ضرورت هدفمندسازی فعالیتهای پرورشی در مدارس
سعیده مهدی زاده
با سوال شروع می کنم. سیستم آموزشی جاری در کشور ما چقدر دانش آموزان را برای یک زندگی واقعی آماده می کند؟ این سیستم برای دانش آموزانی که نیروی متخصص جامعه فردا را نمی سازند٬ مثلا آنهایی که در آینده به حرفه کشاورزی٬ نجاری٬ قصابی و… مشغول خواهند شد ٬چه ره آوردی دارد؟ آنها در خلال دوره طولانی تحصیل خود٬ چه تجربیات کاربردی کسب خواهند کرد؟ برجسته شدن نامتناسب علوم پایه٬ حجیم و تخصصی شدن نابجای محتوای آموزشی مدارس٬ گره کور کنکور و آزمون های ورودی متعدد که چتر خود را تا مرز مهدهای کودک گسترانده اند همه و همه به سرگردانی برنامه ریزان حوزه آموزش و پرورش گواهی می دهد و زنگ خطری جدی برای سیستم آموزشی کشورمان محسوب می شود٬ سیستم آموزشی که در آن عمده توجهات به کشف استعدادهای درخشان و پرورش نخبگان علمی معطوف شده است فارغ از این واقعیت که بدنه اصلی هر جامعه ای را افراد متوسط آن جامعه خواهند ساخت نه نخبگان! اگر پیکر یک جامعه را به آناتومی بدن انسان تشبیه کنیم٬ نخبگان بمانند سر و سایر اقشاربمانند تنه٬ دست ها و پاهای آن پیکر خواهند بود. مباد روزی که جامعه ما سری بزرگ بر بدنی لاغر و نحیف داشته باشد. در چنین شرایطی غنی کردن برنامه های پرورشی در مدارس٬ متناسب با نیازهای روز جامعه ضرورتی انکار ناپذیر است; راه حلی که می تواند تاثیر بسزایی در رشد همه جانبه دانش آموزان داشته باشد٬ به استعدادهای تک تک افراد در زمینه های مختلف فرصت رشد دهد و زمینه را برای ایجاد جامعه ای پویاتر٬ با نشاط فکری بالاترفراهم کند. برجسته تر کردن فعالیت های پرورشی و جهت دهی به این فعالیت ها به سمت و سوی نیازهای واقعی جامعه برنامه ریزی دقیق علمی و بلندمدت را می طلبد. آموزش و پرورش فرصت طلایی رشد جامعه در ابعاد مختلف اجتماعی و فرهنگی است و پتانسیل بالایی جهت حل ریشه ای بسیاری از معضلات جامعه را دارد; یکی از مشکلات پیچیده امروز کشورما مشارکت پایین شهروندان در امر حفاظت ازمنابع طبیعی و محیط زیست است. از آنجایی که سلامت محیط زیست ارتباط تنگاتنگی با سلامت جسم و روان افراد جامعه دارد تکوین دیدگاه مبتنی بر تکریم طبیعت و حفظ ذخائر طبیعی٬ برای نسل آینده امری لازم و اجتناب ناپذیر است. ترویج فرهنگ محافظت از محیط زیست یکی از زمینه هایی است که می توان در قالب فعالیت های پرورشی در مدارس به آن پرداخت تا بدین شکل نسلی تربیت کنیم که حس مسئولیت پذیری بیشتری در قبال محیط زیست و منابع طبیعی دارد و شاهد آن باشیم که از دل این نسل مدیرانی برآیند که مفهوم توسعه پایدار را درک کرده اند و به آن باور دارند. یکی از طرح های موفق و قابل اجرا در مدارس٬ طرح ”محیط یار دانش آموز‟ است که طی آن دانش آموزان با سرفصل هایی مهم در حوزه محیط زیست چون بازیافت٬ مصرف بهینه آب و انرۯی و ضرورت حفظ تنوع گونه های گیاهی و جانوری آشنا می شوند. در این طرح دانش آموزان با انجام فعالیت هایی تکمیلی و جذاب در عمل شاهد کاربرد آموخته های خود خواهند بود; فعالیت هایی چون تفکیک زباله از مبدا٬ بازدید از مناطق حفاظت شده محیط زیستی به هدف آشنایی با گونه های در معرض خطر٬ مدیریت مصرف آب و انرۯی در مدرسه و… انجام فعالیت های پرورشی هدفمند این چنینی نه تنها به بلوغ فکری جامعه در زمینه ای خاص منجر می شود بلکه زمینه شکوفایی خلاقیت و افزایش حس اعتماد به نفس را در دانش آموزان فراهم می سازد٬ دانش آموزانی که شاید در آینده از طبقه نخبه و متخصص جامعه نباشند اما شهروندانی آگاه و مسئولند.