان؛ خود سابقه ی قهرمانی چندین دوره کشوری در رشته ی شنا و تیراندازی را در کارنامه دارد و فاتح ۹۵ درصد قله های معروف ایران (دنا؛ دماوند؛ سبلان و ابرقوه و …) می باشد. وی دبیر هیات ورزشی جانبازان و معلولین شهرستان دشتستان را از سال ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۵ و ریاست هیات ورزشی جانبازان و معلولین شهرستان را از سال ۸۵ تا ۹۳ عهده دار بوده است. وی سپس به دلیل عهده دار شدن ریاست هیات کوه نوردی و صعودهای ورزشی استان بوشهر، از سمت ریاست هیات ورزشی جانبازان و معلولین دشتستان استعفا داد و سمت خود را به «عطار فتحی» سپرد.
عطار فتحی، رییس هیات ورزشی جانبازان و معلولین دشتستان، در گفت و گو با «هامون» عمده مشکلات ورزشکاران جانباز و معلول را چنین بر شمرد: ۱- وسیله ی ایاب و ذهاب ۲-عدم مناسب سازی معابر و ورزشگاه های شهرستان دشتستان (برازجان) ۳- تبعیض در دست یابی به امکانات ورزشی.
فتحی گفت: «هیات ورزشی جانبازان و معلولین به دلیل این که یک اقلیت می باشد در برابر ورزشکاران سالم، امکانات بسیار کمتری به آن ها اختصاص می یابد. بازی های گروهی معلولین و جانبازان حداکثر شش نفر شود، ولی برای ورزش های گروهی افراد دیگر، بیست نفر ورزشکار در زمین حضور پیدا می کند. از این رو مسئولین شهری و …. بیشتر تمایل دارند امکانات عمومی و رفاهی و ورزشی را به این افراد اختصاص دهند و بی شک فضاها و امکانات ورزشی کمتر نصیب اقلیت های مدنی می شود.» رییس هیات ورزشی جانبازان و معلولین دشتستان در ادامه از هزینه بر بودن رشته های جانبازان و معلولین گلایه کرد و به دلیل ناتوانی مالی معلولین، نداشتن شغل و استقلال اقتصادی، در پرداخت هزینه های زیاد با معضلات و مشکلات متعددی رو به رو هستند که لازم برای حضور اجتماعی این قشر اهتمام ویژه یی از سوی مسئولین شهری تدبیر شود.» این مقام مسئول افزود: «هزینه بر بودن رشته های شنا، والیبال نشسته و آمادگی جسمانی؛ مشکلات زیادی رو پیش روی ورزشکاران این رشته ها قرار داده است؛ لذا از همه ی دلسوزان حوزه ی شهری تقاضا داریم تدابیری را برای برطرف شدن این مشکل؛ اتخاذ کنند.»
وی یکی دیگر از مشکلات ورزشکاران معلول را فرصت شغلی محدود و یا فاقد شغل دانست.
عطار فتحی در ادامه خاطرنشان کرد: «یکی از نکاتی که مورد توجه ویژه هیات ورزشی جانبازان و معلولین در سراسر ایران به ویژه استان بوشهر و شهرستان دشتستان است؛ این مهم است که سن ورزشکاران جانباز در حال افزایش است و باید برای حضور مستمر ایشان در حوزه ی ورزش تدابیری اتخاذ کرد. از آنجا که بنده به عنوان مسئول کمیته ی ورزش های آلی استان بوشهر نیز انتخاب شده ام، در حال سیاست گذاری یی هستیم که ورزشکاران خود را برای نخستین دوره مسابقات جهانی در سال ۲۰۱۵ آماده سازی کنیم. طبق دستورالعمل این مسابقات، دو و میدانی، تنیس روی میز، شنا و فوتسال از رشته هایی است که ورزشکاران زن و مرد می توانند در آن شرکت کنند. هیات ورزشی جانبازان و معلولین استان نیز در حال فراخوانی و اماده سازی حدود ۱۵۰ ورزشکار می باشد، که امید است نتایج درخشانی را نیز کسب کنیم.» رییس هیات ورزشی جانبازان و معلولین دشتستان گفت: «بیش از سی هیات ورزشی در شهرستان دشتستان در حال فعالیت هستند که تنها حدود ۵۰درصد آن ها، دارای دفتر و وضعیت مکانی هستند و مابقی هیات ها فاقد مکان می باشند.» وی خاطرنشان کرد: «به لحاظ مناسب سازی و …. هیات ورزشی جانبازان و معلولین فاقد امکانات لازم و وضعیت مناسب سازی ویژه معلولین می باشد.» این فعال ورزشی اظهار امیدواری کرد که با همت فرماندار؛ شهردار؛ نماینده مردم در مجلس شهرستان دشتستان، استاندار بوشهر و اعضای شورای شهر براجان و سازمان ورزش و جوانان در آینده ی نزدیک جانبازان و معلولین شهرستان دشتستان، دارای یک مجموعه ورزشی چندمنظوره ی ویژه شوند.
عطار فتحی؛ متولد سال ۱۳۴۶؛ جانباز ۱۵ درصد شیمیایی است و از سال ۱۳۶۹ تا کنون در حوزه ی ورزش جانبازان فعالیت داشته و دارد. وی در نخستین دوره ی مربی گری گلبال نابینایان ایران شرکت داشته است و تا سال ۱۳۸ مسئول هیات ورزشی گلبال نابینایان استان بوشهر و به عنوان داور نیز از سال ۱۳۶۹ تا ۱۳۸۲ در این رشته ی ورزشی به فعالیت مشغول بوده است.
محمدرضا تاجی فرد؛ ورزش کار قهرمان دشتستانی که در سطح استانی سابقه ی مدال آوری دارد و در چندین تورنمت رسمی در مسابقات کشوری جانبازان و معلولین نیز شرکت کرده است، می گوید: «من جانباز ۷۰ درصد قطع نخاعی هستم و به طور ویژه در رشته ی تیراندازی و ویلچرانی از زمانی که به جانبازی نائل آمدم، مشغول به فعالیت می باشم. حدود ده سالی است کسی از ما خواهان شرکت در تمرینات و مسابقات گروهی برای آماده سازی مسابقات شهرستانی و استانی دعوت به عمل نیاورده است، لذا شایسته است اداره کل ورزش و جوانان استان بوشهر و شهرستان های تابعه و هیات ورزشی جانبازان و معلولین شهرستان دشتستان نسبت به برنامه ریزی مدون و مستمر ورزش جانبازان و معلولین در این شهرستان بازنگری اصولی و مشارکت جویانه ی ورزشکاران این حوزه به عمل آورند.» تاجی فرد در ادامه ی صحبت های خود از وضعیت نامناسب ورزش های جانبازان و معلولین در شهرستان دشتستان و شهر برازجان گلایه و انتقاد کرد و گفت: «حتا در موقعی که هیات ورزشی فعال تر بود و امکان حضور امثال من برای تمرین در هیات ورزشی جانبازان و معلولین مهیا بود، به دلیل عدم مناسب سازی ورزشگاه و سالن های ورزشی، عبور و مرور ما با مشکل مواجه می شد.» تاجی فر از مشکلات جانبازان و معلولین ورزشکار در این زمینه را عدم مناسب سازی در ِ ورودی استادیوم چمن تختی برازجان نام برد. وی گفت: باید یک در ِ مخصوص و مناسب سازی شده برای افراد دارای معلولیت تعبیه و نصب کنند که ورزشکاران جانباز و معلول در روزهایی که زمین چمن اختصاص به ورزش های همگانی دارد، بتوانند از شرایط فراهم شده نهایت استفاده را ببرند.» وی در ادامه افزود: «می توان به جرات بگویم الان حدود ده سالی است که ما را به حاشیه ی رخدادهای ورزشی در شهرستان دشتستان و استان بوشهر رانده اند و به طور طبیعی کسی سراغی از ما نمی گیرد که شما چرا بعد از این سوابق، دیگر حضور ندارید یا اگر امکاناتی برای حضور ورزشکاران معلول و جانیاز در سطح شهرستان دشتستان و شهر برازجان فراهم کرده اند، به ما اطلاع رسانی نمایند.» این ورزش کار جانباز دشتستانی اعتقاد دارد برنامه ریزی و مدیریت نامناسب هیات ورزشی جانبازان و معلولین باعث رکود فعالیت های ورزشی این حوزه شده است. تاجی فر می گوید: «هیات ورزشی مربوطه و اداره ورزش و جوانان استان و شهرستان باید علاوه بر فراهم ساختن تمرین های منظم و مستمر، نسبت به برگزاری مسابقات منظم نیز اقدامات عملی را انجام دهند، تا ورزشکاران انگیزه ی لازم را برای انجام تمرینات ورزشی به دست بیاورند.» این فعال حوزه ی ورزش جانبازان و معلولین شهرستان دشتستان افزود: «ما از هیات ورزشی جانبازان و معلولین شهرستان تقاضا داریم، عملکرد ما را به اداره ی ورزش و جوانان و مسئولین شهرستانی و استانی اطلاع رسانی کنند و معضلات و مشکلات ما را در حوزه ی ورزش بیان کنند. ما انتظار داریم هیات ورزشی یک برنامه ریزی استراتژیک و بلندمدت برای جانبازان و معلولین شهرستان دشتستان داشته باشد.»
محمدرضا تاجی فر به عنوان ورزشکار جانباز و معلول، انتظارات و توقعات خود را از مسئولین مربوطه چنین بر شمرد:
۱- فعال سازی هیات ورزشی جانبازان و معلولین با همکاری هیات ورزشی و اداره ورزش و جوانان.
۲- مشارکت مدیریتی هیات ورزشی جانبازان و معلولین شهرستان دشتستان (توجه به این مهم باعث ایجاد وحدت بین ورزشکاران جانباز و معلول می شود و ورزشکارانی که به حاشیه رانده شده اند به حضور فعالانه تر اجتماعی و ورزشی دعوت می شوند.)
۳- هزینه ها و اعتبارات را به شکل عادلانه در حوزه ی ورزشکاران جانباز و معلول ارایه دهند.
۴- مناسب سازی معابر و مراکز ورزشی شهرستان دشتستان و شهر برازجان باید هر چه زودتر انجام شود.
۵- تاسیس ورزشگاه و سالن چندمنظوره ی ورزش ویژه ی جانبازان و معلولین
مهدی ناصری- فعال مدنی و مسئول امور سالمندان و معلولین جامعه کنشگران مدنی برازجان- نیز در گفت و گو با هامون گفت: «متاسفانه ورزشگاه ها و سالن های ورزشی شهرستان دشتستان دارای امکانات لازم و مناسب معلولین نمی باشند و من به عنوان ضایعه نخاعی از گردن به پایین، ورزش هایی که برای نگهداری و توان بخشی دست ها، بازوها و نقاط دیگر بدنم باید انجام دهم، دستگاه های ورزشی مناسب آن نه تنها در شهرستان دشتستان بل که در استان بوشهر وجود ندارد.» وی در ادامه افزود: «طبق قانون جامع حمایت از معلولان، باید زیر نظر شهرداری و نظارت بهزیستی، همه ی معابر عمومی، امکانات ورزشی و رفاهی باید مناسب سازی شده باشد. (معابر عمومی و مراکز رفاهی و ورزشی شهرستان دشتستان دارای سطح شیب دار استاندارد جهت ورود معلولین نیستند که باید احداث شود یا مورد ترمیم قرار بگیرد. زیرا طبق همین قانون، در ماده ی دوم – تبصره ی ۲ آن امده است: « شهرداری موظف است به ساختمان های جدیدالتاسیس از سال به پروانه ی پایان کار و بهره برداری صادر ننماید و ساختمان هایی نیز که قبل از ابلاغ این قانون (مصوبه ی سال ۱۳۸۳)ساخته شده اند نیز لازم است با نظارت بهزیستی؛ مناسب سازی شوند.» این فعال مدنی خاطرنشان می کند: « اما متاسفانه هیچ یک از سالن های ورزشی و مراکز ورزشی شهرستان دشتستان مناسب سازی شده نیست؛ که جانبازان و معلولین بتوانند با توجه به وضعیت اقلیمی و گرمیسری بودن منطقه، در ورزشگاه ها حضور پیدا کنند و ورزش های دل پسند خود را تماشا کنند یا بدان بپردازند.» ناصری اضافه کرد: « باتوجه به افتخارآفرینی ورزش های جانبازان و معلولین در سطح جهانی و پارالمپیک، نشان دادند، این پتانسیل و ظرفیت در معلولین وجود دارد که علاوه بر پرداختن به بهبودی و تندرستی جسمی و روحی خود؛ بتوانند برای ایران اسلامی نیز افتخار آفرینی یا در برخی ار تورنمنت های ورزشی جهانی آبرو داری کنند. لذا شایسته است نسبت به حقوق حقه ی شهروندان آسیب پذیر در حوزه ی ورزش و توانمندی های ورزشی این قشر، توجه بیشتری اعمال شود.
*عضو هیات موسس انجمن هامون ایران و شورای سیاست گذاری و نویسندگان هامون