هفتاد و دومین عصرانه فرهنگی هامون به موضوع “روز جهانی توانجویی(معلولیت) درباره توانجویان پویا” اختصاص داشت که از مهدی احمدی، مهدی ناصری، ابراهیم صداقت و سیده هاجر جعفری برای ارایه بحث و بیان تجربیات خود در این زمینه دعوت شده بود که آقای صداقت و خانم جعفری در این جلسه حضور نداشتند.
در ابتدای جلسه اسماعیل حسام مقدم؛ عضو هیئت موسس انجمن هامون طبق معمول دیگر جلسات در خصوص بیماری دیابت تذکراتی داد و گفت: “همه ی ما در معرض دیابت هستیم و بسیار بسیار خاموش بر ما عارض می گردد.” وی در ادامه از مهدی احمدی یکی از بیماران ام اس خواست تا درباره خود را صحبت هایی ارایه نماید.
مهدی احمدی گفت: “حدود ۳۴سال سن دارم و از ابتدای سال ۱۳۷۲ به این بیماری دچار شدم. در سن ۱۶ سالگی که به این بیماری دچار شدم نه خودم و نه دیگران از این بیماری اطلاعی داشتیم. در ابتدا بیماری من با تاثیر بر روی بینایی چشمانم شروع شد و به دلیل نبود متخصص مغز و اعصاب، به چشم پزشک مراجعه کردم. چشم پزشک به من گفت که تورم بینایی دارم و کورتن را با دوز بالا استفاده کردم و در یک هفته مشکل من رفع شد. در سال ۷۶مجددن دید چشمانم کم شد و در آن زمان سطح پزشکی در استان بوشهر نیز رشد کرده بود و به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کردم و با انجام ام آر آی مشخص گردید که ام اس دارم.” وی در ادامه گفت: “بیماری ام اس با تاری چشم و بیجان شدن دست و پا شروع می شود تا جایی که به فلج شدن یک سمت بدن یا پا می انجامد و توانایی راه رفتن را فرد از دست می دهد. چرا به این بیماری ام اس می گویند؟ ام اس به معنای فلج چندگانه می باشد و در هیچ شخص شبیه به دیگری نمی باشد. این بیماری بر روی بینایی، سیستم گوارش، لکنت زبان و شل شدن بدن تاثیر می گذارد به همین دلیل به آن چندگانه می گویند.” این بیمار ام اس در خصوص حمایت های دولتی گفت: “من عضو سازمان بهزیستی می باشم و بهزیستی ماهیانه حدود ۵۳هزارتومان به من پرداخت می کند. این در حالی است که ام اس بیشترین درصد معلولیت را داراست اما همچنان همان ۵۳هزار تومان را به پرداخت می کنند. نوع داروها و درمان من به گونه ای است که ماهیانه حدود ۷۰۰ میلیون الی یک میلیون و دویست هزار تومان باید پرداخت کنم. این مساله تاثیر روانی زیادی بر من می گذارد و با پول پرداختی از سمت بهزیستی هیچ کمک هزینه ای برای درمان من محسوب نمی گردد.” مهدی احمدی درادامه گفت: “قوانینی که در جامعه در خصوص معلولین وجود دارد بسیار خوب می باشد ولی متاسفانه اجرا نمی گردد. اگر محیط شهری به گونه ای باشد که افرادمعلول استقلال داشته باشند برای انجام فعالیتهای روزانه بسیار راحت تر اقدام می کنند. در حال حاضر برخی مسئولینی که از وضع معلولین اطلاعی ندارند در سمت های اداری قرار گرفته اند. بحث اخلاقی رعایت حقوق معلولین باید در جامعه وجود داشته باشد و افراد در یک جامعه آن اندازه اخلاقی باشند که شهروندان و مسئولین خود را موظف به رعایت قوانین بدانند حتا اگر قانونی وجود نداشته باشد. اگر فضای جامعه به گونه ای سالم سازی گردد که من معلول به راحتی بتوانم با ویلچر به کارهایم بپردازم بسیار بهتر از این می باشد که یک نفر از روی دلسوزی کارهایم را انجام دهد. جامعه نباید باعث گردد که من خانه نشین شوم.” احمدی یکی از مشکلات بیماران ام اس را نبود انجمن خاص بیماران ام اس در استان بوشهر اعلام کرد و افزود: “در تمامی کشور انجمن ام اس دارای شعبه می باشد و تنها در استان بوشهر برای این افراد انجمنی وجود ندارد. من در این زمینه پی گیری هایی نمودم اما متاسفانه مسئولین همکاری با من انجام ندادند و این موضوع راکد ماند. زمانی که من با دیگر بیماران درگیر با این بیماری در ارتباط باشم و از تجربیات آنها استفاده کنم بر روحیه ی من تاثیر بسیار مثبت دارد تا اینکه با یک شخص سالم در خصوص بیماری خود صحبت کنم و وی هیچ تجربه ای در این زمینه نداشته باشد.” وی در آخر به موضوع آموزش اشاره کرد و گفت: “در زمانی که برای افراد مشکلی بوجود می آید و آنها توانایی های خود را به یکباره از دست می دهند، حتمن باید مشاوره ای در کنار افراد وجود داشته باشد و برای آنها شرایط جدید را توضیح دهد و این توانایی را در افراد آسیب دیده تقویت کنند که با وضعیت بدنی تحلیل رفته، با مشکلات خود کنار بیایند. در حال حاضر من با این وضعیت کنار آمده ام اما تاثیرات منفی گذشته بر من تاثیر گذاشته و همچنان وجود دارند.”
در ادامه اسماعیل حسام مقدم به کلمه ی “توانجویان” اشاره کرد و گفت: “وقتی از کلمه ی معلولیت صحبت می کنیم و وقتی که از توانجویان، تفاوت ها را درک می کنیم. کلمه ی معلولیت با خود بار معنایی علیل بودگی را دارد که آنگاه فرد نیازمند توجه بسیار زیادی می باشد. اما توانجو؛ فردی می باشد که جویای بازیابی توانایی های خود می باشد که دچار حادثه ای گردیده است. باید در جامعه بستری فراهم گردد که افراد از معلولیت یک پله بالاتر روند و به توانجویی برسند.” وی در ادامه از مهدی ناصری یکی دیگر از ارایه دهندگان دعوت نمود که صحبت های خود را بیان کند.
مهدی ناصری؛ فعال اجتماعی، نویسنده و عضو جامعه کنشگران مدنی(NGO) نیز در خصوص تبلیغاتی که در زمینه ی درمان برای افراد قطع نخاع در تلویزیون پخش گردیده بود اشاره هایی نمود و دولت را جهت تبلیغاتی که صحیح نمی باشد، مورد اعتراض قرار داد و ماجرایی را که در این زمینه نیز گریبان وی را برای درمان گرفته بود، اشاره هایی نمود. وی گفت: “در کشور نه تنها در حوزه ی معلولین بلکه در تمامی زمینه ها اگر مشکلی وجود دارد، دلیل آن رعایت نکردن قوانین می باشد.در سال ۱۳۷۷ دولت خاتمی قانونی را در خصوص معلولین به مجلس ارایه نمود که در اردیبهشت سال ۱۳۸۶ در دولت احمدی نژاد به صورت یک قانون تایید شد.این قانون دارای ۱۶ماده می باشد که اگر تمامی مواد ان رعایت شود، ایران به بهشت معلولین تبدیل می گردد. اما این در حالی است که نه تنها هیچ یک از مواد این قانون در ایران اجرا نمی گردد بلکه کسی اطلاعی از این قانون نیز ندارد.” ناصری به ماده یک این قانون اشاره کرد و گفت: “معلول در این قانون به افرادی اطلاق می گردد که به تشخیص کمسیون پزشکی سازمان بهزیستی بر اثر ضایعه جسمی، ذهنی، روانی یا توام؛ اختلال مستمر و قابل توجهی در سلامت و کارآیی عمومی وی ایجاد گردد، به طوری که موجب کاهش استقلال فرد در زمینه های اجتماعی و اقتصادی شود.” وی اشاره هایی به برخی مواد و تبصره های این قانون کرد و گفت:” در تبصره ۱ ماده این قانون آمده است: “وزارتخانه ها، سازمان ها و موسسات و شرکت های دولتی و نهادهای عمومی و انقلابی موظفند جهت دسترسی و بهره مندی معلولان، ساختمان ها و اماکن عمومی، ورزشی و تفریحی، معابر و وسایل خدماتی موجود را در چهارچوب بودجه های مصوب سالانه خود مناسب سازی نمایند.تبصره ۲: شهرداری ها موظفند از صدور پروانه احداث و یا پایان کار برای آن تعداد از ساختمان ها و اماکن عمومی و معابری که استاندارهای تخصصی مربوط به معلولین را رعایت نکرده باشند خودداری نمایند. تبصره ۳: سازمان بهزیستی کشور مجاز است بر امر مناسب سازی ساختمان ها و اماکن دولتی و عمومی دستگاه های مذکور در ماده فوق نظارت و گزارشات اقدامات آنها را درخواست نماید. تبصره ۴: آیین نامه اجرایی ماده فوق ظرف سه ماه مشترکن توسط وزارت مسکن و شهرسازی، سازمان بهزیستی کشور و سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور تهیه و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید.” این در حالی است که هیچ کدام از این تبصره ها در ایران به طور اصولی رعایت نمی گردد ویا کاملن نادیده گرفته می شود واین امر باعث گردیده که فرد معلول از زندگی خود عقب بیفتد.”وی به ماده ی ۷ این قانون نیز اشاره هایی نمود و گفت:” اولین اتفاقی که برای افراد آسیب پذیر بوجود می آید از دست رفتن استقلال مالی می باشد و با از دست رفتن استقلال مالی، استقلال اجتماعی آنها نیز از بین می رود. در بند ۷این قانون که به اشتغال معلولین اختصاص دارد، اشاره شده که” دولت موظف است جهت ایجاد فرصت های شغلی برای افراد معلول تسهیلات ذیل را فراهم نماید:”الف- اختصاص حداقل سه درصد (۳%) از مجوزهای استخدامی (رسمی، پیمانی، کارگری) دستگاه های دولتی و عمومی اعم از وزارتخانه ها، سازمان ها، موسسات، شرکت ها و نهادهای عمومی و انقلابی و دیگر دستگاه هایی که از بودجه عمومی کشور استفاده می نمایند به افراد معلول واجد شرایط. ب- تامین حق بیمه سهم کارفرما توسط سازمان بهزیستی کشور و پرداخت آن به کارفرمایانی که افراد معلول را به کار می گیرند. ج- پرداخت تسهیلات اعتباری به واحدهای تولیدی، خدماتی، عمرانی، و صنفی و کارگاه های تولیدی حمایتی در مقابل اشتغال افراد معلول به میزانی که در قوانین بودجه سالانه مشخص می گردد. د-پرداخت تسهیلات اعتباری خود اشتغالی (وجوه اداره شده) به افراد معلول به میزانی که در قوانین بودجه سالانه مشخص می گردد. ه- پرداخت تسهیلات اعتباری (وجوه اداره شده) جهت احداث واحدهای تولیدی و خدماتی اشتغالزا به شرکت های و موسساتی که بیش از شصت درصد (۶۰%) سهام و سرمایه آنها متعلق به افراد معلول است. و- اختصاص حداقل شصت درصد (۶۰%) از پست های سازمانی تلفنچی (اپراتور تلفن) دستگاه ها، شرکت های دولتی و نهادهای عمومی به افراد نابینا و کم بینا و معلولان جسمی، حرکتی. ز- اختصاص حداقل شصت درصد (۶۰%) از پست های سازمانی متصدی دفتری و ماشین نویسی دستگاه ها، شرکت ها و نهادهای عمومی به معلولین جسمی، حرکتی. تبصره۱: کلیه وزارتخانه ها، سازمان ها، مؤسسات و شرکت های دولتی و نهادهای عمومی و انقلابی مجازند تا سقف مجوزهای استخدامی سالانه خود، افراد نابینا و ناشنوا و معلولین ضایعات نخاعی واجد شرایط را راسن به صورت موردی و بدون برگزاری آزمون استخدامی به کار گیرند. تبصره ۲: سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور موظف است سه درصد (۳%) از مجوزهای استخدامی سالانه وزارتخانه ها، سازمان ها، موسسات دولتی، شرکت ها و نهادهای عمومی و انقلابی را کسر و در اختیار سازمان بهزیستی کشور قرار دهد تا نسبت به برگزاری آزمون استخدامی اختصاصی برای معلولین واجد شرایط با همکاری سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور اقدام و معلولین واجد شرایط پذیرفته شده را حسب مورد به دستگاه مربوطه معرفی نماید. تبصره ۳: سازمان بهزیستی کشور مجاز است در قالب اعتبارات مصوب خود، صندوق فرصت های شغلی معلولان و مددجویان بهزیستی را ایجاد و اساسنامه آن را به تصویب هیات وزیران برساند. تبصره ۴: سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور موظف است آموزش های لازم فنی و حرفه ای را متناسب با بازار کار برای معلولان به صورت رایگان و تلفیقی تامین نماید.” مهدی ناصری در آخر به این موضوع اشاره کرد که:”در گذشته به دلیل نبود کالاها و خدمات پزشکی به افراد آسیب دیده معلول می گفتند و توانایی انجام کارهای خود را نداشته اند. اما در حال حاضر با وجود پیشرفت های پزشکی،من دیگر علیل نیستم و توانایی انجام کارهای خود را دارا می باشم. واژه ی معلولیت، واژه ای قدیمی است و باید کلمه ای مناسب جایگزین آن گردد. در زبان های انگلیسی به افراد معلول، “افراد ویژه” می گویند ولی ما برای این افراد کلمه ی “استثنایی” را به گونه ای می گوییم که ذهن ها مکدر می گردد. به طور کلی دغدغه ی معلولین، دیدن توانایی های آنها می باشد.”
در ادامه ستار فتحی؛ مسئول هیات ورزش جانبازان و معلولین شهرستان دشتستان در خصوص ضرورت ورزش برای معلولین توضیحاتی داد و گفت:”ورزش برای افراد معلول بسیار مناسب می باشد و باعث افزایش باور و یقین در آنها می شود. این افراد می توانند از تمامی ورزش ها بجز ورزش های رزمی برای تقویت روحیه ی خود و حضور در اجتماع استفاده نمایند.”
رحیم چمانچی، کاووس کمالی، پرنیانی، نوری زاده ازافراد شرکت کننده در این جلسه بودند که در ادامه به بیان مواردی پرداختند که مهم ترین آنها شامل: استفاده از توانایی افراد معلول، عدم رسیدگی در مراکز توانجویان، عدم شناخت و نظارت بر قوانین معلولین، ایجاد تصویرسازی خوب از معلولین، موفقیت های معلولین در سطح جامعه، وجود فضاهای تشریفاتی در بین مسئولین و تغییر نگاه جامعه نسبت به معلولین بود.
در ادامه جلسه با گرفتن یک عکس یادگاری به پایان رسید. هفتادو سومین عصرانه فرهنگی هامون به موضوع وضعیت هنر عکاسی و سینما در برازجان اختصاص دارد که شهرام سلیمی، رضا عباسی و حمید علی زاده به ارایه بحث می پردازند. عصرانه های فرهنگی هامون در سه شنبه هرهفته در دفتر هفته نامه اتحادجنوب برگزار می گردد. حضور تمامی علاقمندان در این جلسات آزاد می باشد.