World Theatre Day 2015, 27th March
چرا باید تئاتر داشته باشیم….
در روزهای میانه اسفند، اهالی تئاتر در انتظار بیانیه‌روز جهانی تئاتر هستند؛ بیانیه‌ای که از سال١٩۶١ میلادی و بعد از تثبیت روز ۲۷مارس(هفتم فروردین) به‌عنوان روز تئاتر در تقویم بین‌المللی، به‌طور رسمی در تمام سالن‌های تئاتر جهان خوانده می‌شود. پیام روز جهانی تئاتر در سال٢٠١۵ را کریستوف ورلیکوفسکی، کارگردان هنری و خلاقه لهستانی نوشته است. او که در رشته‌های تاریخ و فلسفه و زبان‌های رمانتیک در ورشو تحصیل کرده است، در‌حال‌حاضر در تئاتر نو ورشو مشغول به کار است. ورلیکوفسکی در پیامی که به مناسبت روز جهانی تئاتر منتشر کرده است، بیشتر به استادان تئاتر اشاره کرده و نوشته: «استادان واقعی تئاتر به‌آسانی، دور از صحنه(استیج) یافت می‌شوند. به‌طور‌کلی آنها علاقه‌ای ندارند که تئاتر را مانند یک ماشین ببینند که عادت‌ها و حرکت‌ها را تکرار می‌کند و باعث تولید مجدد کلیشه‌ها می‌شود. آنها در جست‌وجوی دگرگونی هستند؛ جریان زندگی که تمایل دارد تا شیوه‌های مرسوم و سالن‌های تئاتر را دور بزند و جمعیتی از مردمی مشتاق که به‌دنبال کپی‌برداری از برخی مضامین هستند. ما به‌جای ایجاد دنیاهایی که روی گفت‌وگو با مخاطب تکیه دارند یا روی آن متمرکز می‌شوند، به‌جای تمرکز روی هیجانات زیر‌‌سطحی، فقط یک‌نسخه تکراری و کپی‌شده از آنها را ارایه می‌دهیم و در‌واقع هیچ‌چیزی وجود ندارد که آشکار‌کننده مضامین پنهان باشد و بتواند بهتر از تئاتر عمل کند. (تئاتر بهتر از هر چیز دیگری از عهده این کار برمی‌آید).» او با‌‌بیان‌اینکه اغلب اوقات برای بحث راهنمایی و مشاوره از من دعوت می‌شود، آورده است: «هر‌روز که می‌گذرد، درباره نویسندگانی فکر می‌کنم که یکصد‌سال قبل درباره تنزل خدایان اروپایی مطلب می‌نوشتند و باعث فرو‌رفتن افکار مردم در تاریکی‌ها و ابهاماتی می‌شدند که می‌بایستی روشن شوند. من دارم به فرانتس کافکا، توماس مان و مارسل پروست فکر می‌کنم. من امروز جان مکس ول‌کوتزه را نیز در آن گروه پیام‌آوران می‌بینم. حس مشترک آنها از پایان گریزناپذیر جهان- نه سیاره زمین بلکه شکل روابط انسانی- و مرتبه اجتماعی یک جریان ترحم‌انگیز برای ماست؛ برای ما که پس از پایان دنیا (از نظر آنها) زندگی می‌کنیم؛ کسانی که در برابر جرایم و تضادهایی زندگی می‌کنند که در مکان‌های جدید سریع‌تر از سرعت رسانه‌ها در‌حال گسترش است. این آتش سوزان به‌سرعت در‌حال رشد بوده و گزارش‌های خبری را می‌سوزاند، به‌گونه‌ای که هرگز بازگشتی برای آنها متصور نیست. ما احساس درماندگی می‌کنیم، نگران و مضطرب هستیم. خیلی طول نمی‌کشد که دیگر توان ساختن برج‌ها از ما رخت بربندد و دیوارهای عظیمی که بنا کرده‌ایم، نتوانند از ما در برابر هیچ‌چیزی حفاظت کنند. بر‌عکس آنها خودشان محتاج محافظت و نگهداری هستند؛ فرآیندی که قسمت بزرگی از انرژی‌مان را به خود اختصاص می‌دهد. ما خیلی دوام نمی‌آوریم و توانی برای تلاش در گریز از مشکلاتِ ماورای در‌ها و دیوارهای برافراشته، برایمان باقی نخواهد ماند و این جواب این سوال است که چرا تئاتر بایستی وجود داشته باشد و در کجا بایستی به‌دنبال قدرت نهان‌شده در آن باشیم. بایستی جاهایی را جست‌وجو کنیم که جست‌وجو در آنها امکان‌ناپذیر است. (داستان به‌دنبال شرح چیزی است که نمی‌توان آن را شرح داد، چون با حقیقت گره خورده است و بایستی در یک‌حالت بدون شرح‌پذیری به پایان برسد). این همان‌چیزی است که کافکا به‌عنوان تبدیل داستان پرومتئوس شرح داده است. من قویا احساس می‌کنم که از همان کلمات بایستی برای شرح تئاتر استفاده کنیم و آن خودش نوعی از تئاتر است؛ نوعی که با درستی و حقیقت گره خورده است و پایان خودش را در پی شرحی می‌یابد که من آن را برای همه فعالانش آرزو می‌کنم؛ آنهایی که روی صحنه می‌روند و با مخاطب ارتباط برقرار می‌کنند و من این را از صمیم قلبم آرزو می‌کنم.»
نوشتن پیام سالانه این‌روز هر‌سال توسط یکی از صاحب‌نظران و هنرمندان عرصه تئاتر انتخاب می‌شود و به تاثیر و تقابل تئاتر در عرصه بین‌المللی اختصاص دارد. ادوارد آلبی، آگوستو بوال، جین کوکتو، آرتور میلر، پابلو نرودا، جودی دنچ، داریو فو و… از جمله افرادی بوده‌اند که پیام روز جهانی تئاتر را نوشته‌اند.
The author of the Message of World Theatre Day 2015 is the Polish director Krzysztof Warlikowski!
More information about the message author
Download the Message 2015 and its translations
World Theater Day Message 2015
The true masters of the theater are most easily found far from the stage. And they generally have no interest in theater as a machine for replicating conventions and reproducing clichés. They search out the pulsing source, the living currents that tend to bypass performance halls and the throngs of people bent on copying some world or another. We copy instead of create worlds that are focused or even reliant on debate with an audience, on emotions that swell below the surface. And actually there is nothing that can reveal hidden passions better than the theater.
Most often I turn to prose for guidance. Day in and day out I find myself thinking about writers who nearly one hundred years ago described prophetically but also restrainedly the decline of the European gods, the twilight that plunged our civilization into a darkness that has yet to be illumined. I am thinking of Franz Kafka, Thomas Mann and Marcel Proust. Today I would also count John Maxwell Coetzee among that group of prophets.
Their common sense of the inevitable end of the world—not of the planet but of the model of human relations—and of social order and upheaval, is poignantly current for us here and now. For us who live after the end of the world. Who live in the face of crimes and conflicts that daily flare in new places faster even than the ubiquitous media can keep up. These fires quickly grow boring and vanish from the press reports, never to return. And we feel helpless, horrified and hemmed in. We are no longer able to build towers, and the walls we stubbornly construct do not protect us from anything—on the contrary, they themselves demand protection and care that consumes a great part of our life energy. We no longer have the strength to try and glimpse what lies beyond the gate, behind the wall. And that’s exactly why theater should exist and where it should seek its strength. To peek inside where looking is forbidden.
“The legend seeks to explain what cannot be explained. Because it is grounded in truth, it must end in the inexplicable”—this is how Kafka described the transformation of the Prometheus legend. I feel strongly that the same words should describe the theater. And it is that kind of theater, one which grounded in truth and which finds its end in the inexplicable that I wish for all its workers, those on the stage and those in the audience, and I wish that with all my heart.
Krzysztof Warlikowski
Translation: Philip Boehm
Supported by Theatre Communications Group and the U.S. Center of ITI