بازار انرژی نیز مانند بسیاری از موضوع‌های دیگر درحال تغییر و تحول است. هرچند بی‌نیازی انسان به انرژی غیرقابل تصور است، ولی اشکال انرژی و سهم آنها از سبد انرژی درحال تغییر است. براین اساس برآوردها از آینده بازار انرژی حکایت از این دارد که انرژی‌های تجدیدپذیر، گاز طبیعی و سوخت‌های غیرمتعارف سهم بیشتری در سبد انرژی جهان به دست آورند. در این میان گازطبیعی به‌عنوان سوخت پاک که با محیط‌زیست سازگار است و قیمت آن نسبت به سایر اشکال انرژی چندان بالا نیست، آینده درخشانی خواهد داشت.
در همین زمینه گزارش چشم‌انداز ٢٠٣۵ «بریتیش پترولیوم» درباره گاز نویدبخش است. براساس این گزارش طی دو دهه آینده تداوم توسعه اقتصادی درقاره آسیا، تقاضای جهانی برای انرژی را سالانه به طورمتوسط ١,۴درصد افزایش خواهد داد و در این میان گاز طبیعی به یکی از پرطرفدارترین و البته پاک‌ترین سوخت‌های جهان تبدیل خواهد شد. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت گاز طبیعی احتمالا در سالهای آتی به منبع قدرت تبدیل شود زیرا افزایش تقاضا برای آن در اقتصادهای نوظهور صنعت انرژی را دگرگون خواهد کرد. «باب دادلی»، مدیر ارشد «بی‌پی» در گزارشی از آینده صنعت گاز نوشته است: انرژی‌های تجدیدپذیر و سوخت‌های فسیلی غیرمعمول مانند نفت شیل و گاز طبیعی بیشترین سهم را از سبد انرژی جهان به خود اختصاص خواهند داد، چراکه بازار گاز درحال جهانی شدن است.
افزایش تقاضا در آسیا
در دهه‌های آتی سوخت‌های فسیلی همچنان بخش اعظم نیاز انرژی جهان را تأمین می‌کنند، به‌طوری که دوسوم افزایش تقاضای انرژی تا ٢٠٣۵ از این منابع تأمین می‌شود. درهرحال این ترکیب تغییر خواهد کرد و انرژی‌های قابل تجدید و سوخت‌های فسیلی غیرمعمول در مقایسه با سالهای قبل، سهم بیشتری را به خود اختصاص خواهند داد. در این میان افزایش تقاضا برای گاز به اندازه افزایش تقاضا برای زغال‌سنگ ونفت است. براین اساس مصرف گاز طبیعی سالانه ١,٩درصد افزایش خواهد یافت که دلیل اصلی آن افزایش تقاضا در آسیا خواهد بود. این تقاضا با افزایش تولید گاز طبیعی پاسخ داده خواهد شد. خاورمیانه و روسیه بخش اعظم این تقاضا را تأمین خواهند کرد و البته سهم گاز شیل نیز در این میان کمتر از بقیه است (سه‌چهارم ذخایر گاز شیل دنیا در اختیار آمریکاست).
«مارک رینو» مدیر بخش پالایش در شرکت UOP (بخشی از شرکت آمریکایی Honeywell که در پالایش تخصص دارد) معتقد است افزایش مصرف گاز طبیعی دلیل ساده‌ای دارد؛ آن هم افزایش ذخایر کشف شده این نوع انرژی در جهان است. «دادلی» نیز دراین‌باره می‌گوید: هیچ شکی وجود ندارد که گاز طبیعی نقشی بزرگ در آینده خواهد داشت. حال خواه از خاورمیانه تأمین شود یا روسیه و آمریکا. ماه گذشته «سهیل المزروعی» وزیر انرژی امارات متحده عربی اعلام کرد که این کشور تصمیم دارد واردات گاز طبیعی مایع خود را افزایش دهد و ذخایر گاز ترش (گاز با سولفور بالا) مربوط به پروژه‌های مختلف مانند حوزه‌های گازی «شاه» و «باب » را خود پالایش کند.
جهان همچنان نیازمند سوخت‌های فسیلی
براساس گزارش چشم‌انداز «بی‌پی» سهم سوخت‌های غیرفسیلی (انرژی هسته‌ای، انرژی‌های قابل تجدید و سوخت‌های طبیعی) از بخش تولید برق تا ٢٠٣۵ میلادی به ٣٨درصد خواهد رسید. این درحالی است که سهم این انرژی‌ها در تولید برق در ٢٠١٣ حدود ٣٢درصد بوده است. همچنین «بی‌پی» در گزارش خود می‌نویسد سهم سوخت‌های معمول از سبد انرژی جهان در سال ٢٠١٣ حدود ٨۶درصد بوده که تا‌سال ٢٠٣۵ به ٨١درصد کاهش خواهد یافت. این موضوع نشان می‌دهد با وجود آن‌که حجم بازار سوخت‌های فسیلی درحال کاهش است، اما اشکال معمول انرژی تا سال ٢٠٣۵ همچنان بخش اعظم سبد سوختی جهان را تشکیل می‌دهند.
«رینو» دراین‌باره می‌گوید: جهان برمبنای انرژی‌های هیدروکربنی ساخته می‌شود، حال خواه نفت باشد یا گاز. آنچه تغییر می‌کند سهم منابع سوخت فسیلی در ترکیب سبد انرژی است که میزان مصرف آن به سطح سالهای اول انقلاب صنعتی در قرن نوزدهم میلادی بازخواهد گشت. یکی از دلایل این امر تغییرو تحول صنعت تولید برق است.
زغال‌سنگ مغلوب گاز
طبق گزارش سازمان اطلاعات انرژی آمریکا، زغال‌سنگ، سوخت اصلی برای تولید برق است و حدود ۴٠درصد نیاز صنعت برق جهان را تأمین می‌کند. زغال‌سنگ بین سالهای ٢٠٠٠ تا ٢٠١٣ با رشد کلان تقاضا مواجه شد، اما «بی‌پی» پیش‌بینی می‌کند طی دو دهه آتی گاز، زغال‌سنگ را از میدان بیرون می‌کند و جلوی رشد تقاضا برای آن را می‌گیرد. این درحالی است که آمریکا هم تصمیم دارد مصرف زغال‌سنگ خود را سالانه ٢٢٠میلیون تن بکاهد و آن را با نفت شیل جایگزین کند. با این وجود اقتصادهای بزرگ مانند هند، همچنان برای تولید برق به آن وابسته هستند. با وجود آن‌که دولت هند با وضع مالیات بر هر تن زغال‌سنگ استخراج یا وارد شده، به دنبال کاهش مصرف زغال‌سنگ است اما «بی‌پی» معتقد است که این شبه‌قاره طی سالهای آینده همچنان بزرگترین مصرف‌کننده زغال‌سنگ باقی خواهد ماند. طبق آمار رسمی دولت هند، زغال‌سنگ بیش از نیمی از برق تجاری این کشور را تولید می‌کند که البته دلیل انتخاب این خوراک فراوانی آن بوده است. «بی‌پی» پیش‌بینی می‌کند مصرف زغال‌سنگ هند تا ٢٠٣۵ میلادی ٣۶٠میلیون تن رشد می‌کند که دلیل آن افزایش تقاضا برای برق است.
تغییر؛ هنجار بازار انرژی
«اسپنسر دیل» اقتصاددان ارشد بریتیش پترولیوم می‌گوید: تثبیت ٣ساله قیمت نفت در حدود ١٠٠دلار و کاهش ناگهانی آن در ماه‌های اخیر نشان می‌دهد «تغییر» در بازار انرژی به یک هنجار تبدیل شده است. بنابراین تعجبی ندارد که بسیاری از کارشناسان معتقدند هنوز زمان تثبیت قیمت‌ها در بازار انرژی فرا نرسیده است. پس از کاهش یکباره و نصف شدن قیمت نفت از ماه ژوئن سال گذشته میلادی، اکنون برخی کارشناسان احتمال می‌دهند قیمت گاز نیز به همین سرنوشت دچار شود درواقع می‌توان ادعا کرد این روند نزولی از هم‌اکنون آغاز شده است. طی ماه دسامبر قیمت گاز طبیعی آمریکا برای نخستین مرتبه از ٢٠١٢ میلادی تاکنون به کمتر از ٣ دلار به ازای هر MBTU (واحد تولید انرژی) رسیده است. به عقیده «نیک باتلر» کارشناس و تحلیلگر فایننشال تایمز دو عامل به کاهش قیمت گاز طبیعی دامن خواهند زد. عامل نخست بهای قراردادهای گاز در اروپا (مانند قرارداد میان گاز پروم و آلمان) است که با قیمت نفت رابطه مستقیمی دارد. ارتباط میان قیمت نفت و گاز قدمتی دیرینه دارد، اما این رابطه کم‌کم درحال تغییر است و به‌زودی قیمت گاز مستقل از نفت تعیین خواهد شد. با این وجود قراردادهای بلندمدت قدیمی همچنان پابرجا هستند و روند نزولی نفت در کاهش بهای آن موارد تأثیرگذار خواهد بود. نوسانات قیمت گاز برخلاف نفت به اختلاف نظر اوپک سازمان تولیدکنندگان وابسته نیست و همین‌طور به رابطه روسیه با اروپا نیز ارتباطی ندارد. در این بازار کاهش قیمت نتیجه کاهش تقاضا و افزایش عرضه است.
ادامه روند نزولی قیمت گاز در ٢٠١۶
در این میان اوضاع بازار گاز آمریکا نیز چندان مساعد نیست و طبق تحقیقات موسسه Sterne Agee. SA اوضاع بدتر هم خواهد شد. «تیم رضوان» و «ترومن هابز» دو تحلیلگر این موسسه معتقدند افزایش ذخایر در میانه کاهش تقاضا به معنای آن است که روند نزولی قیمت گاز طبیعی همچنان ادامه دارد و کاهش تخمین قیمت‌های ٢٠١۶-٢٠١۵ فقط مختص آمریکا نیست بلکه پدیده‌ای جهانی محسوب می‌شود.
«رضوان» و «هابز» پیش‌بینی خود از قیمت بازار «هنری‌هاب» آمریکا برای ٢٠١۶-٢٠١۵ را ٣,۴٠ تا ٣.٧٠ دلار به ٢.٧٠ تا ٣.٢٠ دلار به ازای mcf (میلیون فوت مکعب) کاسته‌اند. ازسوی دیگر فرآیند بهبود وضع اشباع ذخایر نفت و گاز در آمریکا طولانی خواهد بود. بنابراین سرمایه‌گذاران بخش انرژی باید روی بازار تمرکز کنند و به چشم‌انداز فراتر از ٢٠١۵ فکر کنند. گزارش این موسسه هشدار می‌دهد که بهای گاز طبیعی حداقل طی یک یا دوسال آتی پایین خواهد ماند. تحلیلگران این موسسه معتقدند، ذخایر گاز طبیعی طی چند ماه آتی همچنان بالاتر از حد معمول خواهد بود. بر این اساس افزایش ذخایر همچنان به کاهش قیمت‌های بازار «هنری‌هاب» منجر خواهد شد و این ضعف حداقل تا پایان تابستان ادامه خواهد یافت.