«شهروند» از پنجشنبه‌بازار میناب گزارش می‌دهد
ارثیه ۵٠٠ ساله مادران برای دختران
| مهدی افروزمنش |
راضیه، برقع یا آن طور که خودش می گوید <<برکه>> می فروشد. برکه در زبان محلی همان روبنده مخصوص زنان جنوب ایران است که از کتان و گاهی نخ ابریشم و الیاف طلایی و نقره ای و تکه ای چوب ساخته می شود و نیمه بالایی صورت زنان را می پوشاند تا آفتاب پوست شان را خراب نکند. این زن ۵۰ ساله خودش هم برقع به صورت دارد. پوشش مرکب از طرح ها و نقشه های خیره کننده که می گوید کار دست مادرش است. راضیه از زمانی که بچه بوده با مادرش در جزیره سیریک برقع درست می کرده اند و روزهای پنجشنبه آن را برای فروش به میناب می آورده اند. کاری که قبل از آن هم توسط مادربزرگ و مادرش انجام می شده است. مادرش چندسالی است که مرده و مادربزرگش هم بیشتر اما راضیه همچنان با دخترش می آید و برقع ها را در همان محلی که قدیم ها می آمدند می گذارد و می فروشد. در راسته لباس فروشی های بازارچه میناب همه به اسم ننه راضیه می شناسندش و خودش می گوید، اگر یک هفته نیاید کسی جایش نمی نشیند. پنجشنبه بازار میناب از این قصه ها زیاد دارد. قصه آدم هایی که از شهرهای دور و نزدیک استان هرمزگان و حتی گاهی از کرمان و سیستان یا تهران روز پنجشنبه، خود را به آن می رسانند تا کاری کنند. کسانی ساخت دستشان را برای فروش عرضه می کنند و کسانی برای خرید و عده ای هم برای دیدن. وصف پنجشنبه بازار را شنیده و آمده اند.
میناب براساس یک سنت خیلی قدیمی که می گویند قدمتش به ۵۰۰ سال هم می رسد، هر پنجشنبه سرتاسر بازارچه می شود. بازارچه خرید و فروش گوسفند که در ورودی شهر از سمت بندرعباس قرار دارد. فروش گاو و شتر و خلاصه هر آنچه که فکرش را می شود کرد، در این بازارچه ها هست. قسمت های پولدارتر شهر هم از این قاعده مستثنی نیست و اگر چه بیشتر شهر به بازارچه بزرگ آن مشهور است اما پنجشنبه ها مغازه های اصلی شهر هم روز متفاوتی را تجربه می کنند و این نه قصه یک هفته و دو هفته که همیشگی است. بدون تعطیلی. راضیه بین زنان برقع فروشی که ردیف کنار هم نشسته و زیر سایبان بساط خود را مرتب می کنند از همه بیشتر مشتری دارد، می گویند به خاطر جنس و طرح برقع هایش است. احترامش هم به خوبی رعایت می شود، پنجشنبه بازار میناب در زمینی وسیع برگزار می شود که تنها قسمتی از آن که بیشتر مختص به لباس های محلی و تا حدودی وسایل خانه است سرپوشیده و مابقی در میان خاک است و باد.
اولین گروه فروشندگان معمولا ساعت ۶ به بازار می رسند و تا ساعت ۸ که گروه های خریدار هم سروکله شان پیدا شود، فرصت دارند که بساط خود را پهن کنند. از ۸ صبح به بعد بازار لحظه ای آرام ندارد، صدای همهمه و چانه زدن و تبلیغ کردن کالا فضا را پر می کند و هرکس به فراخور جیب و نیازش چرخ می زند.
راضیه می گوید که البته این شکل تازه بازار است وگرنه قدیم نظم بیشتری حاکم بود. نظم مدنظر راضیه به این شکل بوده که هرکدام از روستا و شهرهای اطراف محصولی خاص خود داشتند و اهالی اش نیز آن را عرضه می کردند.
مثلا چادر مخصوص روستایی بوده است و برقع متعلق به سیریک و به همین منوال سایر تولیدات.
معامله اش که با یک زن برقع پوش جوان به سرانجام نمی رسد، ادامه می دهد: اما این روزها فضا فرق کرده است، خیلی ها از شهر هم می آیند و کالای چینی می فروشند. راضیه راست می گوید که بازار میناب دیگر فقط صنایع دستی نیست و از چاقوی آشپزخانه گرفته تا پتوی یک نفره و دونفره در آن یافت می شود. اگر از دوره گرفتن پهلوان امید بگذریم که می خواهد بچه ای ۱۰ ساله را با دندان هایش از زمین بلند کند و خودرویی را از روی بدنش بگذراند، بیشتر کالاهای عرضه شده در بازارچه چینی است، چاقوها، بشقاب ها، پتوها و لوازم الکترونیکی مثل رادیوهایی که چراغ قوه دارند و جا سوییچی های چندکاره. راضیه می گوید، اما قدیم این طور نبود، بیشتر بازار در اختیار خود روستایی ها بود که سفال پخته بودند یا کوزه می آوردند و چادر دوخته بودند. او روزهایی را هم یادش هست که بازار بیشتر در اختیار خانم ها بود. پیر و جوان که می آمدند و می رفتند.
پنجشنبه بازار میناب همچنان بازاری زنانه محسوب می شود، به این معنی که هنوز بین شلوغی فروشندگان که دقت کنی، بیشتر آنها را زنانی میانسال و جوان می یابی که کالای خود را می فروشند اما مردان نیز یافت می شوند و کسی مثل راضیه معتقد است که این طور شود چند سال بعد مردها بازار را می گیرند. اما هنوز مانده تا آن سال ها و به همین دلیل مردها با فاصله اندکی از بازار اصلی بازار خود را راه انداخته اند و دام خرید و فروش می کنند. گاو و گوسفند و شتر. از
۷۰ هزارتومان تا ۱۵ میلیون تومان. نادر هم همان جاست، گاوی را آورده که بفروشد. قیمتی که گذاشته به نظر خیلی ها تند است. ۳ میلیون تومان برای گاوی که پوست و استخوان است و همین جمله او را عصبانی می کند. می گوید بله گاو کمی لاغر است که آن هم به خاطر خشکسالی است اما این طور هم نیست که سر مال بزنند.
بازارچه میناب جز روز عاشورا اگر پنجشنبه باشد و نوروز باقی سال تحت هر شرایطی باز است و از ۸ صبح تا یک بعدازظهر کار می کند. کسی نمی گوید که تعطیلش کنند اما توافقی نانوشته است میان فروشنده و خریدار که یک بعدازظهر شروع می کنند به رفتن و جمع کردن وسایل تا هفته ای بعد و بازاری دیگر. بازاری که می گوید ۵۰۰ سال دوام آورده و از مادر به دختر و از پدر به پسر دست به دست شده است و اکنون فراتر از بازار جایی است برای گردشگری و حتی تفریح بسیاری که حتی از کرمان، سیستان و تهران می آیند.
روزنامه شهروند
کد خبر: ۲۱۹۳۱
تاریخ خبر: ۱۳۹۳ یکشنبه ۱۲ بهمن