«فرهاد سمیعی» در گفت‌وگو با «شرق» تاکید کرد:
باید سازماندهی‌شده به جنگ سرطان رفت
بنفشه پورناجی
سازمان جهانی بهداشت، پیشگیری را باصرفه ترین روش برخورد با سرطان می داند. وظیفه پیشگیری به عنوان یک وظیفه ملی برعهده سازمان های مسوول اعم از دولتی و غیردولتی است، اما متاسفانه شاهدیم که نظام درمانی ما به جای تاکید بر پیشگیری، بیشتر بر درمان متمرکز است. از سوی دیگر باوجود رشد آمار مبتلایان به سرطان در کشور هنوز <<سازمان مبارزه با سرطان>> در کشور نداریم. این درحالی است که پیش از انقلاب اسلامی، این سازمان در کشور وجود داشت و بعدها منحل شد و هم اینک مسوولیت مسایل مربوط به رسیدگی به بیماران سرطانی برعهده اداره درمان سرطان وزارت بهداشت نهاده شده که باتوجه به مسایل و مشکلات متعدد پیرامون سرطان، وجود تنها یک اداره برای رسیدگی به امور این بیماری در کشور ناکافی است. باتوجه به مسوولیت نهادها و سازمان های مختلف در حوزه پیشگیری از سرطان، از قبیل وزارتخانه های نفت، جهاد کشاورزی، بازرگانی و غیره و سازمان های حفاظت محیط زیست و زمین شناسی، شهرداری ها و… که می توانند در زمینه کنترل آلاینده های محیطی، اقدام های موثری انجام دهند، متاسفانه به دلیل نبود سازمان مبارزه با سرطان از یک سو و از سوی دیگر نهادهای غیردولتی ماموریت داری که در زمینه سازماندهی امکانات و تجهیزات پیشگیری و درمان اقدام کنند، فاقد یک سازمان منسجم برای رسیدگی به ابعاد مختلف سرطان هستیم و تاکنون در زمینه های پیشگیری و تاحدی درمان به ویژه در برخی استان ها که فاقد امکانات لازم درمانی هستند، پیشرفت ها مطلوب نبوده است. به بهانه برپایی <<همایش سرطان و پیشگیری>> که <<موسسه تحقیقات، آموزش و درمان سرطان>> و انجمن علمی سرطان ایران طی روزهای شش و هفت بهمن ماه امسال در مرکز همایش های صداوسیما برگزار کرد، با دکتر<<فرهاد سمیعی>>، فوق تخصص آنکولوژی، دبیر انجمن علمی سرطان ایران و دبیر هیات علمی <<مرکز جامع سرطان ایران>> به گفت وگوی نشستیم که خلاصه آن در ادامه می آید.
یکی از علل ابتلا به سرطان، آلودگی های محیطی به ویژه آلودگی هواست. با توجه به اینکه سازمان های مختلفی در این زمینه دخیل هستند، برای حل این معضل چه باید کرد؟
یکی از مشکلات این حوزه، نبود سازمان مبارزه با سرطان است. سازمانی که به بررسی تمام جنبه های علمی، اجتماعی و فرهنگی حوزه سرطان اشراف داشته و در این زمینه به مقامات اطلاع رسانی کند. برای مثال در حوزه آلودگی هوا اگر در نظر بگیریم که هر استارت هواپیما، اکسیژن یک جنگل پنج هکتاری را می بلعد، دیگر اجازه نمی دهیم، فرودگاه در شهرها قرار داشته باشد. این وظیفه سازمان مبارزه با سرطان است که در این زمینه به شهرداری، سازمان هواپیمایی و… اطلاع رسانی کند. ما تجربه کشورهایی مانند فرانسه را داریم که سال ها جنگل جنوب پاریس را با هدف کاهش آلودگی هوا حفظ کرده اند. این درحالی است که ما شاهدیم در شهرهایمان هرروز درختانی قطع می شود تا به جای آن ساختمان ها سر بلند کنند.
همان طور که می دانیم تشعشعات زمین در برخی مناطق بیشتر است. این مساله نه تنها سلامت انسان ها را تهدید می کند، بلکه زمینه ابتلا به برخی بیماری ها از جمله انواع سرطان را افزایش می دهد تا جایی که در برخی کشورها برای خریدوفروش خانه، وضعیت زمین آن ناحیه از نظر این تشعشعات بررسی می شود. وضعیت بررسی این تشعشعات در کشور ما چگونه است؟
همان طور که اشاره کردید با توجه به زیان باربودن برخی تشعشعات زمین برای انسان، باید پیش از ساخت یک خانه، آن منطقه را از نظر زمین شناسی بررسی کرد. متاسفانه تاکنون در کشور ما به این موضوع پرداخته نشده است. رامسر در شمال ایران، پس از مدرس هند، از نظر مواد رادیواکتیو و اشعه، در دومین جایگاه جهانی قرار دارد. گاز <<رادون>>، یکی از عوامل خطرزا برای سلامتی انسان ها به شمار می رود. این گاز که از رادیوم متصاعد می شود، در زیرزمین ها و فضاهای بسته وجود داشته و دارای تشعشعات سرطان زاست. این موضوع را باید بیشتر بررسی کرد و با هدف حفظ سلامت ساکنان این مناطق، یا اجازه ساخت به این افراد داده نشود یا اینکه از آنها خواسته شود در مناطقی مانند زیرزمین ساکن نشوند.
اکثر سازمان های کشور، به نوعی در امر پیشگیری از سرطان دخیل هستند، اما همان طور که اشاره کردید، متاسفانه به دلیل نبود یک سازمان واحد مانند سازمان مبارزه با سرطان، ساماندهی این امر در کشور درحال حاضر بدون متولی مانده است. به نظر شما در شرایط کنونی و در غیاب سازمان مبارزه با سرطان، کدام سازمان غیردولتی می تواند زمینه ساز وحدت فعالیت های انجام شده در زمینه سرطان باشد؟
پیش از پاسخ به این پرسش، ذکر مقدمه ای ضروری است. ایران در منطقه مدیترانه شرقی (EMRO) قرار دارد و در این منطقه یکی از موفق ترین کشورها از بعد تعداد متخصصان رشته سرطان نسبت به جمعیت، به شمار می رود. با این وجود، در زمینه موسسات ماموریت داری که در حوزه سازماندهی، امکانات و تجهیزات لازم در کشور فعالیت کنند، متاسفانه کمبودهای آشکاری داریم. برای مثال زمانی که انستیتو کانسر (سرطان) دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال۱۳۳۵خورشیدی، تاسیس شد، تنها انستیتو سرطان منطقه به شمار می رفت، اما طی این مدت، به دلیل فقدان یک مجموعه که در آن سیاستگذاری های مربوط به سرطان ساماندهی شود و متخصصان مختلف و دلسوزان این عرصه اعم از پزشکان، نهادهای غیردولتی، خیرین و تمام کسانی که خواستار عرضه خدمات بهتری به بیماران سرطانی هستند، بتوانند به این بیماران خدمت رسانی کنند، عملا تلاش های صورت گرفته در این حوزه به نتیجه مطلوب نمی رسید. خوشبختانه طی چندسال اخیر و با تاسیس <<موسسه تحقیقات، آموزش و درمان سرطان>>، به عنوان یک نهاد مستقل در عرصه سرطان که به منظور پیشگیری، آموزش مردم و آگاهی رسانی به آنان در زمینه سبک سالم زندگی، تشخیص، بیماریابی زودرس و درمان های مختلف در کشور شکل گرفته است، مقدماتی برای سازماندهی امور مربوط به سرطان در زمینه های فوق فراهم شده است. اعضای این موسسه درحال حاضر درصدد راه اندازی <<مرکز جامع سرطان>> باهدف دستیابی به موسسه ای ماموریت دار برای سازماندهی امکانات و تجهیزات لازم از یک سو و از سوی دیگر تربیت نیروهای متخصص در این زمینه هستند.
مرکز جامع سرطان چه زمانی به بهره برداری خواهد رسید؟
موسسه تحقیقات، آموزش و درمان سرطان با همکاری بنیاد بیماری های خاص در حال ساخت ساختمانی به عنوان مرکز جامع سرطان در کشور در محدوده ای ۶۰هزارمترمربعی هستند که پیش بینی می شود فضای فیزیکی آن کمتر از دوسال آینده به اتمام برسد. همزمان با ساخت این مرکز، موسسه مذکور در حال بررسی بهترین امکانات و تجهیزات تشخیصی-درمانی برای این مرکز از یک سو و از سوی دیگر، تربیت نیروی انسانی جوان و فعال زیر نظر استادان این رشته برای اداره آینده این مرکز است. آنچه مسلم است، پیمودن این مسیر، پرمسوولیت و البته پرهزینه خواهد بود که برای تامین بودجه آن مانند بسیاری از کشورهای دیگر نیازمند همراهی افراد خیّر، نهادهای دولتی و غیردولتی و به طور کلی کمک های مردمی هستیم.
پیش بینی می کنید راه اندازی مرکز جامع سرطان به چه میزان پاسخگوی مشکلات فعلی بیماران سرطانی باشد؟
هم اینک تلاش بر این است که این محل انستیتویی با تمام اسلوب علمی، مدرن و صاحب تجهیزات و امکانات کافی برای پاسخگویی به نیاز فزاینده هم وطنان باشد. هرچند ما این اقدام را کافی نمی دانیم و انتظار می رود استادان رشته سرطان، تاسیس این مرکز را به عنوان الگو و سمبلی تلقی کنند و در هر استان از کشور شاهد تاسیس چنین مرکزی باشیم تا بیماران سرطانی بتوانند در کنار استفاده از امکانات کافی و مدرن درمانی به پزشکان متبحر نیز در سراسر کشور دسترسی داشته باشند.
درحال حاضر وضعیت ارایه خدمات به بیماران سرطانی را در سراسر کشور چگونه ارزیابی می کنید؟
متاسفانه توزیع غیریکنواخت و ناکافی امکانات قابل ارایه به بیماران سرطانی در کشور، بسیار واضح و شفاف خود را نشان می دهد تا جایی که ما در ۱۱استان کشور فاقد امکانات درمانی لازم برای بیماران سرطانی هستیم، که این امر باعث شده بیماران زیادی به همراه خانواده های شان دچار زحمات جسمی، مالی و روانی زیادی برای آمدن به شهرهای بزرگ به ویژه تهران برای دریافت خدمات درمانی شوند.
اشاره کردید مانند بسیاری از کشورهای دیگر، خواستار کمک های مردمی هستید. لطفا از تجربیات دیگرکشورها در این زمینه بگویید.
در مراکز بزرگ سرطان مترقی ترین کشورها، برخی از تجهیزات و دستگاه ها با پشتیبانی افراد خیّر تهیه شده است، حتی شاهدیم بخش ها و سالن های مراکز درمان سرطان، به دلیل پشتیبانی ها و کمک های فردی یا خانوادگی به نام این افراد نام گذاری شده و این امر به عنوان یک فرهنگ والای انسانی در این کشورها نهادینه شده است. در پاکستان، <<عمران خان>>، قهرمان جهانی کریکت، پس از آنکه مادرش را بر اثر بیماری سرطان از دست داد، عالم قهرمانی را رها کرده و <<بیمارستان و مرکز تحقیقاتی شوکت خانم>> را به نام مادرش و با کمک متخصصان و دانشمندانی از سراسر جهان، در زادگاه مادرش در لاهور پاکستان تاسیس کرد، که درحال حاضر خدمت گزار مردم پاکستان و بیماران سرطانی آنجاست. یا در <<تری فاکس>> کانادا یا <<آرمسترانگ>> فرانسه، ورزشکاران، هنرمندان و شخصیت های اجتماعی اثرگذار گردهم می آیند و از مردم می خواهند که به بیماران سرطانی کمک کنند. متاسفانه در کشور ما چنین نهادهایی هنوز شکل نگرفته و انسان های خیّری داخل و خارج از کشور که خواستار کمک به بیماران سرطانی هستند، نمی دانند برای این موضوع باید به کجا مراجعه کنند؟ انتظار می رود با راه اندازی مرکز جامع سرطان، کمک به بیماران سرطانی به شکل هدفمندی صورت پذیرد.
روزنامه شرق
کد خبر: ۵۵۰۱۵
تاریخ خبر: ۱۳۹۳ پنج شنبه ۱۶ بهمن