«همه ما چهل تکههایى در حال بافته شدنیم، مجموعههایى بىشکل از تکههاى به هم چسبیده، تکههایى که ارتباط میان آنها در سطح افقى بسیار راحتتر از سطح عمودى انجام مىشود.»
ـ داریوش شایگان
آنچه هامون را برای من متفاوت از بسیاری از فضاهای مشابه میکند، نه مشی دموکراتیک و نه شاکلهای از محورهای خوش گزینش شدهاش برای بحث و اشتراک اندیشه است، (که همین هر دو نیز غنیمتاند)؛ بلکه برخاستن هامون از یک اندیشهی فلسفی و قدم زدن در بستر فلسفهای است که استخوانبندی خود را در آن شکل داده و محکم کرده است.
شخصاً برایم بسیار سوالبرانگیز و جالب بود وقتی فهمیدم در برازجان، چنین نهالی از اندیشهورزی کاشته و بارور شده است. نهالی که در خاک حاصلخیز یک بنیان فلسفی، آن هم برخاسته از آرا یک فیلسوف ایرانی ریشه دارد. چهل تکههای داریوش شایگان نماد عینی یافته و با تشکیل چنین فضایی آن هم در وانفسای فضای سیاستزده و در همسایگی جامعهای مبتلا به آنومی، دست به تولید اندیشه زده است.
از سوی دیگر، پرواضح است نهالی از اندیشه، محصولی جز اندیشه را به بار نمینشیند. آنچنان که هامون نیز اینگونه ثمر داده است. اکنون این نهاد غیردولتی به فضایی تبدیل شده که نه تنها به قول داریوش شایگان، «تکه ارتباطهایی در سطح افقی» را به هم پیوند میدهد، بلکه از دل این مقوله، مقالههای متعددی نیز خلق شده است. مقالهها، گزارشها و پروندههای فکری در خور توجهی که خوراک فکری مناسبی برای فضای رسانهای استان بوشهر فراهم آورده است. بارها مطالب تولیدی هامون را در تیترهای نخست و عناوین اصلی صفحات اول نشریات و یا در بخشهای ویژه سایتهای خبری و تحلیلی استان بوشهر دیدهام. این چنین تولید اندیشههایی نه تنها بنیان هامون را مستحکمتر میکند، بلکه مددرسان صفحات مطبوعههای استان بوشهر و بر حذر داشتن آنها از گرایش صرف به انتشار «خبر» (که عمدتاً هم تولید خودشان نیست) نیز شده است. همین دستآورد، خود برای اعلام موفقیت پس از سالها تلاش کافی است، چه برسد به فضایی که خورشیدش هنوز در شفق است.
اما بیشک هامون هنوز راه درازی را در پیش دارد. این نهاد اکنون در آستانهی اوجگیری خود قرار گرفته و مطمناً برنامهریزان آن بایستی خود را آمادهی تعامل با اندیشههایی نمایند که چنین اوجگیریهایی را تاب نمیآورند و از دیگر سو به تجربههای متعدد نهادهای غیردولتی پیشینی بنگرند که به دلایل پرشماری که به گمانم میتوان عمدهی آنها را در زیر عنوان «عدم پایبندی به کار گروهی و وهم سازمانی» جستجو کرد، دچار افت کرد و در بیشتر موارد منحل شدند.
همچنین به عنوان مخاطبی که از خدمات این سازمان بهره میگیرد، مشتاقانه در انتظار تحقق دو هدف عمدهی این نهاد هستم. نخست آغاز حرکت علمی به سوی ایجاد گفتمان «جامعهی مدنی جنوب» که مطمناً سطح متفاوتی از فعالیت را طلب میکند، و دوم ارتباطهای دوسویه با بنیادهای معتبر مشابه در سطح کشور همچون «انجمن جامعه شناسی ایران»، «موسسه انسان شناسی و فرهنگ»، «موسسه مطالعاتی رخداد تازه» و… تا به مدد تحقق مناسب این دو هدف، گرمای اندیشههای این نهاد، تنه به تنهی گرمای جنوب بزند.
*****
تا به امروز این توفیق را داشتهام که سه عصرانه را به صرف اندیشه میهمان هامونیها باشم و بیش و پیش از این سه جلسه، ساعتهای فراوانی را در سایت وزین این نهاد غیردولتی گذراندهام و بارها پس از مطالعهی مقالههایی از سایت هامون، به فکر هانا آرنت و آن امید معروفش برای آینده افتادهام. آرنت، بارها از پس فشارهای فراوانی که بر فضای اجتماعی خود میدید، نقطهی امید اندیشههایش را معطوف به زایش و باز زایش نسلهای بعد میدانست؛ اما گمان من (با توجه به تجربهی هامون) این است که شاید بهتر باشد نقطهی امید اجتماع را در زایش و باز زایشِ بسترهای اندیشهورزی چون “هامون” جست.
و در پایان بایستی اذعان کنم برازجان را تا پیش از این با نخلها، تفنگچیان نهضت جنوب و چند محوطهی باستانیاش میشناختم، اما ماههاست که اندیشهورزی مردمان این دیار در هامونی از فکر، معنای دیگری از این شهر جنوبی برایم تداعی کرده است. معنایی که دامنهی آن همچنان در حال وسیع شدن است.
برنامه های عصرانه فرهنگی هامون
| عصرانه | تاریخ عصرانه | موضوع عصرانه | ارائه دهنده |
| یک | ۱۸ تیر۱۳۹۲ | نقد و بررسی ایده “لیبرالیسم و محافظه کاری” | حسین پاپری |
| ۲ | ۲۵ تیر۱۳۹۲ | تحلیل و پخش فیلم سینمایی “پذیرایی ساده” | اسماعیل حسام مقدم |
| ۳ | یکم مرداد۱۳۹۲ | تحلیل کتابهای “حسن قاضی مرادی” و خوانش قطعه هایی از آن | غلامرضا شبانکاره |
| ۴ | ۸ مرداد۱۳۹۲ | درباره“ تعزیه” همراه با پخش تئاتر یک دامن ماه وستاره | قاسم تنگسیرنژاد |
| ۵ | ۱۵ مرداد۱۳۹۲ | درباره شهریار مندنی پور و خوانش بخشی از رمان “شرق بنفشه“ | مهدیه امیری |
| ۶ | ۲۲ مرداد۱۳۹۲ | آسیب شناسی و نقد ایده “جامعه مدنی” در جامعه ایرانی | حسین باقری |
| ۷ | ۲۹ مرداد۱۳۹۲ | تحلیل موسیقی در قرون وسطا و کلاسیک (پیشامدرن) | محسن دوراهکی |
| ۸ | ۵ شهریور۱۳۹۲ | تحلیل ایده “لیبرالیسم ایرانی” در جامعه ایرانی | حسین پاپری، علی آتشی، بهنام سالانی |
| ۹ | ۱۲ شهریور۱۳۹۲ | تحلیل تابلوهای نقاشی “ایران درودی” و نمایش آثار نفاش | نغمه بلالی |
| ۱۰ | ۱۹ شهریور۱۳۹۲ | تحلیل رابطه بین “توسعه اقتصادی” و جامعه مدنی در ایران | اشکان نوری زاده |
| ۱۱ | ۲۶ شهریور۱۳۹۲ | تحلیل و پخش فیلم سینمایی “سگ کشی” | علی آتشی |
| ۱۲ | ۲ مهر۱۳۹۲ | آسیب شناسی “نظام آموزش و پرورش” در جامعه ایرانی | حسین پاپری، احمد حسام مقدم، سبحان حسن پور |
| ۱۳ | ۹ مهر۱۳۹۲ | تحلیل فضای “فیسبوک” در جامعه ایرانی | برنا کمالیان |
| ۱۴ | ۱۶ مهر۱۳۹۲ | تحلیل نگرشهای “تلفیقی” در موسیقی ایرانی و پخش قطعات موسیقی | مجید عوض فرد |
| ۱۵ | ۲۳ مهر۱۳۹۲ | تحلیل “تجربه زیسته” یک فعال فرهنگی در استان بوشهر | اکبر صابری |
| ۱۶ | ۳۰ مهر۱۳۹۲ | تحلیل جهان ادبی “منیرو روانی پور” و خوانش رمان | نی نا غریب راده |
| ۱۷ | ۷ آبان۱۳۹۲ | نقد و تحلیل وضعیت “اقلیت های مدنی: معلولین” در استان بوشهر | مهدی ناصری |
| ۱۸ | ۱۴ آبان۱۳۹۲ | تحلیل وضعیت “هنرهای تجسمی کودکان” در استان بوشهر | فریده دهملایی |
| ۱۹ | ۲۱ آیان۱۳۹۲ | تاملاتی بر خاورمیانه جدید | بهنام سالانی، محمدحسین بکمی |
| ۲۰ | ۲۸ آبان۱۳۹۲ | تحلیل رمان “آدمهای وارونه” اثر قدرت اله مظاهری و خوانش آن | افسانه سراجی، نغمه بلالی، قدرت اله مظاهری |
| ۲۱ | ۵آذر۱۳۹۲ | نقد و بررسی بیست جلسه اول عصرانه فرهنگی هامون | اسماعیل حسام مقدم |
| ۲۲ | ۱۲ آذر۱۳۹۲ | درباره خالدحسینی و خوانش بخشی از رمان “بادبادک باز” | فریده فهیمی |
| ۲۳ | ۱۹ آذر۱۳۹۲ | تحلیل تجربه تاریخی رابطه مطبوعات و انجمنهای مردمی در ایران | حسین پاپری، غلامرضا شبانکاره |
| ۲۴ | ۲۶ آذر۱۳۹۲ | تاملاتی بر ادبیات کلاسیک فارسی در پیشواز شب یلدا | کاووس کمالی نژاد |
| ۲۵ | ۳ دی۱۳۹۲ | تحلیل گفتمان فرهنگ سیاسی مردم استان بوشهر | سیدحسن لواسانی |
| ۲۶ | ۱۰ دی۱۳۹۲ | نقد و تحلیل شعر امروز دشتستان | نصراله قاسمپور |
| ۲۷ | ۱۷ دی۱۳۹۲ | آسیب شناسی فعالیت کنشگران فرهنگی در برازجان | مهدیه امیری، فاطمه ارشدی،سهیلا محمدخانی |
| ۲۸ | ۲۴ دی۱۳۹۲ | تحلیل و پخش فیلم سینمایی “گذشته” | مصطفا مهرآیین، سعید پاسیده |
| ۲۹ | یکم بهمن۱۳۹۲ | تاملاتی بر “اپرا” | محسن دوراهکی |
| ۳۰ | ۸ بهمن۱۳۹۲ | تاملاتی فلسفی بر “شعر” و خوانش شعرهای شاعر | جلال خسروی |
| ۳۱ | ۱۵ بهمن۱۳۹۲ | نمایش تئاتر “عجایب المخلوقات” و تحلیل آن | قاسم تنگسیرنژاد |
| ۳۲ | ۲۲ بهمن۱۳۹۲ | درباره ارنست همینگوی و خوانش رمان “پیرمرد و دریا” | حسین باقری |
| ۳۳ | ۲۹ بهمن۱۳۹۲ | تاملاتی بر جامعه شناسی زبان و “نهضت ترجمه” در ایران معاصر | عبداله قائدی |
| ۳۴ | ۶ اسفند۱۳۹۲ | رابطه ادبیات و سیاست | محمدرضا محمدزادگان |
| ۳۵ | ۱۳ اسنفد۱۳۹۲ | تحلیل بازنمایی اجتماعی شاهنامه فردوسی | اسماعیل حسام مقدم |
| ۳۶ | ۲۰ اسفند۱۳۹۲ | تحلیل تجربه زیسته “مدیران کتابفروشی” در شهر برازجان | مجید عوض فرد، محمد برجویی، احمد فکراندیش |
| ۳۷ | ۲۷ اسفند۱۳۹۲ | تحلیل تجربه زیسته نوجوانی در انجمن هامون ایران | سبحان حسن پور، احمد حسام مقدم |
| ۳۸ | ۱۹ فروردین۱۳۹۳ | پخش فیلم مستند “Home” و تحلیل زیست محیطی آن | علی زمانی |
| ۳۹ | ۲۶ فروردین۱۳۹۳ | آسیب شناسی فرهنگی برازجان | حیدر کاشف |
| ۴۰ | ۲ اردیبهشت۱۳۹۳ | آسیب شناسی نظام آموزش و پرورش | محمد عابدی |
| ۴۱ | ۹ اردیبهشت۱۳۹۳ | آسیب شناسی تجربه زیسته در شورای شهر | امان اله شجاعی |
| ۴۲ | ۱۶ اردیبهشت۱۳۹۳ | تاملاتی بر تاریخ و ماهیت سمفونی | محسن دوراهکی |
| ۴۳ | ۲۳ اردیبهشت۱۳۹۳ | تحلیلی بر مدیریت استراتژیک فضای شهری | کریم حسین آبادی |
| ۴۴ | ۳۰ اردیبهشت۱۳۹۳ | درآمدی بر تفکر انتقادی یا چگونه نقد کنیم؟ | حسین پاپری، حسین باقری |
| ۴۵ | ۶ خرداد۱۳۹۳ | تحلیل تجربه “انجمن مجازی دوستداران دشتستان” | رضا حسینی، مجید کمالی پور، شاکر شکیبا، ثاره رتبه |
| ۴۶ | ۱۳ خرداد۱۳۹۳ | پاتوق؛ هویت شهری و تجربه مدنی | غلامرضا شبانکاره |
| ۴۷ | ۲۰ خرداد۱۳۹۳ | تاریخ فکری و اجتماعی دوره “رنسانس” | سعید پاسیده |
| ۴۸ | ۲۷ خرداد۱۳۹۳ | تحلیلی از فرهنگ عامه برازجان | فرج اله کمالی |
| ۴۹ | ۳ تیر۱۳۹۳ | آسیب شناسی حوزه ورزش در دشتستان | نادر آزاده |
| ۵۰ | ۱۰ تیر۱۳۹۳ | خرد در شاهنامه فردوسی | اسفندیار فتحی |
| ۵۱ | ۱۷ تیر۱۳۹۳ | درنگی بر یک سالگی عصرانه فرهنگی هامون | اسماعیل حسام مقدم |
| ۵۲ | ۲۴ تیر۱۳۹۳ | تحلیل و پخش فیلم سینمایی “برف روی کاجها” | مجید عوض فرد |
| ۵۳ | ۳۱ تیر۱۳۹۳ | تحلیل طنز نوشتاری در مطبوعات استان بوشهر | حسن انصاری |
| ۵۴ | ۷ مرداد۱۳۹۳ | تحلیل وضعیت نهادهای خیریه در برازجان | اصغر حسام مقدم |
| ۵۵ | ۱۴ مرداد۱۳۹۳ | تحلیل تاریخ مشروطیت در ایران | مجید اجرایی، اسماعیل حسام مقدم |
| ۵۶ | ۲۱ مرداد۱۳۹۳ | تاملی درباره روزنامه نگاری در استان بوشهر | حسین رویین تن، علی پیرمرادی |
| ۵۷ | ۲۸ مرداد۱۳۹۳ | ۲۸مرداد؛ رستاخیز ملی یا کودتای ننگین | عبدالخالق عبدالهی |
| ۵۸ | ۴ شهریور۱۳۹۳ | تحلیل و پخش فیلم سینمایی “کنعان” | مهدیه امیری |
| ۵۹ | ۱۱ شهریور۱۳۹۳ | آسیب شناسی مبلمان شهری برازجان | غلامرضا شاکری |
| ۶۰ | ۱۸ شهریور۱۳۹۳ | تحلیلی بر تئاتر مدرن و پخش قطعاتی از تئاتر | قاسم تنگسیرنژاد |
| ۶۱ | ۲۵شهریور۱۳۹۳ | تحلیل تجربه فرهنگی زنان در برازجان | مرضیه غلامشاهی، فاطمه عبدالهی، سودابه صولتی |
| ۶۲ | یکم مهر۱۳۹۳ | تجربه یک شهردار جوان؛ شهردار آبپخش | حسین عباسی |
| ۶۳ | ۸مهر۱۳۹۳ | اسلام امروز و جامعه مدنی خاورمیانه | اسماعیل حسام مقدم |
| ۶۴ | ۱۵مهر۱۳۹۳ | درباره زندگی جوانان (متولد دهه شصت شمسی) | حیدر کاشف،محسن عباسپور،بیتا مهرنژاد |
| ۶۵ | ۲۲ مهر۱۳۹۳ | درباره خرمای دشتستان | علی قنبری،محمدرضا چمنکار،حبیب میگلی |
| ۶۶ | ۲۹ مهر۱۳۹۳ | بی تفاوتی فرهنگی یا فرهنگ بی تفاوتی! | سید ابراهیم مساوات، جواد جوکار برازجانی |
| ۶۷ | ۶آبان۱۳۹۳ | آسیب شناسی زیست محیطی استان بوشهر | مهران فقیه، ابوذر محمدیان، شهین بازیار |
| ۶۸ | ۱۳ آبان۱۳۹۳ | تجربه مدیران مطبوعات محلی استان بوشهر | اکبرصابری،حسن لاوری |
| ۶۹ | ۲۰ آبان۱۳۹۳ | درباره روز جهانی دیابت | غلامرضا آموزگار، زهرا اشرف |
| ۷۰ | ۲۷آبان۱۳۹۳ | ریشه شناسی مسائل موسیقی در استان بوشهر | محسن دوراهکی،حسام و حماسه حق پرست،ابوذرمحمدیان |
| ۷۱ | ۴آذر۱۳۹۳ | تجربه امداد “هیئت بنی هاشمی” در سالگرد زلزله و سیل برازجان | اصغر حسام مقدم،سیدبهزاد گلچمن،محمد حسین پور |
| ۷۲ | ۱۱آذر۱۳۹۳ | درباره معلولین: ام اس و ضایعه نخاعی | مهدی ناصری، مهدی احمدی |
| ۷۳ | ۱۸آذر۱۳۹۳ | گزارشی از انجمن سینمای جوان دفتر برازجان | شهرام سلیمی فرد،حمید علیزاده،کامران دشتی |
| ۷۴ | ۲۵ آذر۱۳۹۳ | تحلیل گفتمان مطبوعات محلی استان بوشهر | مجید اجرایی، سیروس بنه گزی |
| ۷۵ | ۲دی۱۳۹۳ | مبلمان شهری شهروند در استان بوشهر | محمود جمهیری، عباس جاودانی |
| ۷۶ | ۹دی۱۳۹۳ | زن در ادیان ابراهیمی | رضا مالکی،حیدر کاشف |
| ۷۷ | ۱۶دی۱۳۹۳ | درباره زندگی سالمندان | اسماعیل حسام مقدم |
| ۷۸ | ۲۴دی۱۳۹۳ | تحلیل منشور حقوق شهروندی در متون دینی اسلام | سیدمحمدمهدی جعفری |
| ۷۹ | ۳۰دی۱۳۹۳ | درباره طنز مطبوعاتی در استان بوشهر | مهدی جهان بخشان،قدرت اله مظاهری،حسین رویین تن |
| ۸۰ | ۷بهمن۱۳۹۳ | تحلیل و پخش فیلم سینمایی “چندکیلوخرما برای مراسم تدفین“ | انجمن هامون ایران |
| ۸۱ | ۱۴بهمن۱۳۹۳ | تحلیل وضعیت ورزش زنان دشتستان | فاطمه ارشدی، سهیلا جنگجو |
| ۸۲ | ۲۱بهمن۱۳۹۳ | درباره تجربه یک نهاد مدنی در استان بوشهر | هیئت مدیره کانون همیاران جوان (NGO) |
| ۸۳ | ۲۸بهمن۱۳۹۳ | درباره وضعیت تئاتر در دشتستان | شاهین نجفی،غلامرضا شنبدی،مرضیه غلامشاهی، مجتبا حیدری |
| ۸۴ | ۵اسفند۱۳۹۳ | تحلیل و پخش فیلم سینمایی “سعادت آیاد“ | انجمن هامون ایران (NGO) |
| ۸۵ | ۱۲اسفند۱۳۹۳ | ژورنالیسم ادبی در مطبوعات محلی استان بوشهر | مرتضا زندپور،طاهره غمخوار،محسن موسوی،رضا شبانکاره |
| ۸۶ | ۱۹اسفند۱۳۹۳ | درباب جهان ادبی شاعر؛ محمد بیابانی | علی اکبر حق پرست، جلال خسروی |
| ۸۷ | ۲۶ اسفند۱۳۹۳ | ملی شدن صنعت نفت؛ رویا یا واقعیت؟ | عبدالخالق عبدالهی |
| ۸۸ | ۹فروردین۱۳۹۴ | نوروزانه هامون و واپسین عصرانه فرهنگی هامون | انجمن هامون ایران (NGO |