یا چرا باید در قبال پروژه های توسعه پیرامون مان حساس باشیم؟
انسان معاصر در مسیری که برای توسعه و پیشرفت اش گام نهاده، رویایی در سر پرورانده بود؛ تسلط بر نیروی مهارنشدنی طبیعت! ازهمین رو از زمانی که به کنترل بر نیروهای طبیعی (زیرزمین، روی زمین و آسمان) پرداخت، شاهد برخی تغییرات در حالات نرمال و بهنجار این منابع شدیم. جهان در دنیای مدرن به تسخیر انسان و توانایی های اش در آمد و به سوی تحقق رویاهای انسان پیش رفت. رویاهایی که برای متحقق شدن شان هزینه هایی را بر همه چیز و همه کس آوار می کرد؛ و بالاترین این هزینه ها و آسیب ها به محیط زیست، اکوسیستم ها و منابع طبیعی در دسترس انسان وارد شد. به زعم این یادداشت؛ نهایی ترین مساله انسان در جریان حیات اش در کره زمین: مساله محیط زیست هست. مساله ای که انسان را دارد با آخرین سرعت به سوی پایان زیست بر روی کره زمین نزدیک می کند.
قرن ها قبل وقتی انسان به نیروی تفکر و اندیشه خویش ایمان پیدا کرد (منظور دوره روشنگری در اواسط قرن هفدهم میلادی می باشد) ، به این درک و شعور رسیده بود که بالغ شده و خودش می تواند بر روی پای خودش بایستد و برای سرنوشت خودش تصمیم بگیرد (تفکر اومانیستی یا انسان گرایانه) ، شروع به اقداماتی کرد که نهایت همه آن ها به مهار کردن قدرت طبیت در اراده انسان منتهی شد. این تسلط بشر در حالی که باعث پیشرفت و جهش انسان به دوران مدرن گردید، اما مسائلی چون استعمار، دیکتاتوری و جنگهای جهانی را به وجود آورد که همگی از پیامدهای اولیه این جریان هژمونی بود تا آنجا که یورگن هابرماس؛ فیلسوف اجتماعی آلمانی معتقد بود که پروژه مدرنیته؛ پروژه ای ناتمام است و باید برخی از ملاحظات اخلاقی را در قبال آن رعایت نمود. این پیامدهای اولیه که در نیمه اول قرن بیستم میلادی سربرآورد و باعث ویرانی جوامع انسانی شد در اواخر قرن بیستم و اوایل قرن بیست و یکم تبدیل به پیامدهایی شد که به زعم نویسنده نهایی ترین چالش و مساله انسان بر روی زمین هست و آن مساله محیط زیست که شامل مسائلی همچون آلودگی شدید محیط، ازبین رفتن اکوسیستم ها و منقرض شدن گونه های متعدد جانوری و گیاهی، افزایش سریع دمای زمین، کاهش شدید منابع آب زیرزمینی، افزایش بیش ازحد سوانح طبیعی مانند سیل و سونامی و زلزله و غیره، افزایش بیماری های غیرقابل کنترل مانند ابولا و یا سندورم خاورمیانه، افزایش تششعات اتمی و هسته ای و غیره هست.
نویسنده به عنوان یکی از اعضای هیئت موسس انجمن هامون ایران (NGO) معتقد است که در لحظه کنونی بزرگترین مسئولیتی که برعهده همه انسان ها در هر جایگاهی که هستند این هست که این چالش را پروبلماتیزه یا مساله مند کنند. به عبارت دیگر مهمترین وظیفه نهادهای مدنی و کنشگران مدنی بر این جریان باید شکل بگیرد که هر تصمیمی که در هر مکانی یا سازمانی گرفته می شود باید به طور واقعی مساله پیامدهای زیست محیطی آن تصمیم و سیاستگذاری مورد لحاظ قرار گیرد. بارها دیده ایم که این ملاحظات به طور صوری و رفع مسئولیتی در نظر گرفته شده اما طبیعت و پیامدهای زیست محیطی هیچ وقت به طور صوری یا نمایشی اتفاق نخواهد افتاد؛ با سهمگین ترین مواجهات طبیعی روبه رو خواهیم شد. زلزله و سونامی فوکوشیما در ژاپن یا زلزله شهرستان دشتی یا دیگر رخدادهای طبیعی را به یاد آوریم. به زعم نویسنده از طریق تشکل های غیردولتی باید به سمت مساله مند کردن چالش محیط زیست در جهان و ایران پیش برویم. تنها راه حلی که در این وضعیت موجود هست همین فعالیت ها و کنشگری های مدنی در سطح جامعه برای آگهی بخشی به شهروندان و مسئولان و سیاستگذاران می باشد.
اندیشه توسعه پایدار با خود سه وجه محیط زیست، جامعه و اقتصاد را به همراه می آورد. این سه ساحت در کنار و همنشینی با یکدیگر می توانند به توازن و تعادل زیست بشر کمک نمایند. پایدار بودن زیست بشر در گرو توجه به خاستگاه ها و ریشه های زیستی انسان و جهان هست. با توجه به همه این تاملاتی که ارایه شد باید انسان مدرن همواره نسبت به ملاحظات زیست محیطی متذکر باشد. به طور مصداقی می شود به توسعه صنایع نفت و گاز و پتروشیمی در مناطقی اشاره نمود که هیچ مزیت محیطی برای این بهره برداری ها ندارند، اشتباه محض هست که بر این تصمیمات ناپایدار تکیه و تاکید شود. برای شماره های آینده در آوای هامون به این برنامه ریزی های ناپایدار در استان بوشهر خواهیم پرداخت اما باید رویکرد توسعه پایدار خودمان را در آوای هامون در همین جا اعلام داریم که همواره به نقد اقدامات توسعه ای ضد زیست محیطی خواهیم پرداخت. مانند آنچه که ممکن هست در محیط زیست شهرستان دشتستان با آمدن پتروشیمی رخ دهد و یا آنچه که می تواند محیط زیست شهرستان دیر را با پروژه صنعتی پارس شمالی تهدید نماید. همه این برنامه های توسعه ای در استان بوشهر را ما در آوای هامون به مطالعه و تفسیر خواهیم گذارد و همه نخبگان و کنشگران مدنی را به توجه و تاکید بر این تحلیل ها دعوت می نماییم.