روایتی از سیستم آموزشی و زندگی دانشجویی در ناتینگهام انگلیس
دانشجویی را زندگی کردن…
محسن مهیمنی
فارغ التحصیل سیاستگذاری عمومی دانشگاه ناتینگهام انگلستان
تفاوت تحصیل در مقاطع عالی دانشگاهی در ایران و کشورهای پیشرفته و صنعتی غربی قطعا فقط در شیوه مطالعه و ابزارهای آموزشی نیست. شاید تا وقتی که یک دانشجوی ایرانی محیط دانشگاهی ایران را ترک نکرده باشد و پا در یکی از دانشگاه های ممتاز غربی نگذاشته باشد، نتواند تفاوت های موجود را درک کند.
نویسنده این نوشتار، تحصیلات کارشناسی خود را در دانشگاه تهران در رشته علوم سیاسی به اتمام رساند. پس از آن به دلایلی چند برای ادامه تحصیل به انگلستان رفته و طی یک سال تحصیل در دانشگاه ناتینگهام انگلستان برخی زوایای سیستم آموزشی و دانشگاهی این کشور را از نزدیک لمس کرده است. در این گزارش سعی شده تا به صورت خلاصه برخی از این تفاوت ها توضیح داده شود.
برای ورود به دانشگاه، در کشوری همچون انگلستان به جای <<پروژه کنکور>>، داوطلب باید در پروسه جامع <<خوداثباتی>> شرکت کند و با ارایه مدارک متفاوت و مکاتبه با دانشگاه به انتخاب رشته و موسسه بپردازد
به طور کلی، موسات آموزش عالی در انگلستان به تبع کشورهای اروپایی، موسسات خصوصی هستند که در واقع با افزایش تولید علمی، کیفیت آموزشی و تقویت راه های جذب دانشجو، بودجه خود را تامین می کنند. داوطلبان ورود به دانشگاهای اروپایی از سرتاسر جهان در انتخاب خود به تمامی معیارها و ملاک های سیستم تحصیلی و سرویس های دانشگاهی در تامین زندگی دانشجوی دقت می کنند
جامعیت؛ شرط ورود به دانشگاه
یکی از اساسی ترین تفاوت ها بین نظام ایرانی و اروپایی در فرآیند ورود به دانشگاه است که در عدم برگزاری آزمون هایی منسوخ شده مشابه کنکور است داوطلبان ادامه تحصیل در کشورهای اروپایی، پس از اتمام دوره لیسانس خود بر اساس معدل و رشته تحصیلی می توانند به صورت آزادانه با مراجعه حضوری یا مجازی به وب سایت دانشگاه ها تمامی اطلاعات موجود در مورد رشته ها، هزینه ها، اساتید، خدمات و مواد درسی را یافته و با یک دید کامل و جامع نسبت به انتخاب رشته و موسسه آموزش عالی خود اقدام کنند. هر داوطلب پس از بررسی کامل، می تواند با بیشترین انعطاف در مورد انتخاب رشته خود تصمیم بگیرد؛ به این معنی که در اکثر موارد و موسسات آموزشی عالی، داوطلبان امکان تغییر از رشته ای به رشته دیگر در مقطع فوق لیسانس را دارند. یکی از نکات برجسته در این زمینه سرویس پاسخگویی و خدمات خوب روابط عمومی دانشگاه هاست که بیشترین پاسخگویی و مشاوره را در راه کمک به داوطلبان و رفع ابهامات آنها مهیا می کنند تا آنها در کمال آراش و حوصله به انتخاب بپردازند.
متفاوت با ایران، که شرط ورود به دانشگاه تنها در <<تیک زدن>> در پاسخنامه سوالات خلاصه شده است، یک داوطلب باید کیفیت ها و شایستگی های خود برای ادامه تحصیل را به صورت جامع برای دانشگاه اثبات کند. این امر از طریق آماده کردن نامه انگیزشی، رزومه، کارنامه و توصیه نامه از اساتید صورت می گیرد. هر داوطلب باید رزومه ای از خود آماده کند که بتواند هماهنگی پیشینه کاری، تجربی، نظری و تحصیلی وی با رشته مورد نظرش را اثبات کند.
از طرفی باید در قالب یک صفحه توضیح داده شود که چرا آن داوطلب علاقه مند به رشته مورد نظر است و مطالعه آن رشته چگونه می تواند به رشد و شکوفایی وی در آینده کمک کند. در کنار اینها کارنامه تحصیلی مقطع قبلی و ارایه دو توصیه نامه از اساتید دانشگاهی و شخصیت های معتبر در واقع شایستگی عمومی داوطلب را برای موسسه دانشگاهی بیش از پیش اثبات می کند. همه این پکیج مدارک، هم برای مقطع کارشناسی وجود دارد و هم دکترا. لذا، برای ورود به دانشگاه، در کشوری همچون انگلستان به جای <<پروژه کنکور>>، داوطلب باید در پروسه جامع <<خوداثباتی >> شرکت کند و با ارایه مدارک متفاوت و مکاتبه با دانشگاه به انتخاب رشته و موسسه بپردازد.
زندگی کامل دانشگاهی
مرحله دوم در فرآیند تحصیلات عالی که مهم ترین دوره نیز هست، زندگی دانشجویی است. به جرات می توان گفت دانشگاه های ممتاز اروپایی و به خصوص انگلیس، در فراهم آوردن جامع ترین و کامل ترین خدمات برای دانشجویان پیشتاز هستند. زندگی دانشجویی در این دانشگاه ها در چند بعد قابل توجه و از ایران متفاوت است.
در بعد اول، دانشجویان در تحصیل و مطالعات خود از تمامی خدمات اساسی و امکانات درسی سود می جویند. در کلاس های درس روابط استاد و دانشجو کاملا متفاوت با آنچه هست که در فرهنگ ایران جریان دارد. در دانشگاه های غربی استاد، نه بزرگ تر و ولی دانشجو، بلکه یک کارمند و آموزش دهنده است که تنها و تنها هدفش برآورده کردن مواد درسی مناسب و راهنمایی دانشجویان است.
مهم ترین هدف اساتید هدایت دانشجویان به نحوی است که خود آنها بتوانند روش ها و اصول تدریس و تحقیق را فرا بگیرند و استفاده کنند. در همین زمینه به جای فرآیند حفظ نظریات و نام های بزرگ که در نظام آموزشی ایران جریان دارد، دانشجویان روش های تحقیق و اصول جست وجوی علمی و مطالعه را فرا می گیرند. در کنار آن، وجود کتابخانه های بزرگ و کامل با کتاب های مرجع و دسترسی تمام مدت دانشجویان به مقالات و نظریات روز از طریق پورتال های دانشگاهی امر تحقیق را تا حد ممکن به روز و سریع می کند. از طرفی سختگیری بسیار دانشگاه ها در موضوع <<حق بازنشر>> دانشجویان را مجبور می کند تا حتی جملات کوتاهی را که در تحقیقات و مقالات دانشگاهی به تحریر در می آورند با ذکر منبع اشاره کنند تا امکان هرگونه سرقت علمی گرفته شود، امری که در نظام آموزشی ایران رایج و معمول است.
از طرفی اساتید از دانشجویان می خواهند تا فقط جست وجوگر و اشاره کننده نظریات مختلف در رشته خود نباشند، بلکه آنها باید بتوانند قوه خلاقیت و انتقاد ذهن خود را تقویت کنند تا نگاهی نوگرا و منتقدانه به نظریات و یافته های علمی داشته باشند.
اصل طلایی تحقیق در دانشگاه ها این است که دانشجو وظیفه ندارد حرف های بزرگ و کاملا نو تولید کند، بلکه باید تنها و تنها حرف و نظری هرچند کوچک به بدنه منابع علمی موجود بیفزاید.
علاوه بر این راحتی ارتباط استاد و دانشجو، در آن حد که همدیگر را به اسم کوچک صدا بزنند و دسترسی دایم بین آنها وجود داشته باشد، باعث تسهیل مراجعه به اساتید برای پرسش است. علاوه بر بعد انفرادی زندگی دانشجویی، بعد اجتماعی آن نیز مورد توجه دانشگاه هاست. وجود ده ها انجمن و گروه دانشجویی در همه حوزه های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، حقوقی و ورزشی باعث شده تا دانشجویان با علاقه های مختلف بتوانند در کنار تحصیل فعالیت های تفریحی و اوقات فراغت خود را نیز سامان بدهند. در دانشگاهی همچون ناتینگهام، انجمن هایی متنوعی چون دوستداران چای، انجمن والیبال، انجمن ایرانیان، انجمن مسیحیان و… نشان از وجود آزادی و فضای مناسب برای فعالیت های جمعی دانشجویان در دانشگاه دارد.
ثبت انجمن ها نیازی به مجوز ندارد و تنها ثبت نام تعداد حداقلی از دانشجویان برای این راه اندازی انجمن ها کافی است. دانشگاه نیز سعی می کند در قبال دریافت ریز برنامه ها و نیازهای این انجمن ها بودجه های مرتب سالانه برای آنها و برنامه هایشان در نظر بگیرد.
در دانشگاه های انگلیس تلاش می شود نه تنها دو یا سه بعد، بلکه تمامی ابعاد زندگی فردی و اجتماعی در دوران تحصیل مورد توجه قرار بگیرد. در همین راستاست که تلاش می شود دانشجویان از ملیت ها و نژادهای مختلف به تعامل با یکدیگر پرداخته و مهارت های اجتماعی و ارتباطی خود را نیز تقویت کنند.
همچنین تلاش برای تقویت زندگی دانشجویان در خارج از دانشگاه و کلاس های درس نیز مورد توجه است. به همین دلیل با ارایه خدمات مشاوره و روانشناسی قوی در مراکز و نقاط مختلف دانشگاه سعی می شود تا میزان مشکلات مشترک دانشجویی همچون استرس، بی خوابی، ضعف در مطالعه و… درمان و برطرف شود. حتی در دانشگاه ناتینگهام، سعی می شود دانشجویان تحت پوشش خدمات پزشکی و بهداشتی مناسب باشند، برای همین کلینیک دانشگاهی مخصوص برای این خدمات ساخته شده است.
ارزیابی دانشگاهی
مرحله سوم فرآیند تحصیل در دانشگاه های اروپایی و انگلیس که باز هم از سیستم ایران متفاوت است، ارزیابی عملکرد تحصیلی دانشجویان است. به صورت کلی دو مدل ارزیابی از دانشجویان صورت می گیرد که به سیستم دانشگاه و رشته تحصیلی بستگی دارد.
برخی اساتید از دانشجویان می خواهند تا حول محور موضوعات مشخصی و با مقدار معین و با رعایت اصول نوشتار دانشگاهی، مقاله آماده کنند. این مقالات به دانشجویان کمک می کنند تا قدرت نوشتار و تفکر انتقادی خود را تقویت کرده و به کار بگیرند. معمولا در تصحیح مقالات چندین ملاک از جمله دیدگاه انتقادی، استفاده از منابع معتبر، نوشتار روان و… مورد توجه است. مدل دوم ارزیابی همانند ایران است که طی آن در روز و ساعت مشخصی دانشجویان باید امتحان بدهند. در این مدل از ارزیابی با ارایه سوالات تشریحی و تحلیلی و بعضا به صورت <<کتاب باز>> از دانشجویان خواسته می شود به تعداد سوالاتی-حدود ۵ عدد-پاسخ بدهند. بعضا ترکیبی از این دو مدل نیز در ارزیابی واحدهای دانشگاهی مورد استفاده است.
در کنار این گونه ارزیابی ها معمولا مشارکت دانشجویان در بحث های کلاسی نیز مورد توجه است. در کلاس های درس معمولا نیمه اول کلاس به تدریس استاد تخصیص دارد و در نیمه دوم دانشجویان با توجه به بحث روز کلاس، به مباحثه گروهی و انتقادی می پردازند تا قدرت تکلم و گفتار دانشگاهی آنها در تقابل با یکدیگر تقویت شود.
سیستم تحصیلی رقابتی
به طور کلی، موسات آموزش عالی در انگلستان به تبع کشورهای اروپایی، موسسات خصوصی هستند که در واقع با افزایش تولید علمی، کیفیت آموزشی و تقویت راه های جذب دانشجو، بودجه خود را تامین می کنند.
داوطلبان ورود به دانشگاهای اروپایی از سرتاسر جهان در انتخاب خود به تمامی معیارها و ملاک های سیستم تحصیلی و سرویس های دانشگاهی در تامین زندگی دانشجوی دقت می کنند. امروز دانشگاه های اروپایی سعی می کنند با تامین نیازهای اساسی و همچنین خدمات تکمیلی و رفاهی بیشتر در رقابت با یکدیگر نه تنها علم، بلکه رشد و تفریح و شیوه زندگی کردن را نیز به دانشجویان بیاموزند.
روزنامه اعتماد
کد خبر: ۷۳۴۲
تاریخ خبر: ۱۳۹۳ یکشنبه ۱۲ بهمن