گفتمان‌های رپ ایران
مضامینی که در موسیقی رپ ایرانی مطرح می‌شود، می‌تواند تحلیلگران و مخاطبان را با درون ذهنیت هواداران این شاخه از فرهنگ ایرانی آشناتر کند. در سال ١٣٩١، دکتر مسعود کوثری، عضو هیأت علمی گروه ارتباطات دانشگاه تهران و محمدمهدی مولایی، کارشناس‌ارشد وقت مطالعات فرهنگی و رسانه آن دانشگاه، تحقیقی در قالب پایان‌نامه کارشناسی ارشد روی گفتمان‌های موسیقی رپ ایرانی- فارسی انجام دادند و نتیجه آن را در مجله علمی- پژوهشی مطالعات فرهنگی و ارتباطات منتشر کردند. آنها به این نتیجه رسیدند با اینکه گفتمان موسیقی رپ در ایران، گفتمانی حاشیه‌ای محسوب می‌شود، اما خود دارای خرده‌گفتمان‌ها، جریان اصلی و برخی جریان‌های دیگر حاشیه‌ای‌تر است و جدال موجود بین این گفتمان‌ها تقابلی آمیخته از نزاع‌های اخلاقی، سیاسی، سنتی، مدرن و نظایر آن است.
موسیقی رپ در اواخر دهه ١٣٧٠ و اوایل دهه ١٣٨٠ وارد ایران شد و برخی از رپرها نه‌تنها به این نوع موسیقی، بلکه به خرده‌فرهنگ هیپ‌هاپ که شامل رپ‌کردن، دیوارنویسی، بریک‌دنس و دی‌جی‌کردن بود، روی آوردند. بنابراین علاوه بر اینکه رپ به نوعی موسیقی محبوب در میان گروه قابل‌توجهی از نوجوانان و جوانان تبدیل شده، در میان آنان سبک زندگی جدیدی را نیز شکل داده است.
کوثری و مولایی در تحقیق خود، در چارچوب گفتمان لاکلا و موفه توانستند ٩ گفتمان را در موسیقی رپ ایرانی بین سال‌های ١٣٨٠ تا ١٣٩٠ تشخیص دهند که از آن میان، گفتمان لذت‌طلبی، گفتمان رپ خیابانی، گفتمان اعتراض رادیکال، گفتمان شش‌وهشت و گفتمان انتقادی اخلاق‌گرا، گفتمان‌های جریان اصلی
رپ ایرانی– فارسی را تشکیل می‌دادند و گفتمان‌های حاشیه‌ای عبارت بودند از گفتمان اسلام‌گرایی، گفتمان بازگشت به خویشتن و گفتمان دفاع از حقوق زنان.
یکی از مهم‌ترین گفتمان‌های جریان اصلی رپ ایرانی- فارسی، گفتمان لذت‌طلبی است که دال مرکزی آن سوژه مؤنث «داف» تعریف شده و موقعیت‌هایی مثل مجالس خوشگذرانی، مصرف مشروبات، کامیابی، مصرف تفریحی مواد، داشتن بدن و اندام مناسب، رقابت مردان برای سوژه مونث، هراس از پلیس و طبقه متوسط مدرن شهری با آن مفصل‌بندی شده‌اند. در این گفتمان، «داف» در تقابل «پاف» است که معنا پیدا می‌کند. «پاف» موقعیتی است که در گفتمان برای سوژه مذکر تعریف شده است. اگر داف باید ظاهر آرایش‌شده، اندام مناسب، کمر باریک و اندام مناسب داشته باشد، سوژه مذکر نیز باید اندام مناسب داشته باشد تا این دو در دوستی کوتاه‌مدت و رابطه‌شان، ابزارهای مناسبی برای هم باشند. رابطه این دو سوژه در قطعه‌های زیادی در موسیقی رپ توصیف و بازنمایی و به سبک زندگی بخشی از نوجوانان و جوانان طبقه متوسط مدرن شهری در ایران تبدیل شده است.
گفتمان مسلط دیگری در میان گفتمان‌های رپ ایرانی- فارسی، گفتمان رپ خیابانی است که حول دغدغه‌های هویتی و طبقاتی شکل گرفته است. دال مرکزی در این گفتمان «زندگی خیابانی» است که با موقعیت‌هایی مثل مردان فرودستِ بامرام طبقه متوسط به پایین سنتی، برخورداری از همراهی گروه دوستان، انجام وظیفه، نمادهای زندگی «جاهلی» مثل قلیان و قمه، اعتراض به نابسامانیهای اجتماعی مثل اختلاف طبقاتی و اعتیاد، وطن‌پرستی، خانواده‌دوستی و خداباوری و اتکا به او، مفصل‌بندی شده است.
گفتمان جریان اصلی دیگر، گفتمان «اعتراض رادیکال» است که از سویی وارد نزاع با بر سر حقوق زنان با برخی گفتمان‌های دیگر می‌شود و از سوی دیگر، بر سر مسائل
اجتماعی-سیاسی نیز تقابل‌های جدی‌ای با دیگران دارد. این اعتراض با موقعیت‌های اعتراض به شرایط فرهنگی اجتماعی، انتقاد رادیکال به وضعیت حقوق زنان و مردسالاری، پیوند با جریانات روشنفکری معترض، جهانوطنی و انسانگرایی، واکنش به رویدادهای سیاسی روز و استفاده از زبان هنجارشکن و توهینآمیز، مفصل‌بندی می‌شود. گفتمان دیگری که جزء گفتمان‌های جریان اصلی رپ قرار گرفته، توسط محققان گفتمان «شش‌وهشت» نامیده شده که تأکید اصلی آن بر هجو و تمسخر است و با موقعیت‌های لذتگرایی، تمسخر آداب، رسوم و آیینهای سنتی ایران، تمسخر تیپ مرد سنتی، تمسخر عشق پایدار و ازدواج، تمسخر فرودستان و طبقات پایین جامعه و مصرفگرایی، مفصل‌بندی شده است. این گفتمان برآمده بخشی از طبقه متوسط شهری مدرن است و از‌این‌رو در برخی حوزه‌های معنایی با طبقات پایین و متوسط سنتی در ایران نزاع معناشناختی دارد. این استفاده از هجو و تمسخر گاهی معنایی طبقاتی پیدا می‌کند و در مقابل ارزش‌ها و سبک زندگی فرودستان است. گاهی نیز فقط برای ایجاد سرخوشی و بدون هدف‌گیری خاصی هجو و تمسخر در این نوع قطعات صورت می‌گیرد و نمی‌توان معنای خاصی را به آن نسبت داد.
آخرین گفتمان جریان اصلی رپ نیز گفتمان انتقادی اخلاق‌گراست که دال مرکزی آن اصلاح‌گری اجتماعی است که با امید به آینده، مبارزه با اعتیاد، فحشا و سایر نابسامانیهای اجتماعی، گلایه از اختلاف طبقاتی، صلحطلبی، پایبندی به ساختارها و هنجارهای اصلی جامعه، حفظ ادب و رعایت عرف در کلام و رفتار، مردان و زنان دردکشیده اصلاح‌گر و واکنش به بحرانهای اجتماعی روز، مفصل‌بندی می‌شود.