- هامون ایران - https://www.hamooniran.ir -

محیط زیست؛ قبل و بعد از تحریم (مقاله ای از طیبه تورباف)

محیط زیست؛ قبل و بعد از تحریم

طیبه تورباف

اهمیت دادن به حفاظت ازمحیط زیست از جمله مسایلی است که دولت ها نمی توانند نسبت آن بی تفاوت باشند. در دولت های نهم و دهم بواسطه باز نشدن گره کور پرونده هسته ای کشورمان با کشورهای اروپایی و آمریکا و اعمال تحریم های ظالمانه به محیط زیست کشورمان آسیب های جدی وارد گردید. اما با تدابیر دولت یازدهم و به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته ای امید به بهبود شرایط زیست محیطی کشورمان افزایش یافته است. در سالیان اخیر تحریم های گسترده و همه جانبه علیه ایران برای محیط زیست پیامد های ناخوشایندی را در برداشته است. بخشی از تحریم ها بر محیط زیست و سلامت شهروندان به دلیل تاخیر در اجرای استاندارد های زیست محیطی توسط صنایع و بخش های توسعه ای نمود پیدا می کند که این تاخیر و بعضا عدم استانداردها از سوی صنایع و کارخانجات منجر به تشدید آلودگی هوا شده است به طوری که برخی از کارشناسان افزایش بیماری های لاعلاج همچون سرطان، بیماری های زنان و نوزادان در کشور افزایش یافته است. بواسطه تحریم ها بنزین مصرفی بی کیفیت شد و کیفیت خودروهای داخلی بدلیل محدودیت واردات در قطعه ها کاهش یافت و هوا آلوده تر و روز به روز بر قربانیان آلودگی هوا اضافه شد. همچنین عدم بکارگیری فناوری های روز دنیا در کارخانه ها به منظور تصفیه و بازیافت پساب ها و پسماندها به مشکلات آلودگی آب و خاک دامن زده است. دکتر اسماعیل کهرم مشاور سازمان حفاظت محیط زیست به یکی دیگر از چالش های ناشی از اعمال تحریم ها در عرصه زیست محیطی به پتروشیمی جم واقع در منطقه عسلویه اشاره دارد. وی معتقد است این منطقه از داشتن دستگاههای مکانیزه برای سامان دهی و انبار گوگرد های حاصل از تصفیه گاز محروم شده به همین دلیل گوگرد ها در کنار جاده جمع آوری و بصورت توده هایی انبار می شوند. این گوگرد ها بوسیله ماشین های عبوری پودر و وارد آب و هوا و در نتیجه ریه و بدن انسان می شوند. از سوی دیگر بواسطه تحریم ها امکان واردات تجهیزات و دستگاههای حفاظت محیط زیست مانند دوربین های تله ای برای عکسبرداری از حیات وحش، بالگردهای آبپاش به منظور خاموش کردن آتش، ماهواره ای رصد کننده تالاب ها، دستگاهای ازبین برنده لکه های نفتی….یا بطور کلی ازبین رفت و یا در صورت تهیه در موارد محدود با قیمتی چند برابرقیمت اصلی وارد بازار شد. علاوه براین شرایط ایالات متحده امریکا با سوء استفاده از قدرت سیاسی خود اقدام به محدود و مسدود کردن برخی کمک ها و تسهیلات مالی نهادهای بین المللی( نظیر برنامه پیشرفت و توسعه ملل متحدUNPP) و تسهیلات جهانی محیط زیست(GEF) برای مقاصد محیط زیستی کرده است که موجب تحلیل بیشتر منابع محیط زیستی ایران شده است. نتیجه تحریم ها و بی توجهی به مسابل زیست محیطی کشور تا پیش از روی کار آمدن دولت یازدهم منجر به سقوط ۷۰ پله ای ایران در همه شاخص های زیست محیطی شد. در دوران پسا تحریم انتظار می رود حمایت از فناوری ها به سهولت در دسترس قرار گیرد. رفع محدودیت برصادرات انرژی درامدهای کشور افزایش یافته و با خروج از رکود تورمی امکان سرمایه گذاری در صنایع و خدمات سبز افزایش یابد. خانم دکتر ابتکاررییس سازمان حفاظت محیط زیست کشورمان با بیان اینکه در دوره بعد تحریم امکان آمادگی برای همکاری های بین المللی وجود دارد گفت: در این دوره بسیاری از شرکت ها در سطح بین المللی برای حضور در ایران و معرفی فناوری بیشتر و سرمایه گذاری درحوزه محیط زیست مثل مدیریت پسماند و تبدیل زباله به انرژی آمادگی خواهند داشت(ایسنا/۶مرداد۹۴). اکنون با توافق هسته ای و گشایش های صورت گرفته در عرصه بین المللی می توان نسبت به ورود هیات های کارشناسی، فناوری نوین حفاظت محیط زیست و ورود تجهیزات و ابزارالات مجهز امیدوار بود. رفع تحریم ها می تواند در جبران پله های سقوط موثر باشد و با بازگشت سرمایه های ایران می توان در کنار ورود علم و فناوری، تولید داخلی در زمینه ابزارالات حفاظتی را مورد توجه قرار داد. گسترش صنایع و انرژی پاک، ورود فناوری های مدیریت پسماند و فاضلاب ها، واردات دستگاههای تصفیه کننده آب، توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی، ورود تجهیزات برای مهار آتش در جنگل ها و مراتع، افزایش کیفیت خودروهای داخلی و حل معضل ریزگردها با همکاری های منطقه ای و دهها فرصت دیگر پیش روی ماست که دستیابی به آن ها نیاز به مدیریت درست دارد. امید می رود که اقدامات مثبت دولت در پسا تحریم بتواند ضمن جبران کاستی های گذشته فصل نوینی از توجه و حفاظت از محیط زیست را به همراه داشته باشد.

طیبه تورباف

دبیر جغرافیا دبیرستان های شهرستان تنگستان