۱
یکی از مهمترین راهبردهای که در حوزه زنان در این سه سال مورد تاکید و توجه قرار گرفته است؛ تلاش تحقق عدالت جنسیتی و دسترسی عادلانه به منابع و فرصت ها می باشد. موضوعی که در حوزه زنان قبل از هر اقدامی باید مدنظر قرار گیرد زیرا زنان نیمی از سرمایه انسانی جامعه را تشکیل می دهند ولی سهم آن ها از منابع و فرصت عادلانه نبوده، لذا برا ی جامعه ای که گام در مسیر توسعه گذاشته است؛ توسعه به معنای واقعی آن زمانی ممکن می باشد که همه اقشار و گروه های اجتماعی در آن مشارکت داشته باشند تا شاهد توسعه ای متوازن باشد. در همین راستا بهره گیری از همه سرمایه ها به ویژه سرمایه انسانی و توانمندی زنان در مسیر دستیابی به توسعه مورد توجه بوده است و متناسب با آن در حوزه زنان برنامه ریزی لازم صورت گرفته است. منتهی مراتب کار دفاتر زنان و خانواده با دستگاه های اجرایی متفاوت است یعنی کار ستادی، نظارتی و راهبری است لذا نمی توانی به طور مشخص اندازه گیری نمایید یا اشاره کنید که فلان طرح یا برنامه در کوتاه مدت به این نتایج مشخص رسیده است. ولی به طور جامع متناسب باسیاست هایی که در این زمینه مدنظر بوده برنامه هایی در سطح استانی اجرایی شده است. از جمله تلاش جهت جلب مشارکت زنان در عرصه ای اجتماعی و فرهنگی و سیاسی و اقتصادی و توانمندسازی زنان و رفع نیازهای راهبردی آنها مواردی است که می توان به آن اشاره داشت.
۲
در راستای تلاش جهت ایجاد فرصت برابر در عرصه های مختلف اجتماعی و فرهنگی سعی شده در استان بوشهر از بانوان در مناصب و مسئولیتهای دولتی استفاده گردد. انتصاب مشاوران امور بانوان فرمانداری ها در ده شهرستان استان، انتصاب اولین بخشدار زن در استان و به دنبال آن انتصاب معاون فرماندار، انتصاب پنج زن در پست های مدیرکل می باشد به ترتیب شامل مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی، مدیرکل تعزیرات حکومتی استان، مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، مدیرکل بهزیستی استان، مدیرکل امور بانوان استان از جمله برنامه های بوده که در راستای ارتقای سطح مشارکت بانوان در عرصه های اجتماعی محقق شده است. همچنین حضور بیش از بیست و پنج بانو در مسئولیت های نظیر معاون مدیرکل، ریس اداره شهرستان، رییس دانشگاه، رییس بیمارستان ودانشکده، رییس شبکه های بهداشت و درمان نیز طی سه سال اخیر در همین راستا قابل ارزیابی است.
۳
اهتمام دولت تدبیر و امید در خصوص ساماندهی و گسترش سازمانهای مردم نهاد و افزایش مشارکت های اجتماعی در حوزه زنان ، در حال حاضر بیش از ۱۱۹ سازمان مردم نهاد حوزه زنان و خانواده در استان وجود دارد که یا بیش از هفتاد درصد کادر اجرایی و موسس آن را بانوان تشکیل می دهند یا موضوع فعالیت آنها مرتبط به خانواده می باشد. برگزاری همایش ها و نشست هایی با هدف تشویق، اعتماد سازی و ترغیب جوانان و بانوان به سمت تشکیل سمن ها و برگزاری کارگاه های تخصصی به منظور توانمندسازی آنها از دیگر برنامه های است که در حوزه تقویت و گسترش سازمانهای مردم نهاد طی چند سال اخیر در دولت تدبیر و امید دنبال گردیده که از نتایج منحصر به فرد آن افزایش تعداد سمن های حوزه بانوان از ۵۲ سمن سال ۱۳۹۲ به ۱۱۹ سازمان مردم نهاد در سال ۱۳۹۵ می باشد. یعنی رشد ۱۲۸ درصدی سمن های حوزه زنان و یکی از مهمترین اقدامات دولت تدبیر و امید در راستای تقویت سمن ها مشارکت آنها در طرح امید اجتماعی بود که در فاز یک به عنوان همیار طرح مشارکت داشتند و در فاز دوم این طرح؛ سازمانهای مردم نهاد به عنوان مجری طرح همکاری می کنند.
۴
از دیگر مواردی که در حوزه بانوان در دولت تدبیر و امید بسیار مورد توجه بود؛ برنامه های پیشگیرانه در حوزه آسیبهای اجتماعی خانواده می باشد که از جمله به منظور تحکیم بنیان خانواده و توسعه فرهنگ مشاوره در جهت کاهش آسیبهای اجتماعی نهاد خانواده و کاهش پدیده طلاق طرح مشاوره پیش از ازدواج و طلاق در کارگروه امور بانوان مصوب و پس از ابلاغ اجرایی گردیده است در حال حاضر شش ساعت مشاوره زوجین قبل از ازدواج از مواردی است که در بیشتر نقاط استان انجام می گیرد. همچنین در خصوص موضوع اعتیاد در حوزه بانوان با وجود اینکه کمتر از ده درصد از جامعه معتادان استان را بانوان تشکیل می دهند ولی به دلیل درگیر بودن نهاد خانواده با موضوع اعتیاد تلاش جهت کاهش آسیبهایی که در این راستا متوجه خانواده است نیز انجام پذیرفته است از جمله برگزاری کارگاه های آموزشی و طرح ای پیشگیرانه به منور کاهش آسیب های ناشی از اعتیاد همچنین. ایجاد مراکز درمانی و کمپ های ترک اعتیاد ویژه بانوان در شهرستان تنگستان به عنوان اولین کمپ اعتیاد زنان در استان در این راستا قابل ارزیابی است.
۵
از زمان اجرای طرح تحول نظام سلامت در استان با توجه به اینکه “بهبود سلامت مادران در چارچوب بهداشت باروری” و “کاهش میزان مرگ و میر کودکان”از اهداف مد نظر طرح مذکور بوده است. با طراحی بسته ترویج زایمان طبیعی که سبب کاهش میزان سزارین بدون اندیکاسیون، افزایش رضایتمندی مادران، کاهش پرداخت از جیب مردم، افزایش انگیزه ارایه‌دهندگان خدمات زایمانی در بیمارستان‌های دولتی شده است در استان بوشهر شاهد کاهش ۱۱ درصدی آمار سزارین می باشیم. همچنین در راستای پیشگیری از سرطان های شایع، طرح غربالگری سرطان مختص زنان نیز توسط دانشگاه علوم پزشکی در استان عملی گردید.
۶
کارگاه های آموزشی متعددی با عناوین متعددی ذیل طرح جامع امید اجتماعی تدوین گردید و در ۸۱ نقطه شهری و روستایی استان و جامعه هدفی متشکل از جوانان با همکاری سازمانهای مردم نهاد اجرا گردید. یکی از اهدافی که طرح مذکور دنبال می کند آگاهی بخشی و مهارت افزایی جوانان و بانوان است.و می تواند بطور مستقیم هم در کاهش آسیب های اجتماعی موثر باشد هم با ارایه آموزش های که در حوزه های مختلف ارایه می شود نسبت به تحکیم و تعالی بنیان خانواده کمک نماید. یکی از مهمترین موضوعاتی که در طرح امید اجتماعی استان مورد توجه بود و جهت اجرا در ۸۱ نقطه روستایی و شهری پیش بینی شده است موضوع سلامت است که با آموزش (سبک زندگی) و تاکید بر تغذیه سالم، تحرک بدنی کارگاه های آموزشی در نقاط پیش بینی شده برگزار گردید. اما یکی از مهمترین دستاوردهای ما که حاصل یک همکاری گروهی با دستگاههای اجرایی استان بود طرح امید اجتماعی است. این طرح که متناسب با شش موضوع اولویت دار در حوزه اجتماعی، فرهنگی و خانواده در استان بوشهر شناسایی و دسته بندی شد. بیشترین مخاطبین طرح امید اجتماعی بانوان ونوجوانان بودند. این طرح با بررسی اولویت های استانی و نگاه آمایشی با رویکردی آموزش محور و مشارکتی با در نظر گرفتن شش محورآموزشی با عناوین ” سلامت اجتماعی، شادکامی اجتماعی، مهارت اجتماعی، مشارکت اجتماعی، هوشیارسازی زیست محیطی یا شهروند سبز و توان افزایی سازمانهای مردم نهاد و تسهیلگری اجتماعی ” طراحی و تدوین شده بود وجه مشخصه طرح مذکور توجه و تاکید بر توان افزایی، مهارت افزایی نیروی انسانی، افزایش سرمایه های اجتماعی در مناطق روستایی وکمتر توسعه یافته می‌باشد.
۷
طرحها و پروژه هایی هم در سال ۹۵ در این حوزه در دست اقدام می باشد که مهمترین آن طرح توان افزایی و ارتقای تاب آوری اجتماعی زنان و خانواده ای استان بوشهر می باشد این طرح در هفت شهرستان استان ( بوشهر، کنگان، دشتستان، گناوه، دیر، دشتی، عسلویه) در دست اجرا است هدف اصلی آن آموزش مهارت های زندگی ویژه بانوان ، ارتقای آگاهی ها و سطح سلامت روانی، جسمانی و اجتماعی زنان و خانواده ها، افزایش تاب آوری اجتماعی خانواده ها در مقابل آسیب های اجتماعی، تعارضات خانوادگی و زناشویی و توسعه مشارکت در امور شهری، ارتقای فرهنگ شهرنشینی و کاهش آسیب های اجتماعی. همچنین طرح توان افزایی زنان در عرصه تصمیم گیری و تصمیم سازی استان بوشهر نیز یکی از مواردی است که در دولت تدبیر و امید دنبال می شود و هدف آن توان افزایی زنان در عرصه اجتماعی است.
فاطمه دهقانی
مدیرکل دفتر امور زنان و خانواده استانداری بوشهر