شکفتن در مه
تاملاتی بر روز جهانی زن
مهدیه امیری؛ دبیر جمعیت زنان مسلمان نواندیش استان بوشهر
یک. هشتم مارس؛ برای تمامی زنان سراسر دنیا روزی معنی دار هست. روزی که با یک رویداد سیاسی سوسیالیستی آغاز و بعدها در فرهنگ بسیاری از کشورها نمایان شد. ایده ی انتخاب روزی از سال به عنوان روز زن، نخستین بار در جریان مبارزه زنان نیویورک با شعار ” حق رای برای زنان” مطرح شد و سال ۱۹۱۳ “دبیرخانه بین‌المللی زنان” ، هشتم مارس را با خاطره مبارزه زنان کارگر در آمریکا، به عنوان “روز جهانی زن” انتخاب کرد. در همان سال، زنان زحمتکش و زنان روشنفکر انقلابی در روسیه و در سراسر اروپا، مراسم “۸ مارس” را بشکل تظاهرات و میتینگ برگزار کردند.
دو. نخستین توافقنامه ای که اصل برابری زن و مرد را تصریح کرد؛ قطعنامه امضا شده ی سازمان ملل در سال ۱۹۴۵ بود. از آن زمان تا کنون، سازمان ملل اهداف، برنامه ها و استراتژی های بسیار زیادی که منجر به پیشرفت وضعیت زنان در سراسر جهان شود را در راستای کاری خود قرار داده و مشارکت زنان به همراه مردان برای رسیدن به صلح،امنیت، آرامش و احترام به حقوق بشر را با نظارت و تصحیح چالش های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در سراسر جهان اشاعه داده است. همانگونه که شعار امسال روز جهانی زن نیز “بهبود وضعیت اقتصادی کسب و کار زنان” هست و رسیدن به استقلال مالی زنان از جمله مواردی است که این سازمان در حال پی گیری آن است. در سند توسعه پایدار تا ۲۰۳۰ در میان اهداف ۱۷ گانه؛ برابری جنسیتی از جمله اهدافی هست که حضور و نقش و تاثیر زنان را به عنوان عاملان کلیدی دستیابی به تغییرات اقتصادی، محیط زیستی و اجتماعی در تحقق توسعه پایدار نمی‌توان نادیده گرفت.
سه. در جوامع در حال توسعه افراد دارای نقش های مشخصی می باشند و با پذیرش نقش های خود جهت مشارکت اجتماعی فعالیت می کنند. زنان یکی از مشارکت جویان اجتماعی هستند که با ایفای نقش های خود در قالب های مشخص، سبب افزایش توسعه ی پایدار در یک جامعه می گردند . امروزه توجه به توانمندسازی زنان و شکل گیری توسعه توسط آنان در همه ی جوامع یکسان نیست و دیدگاه های مختلفی بر حسب فرهنگ آن جوامع در این زمینه وجود دارد. در جامعه فعلی ایران؛ به دلیل بالا رفتن آگاهی سیاسی و اجتماعی زنان و نیز درک حضور زنان، برای رسیدن به توسعه، تلاش های بسیار زیادی در حال شکل گیری است. همانگونه که در دولت یازدهم شاهد حضور و کنش بیشتر زنان در عرصه عمومی هستیم. انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی نشان داد که سرمایه اجتماعی زنان در این دولت در حال ترمیم است.
چهار. همواره توانمندسازی زنان و مشارکت آنان بر پایه ی برابری و عدالت یکی از پیش نیازهای توسعه هست. بنابراین نیاز هست که زنان پا به پای مردان وارد عرصه ی عمومی شوند و با شناسایی استعدادها و توانایی های آنها، به عنوان عنصری تاثیرگذار در توسعه بیش از پیش مطرح شوند. نیز با ایده ی گفت و گو در دنیای واقعی نیز می توان حضور زنان را به مراتب بیش از گذشته افزایش داد و برگزاری همایش ها، کارگاه های آموزشی، کنگره های متعددی در رابطه با زنان و حضور فیزیکی مسئولین و سازمان های مردم نهاد در بین جامعه زنان جهت آشنا کردن آنان با توانایی های خود نیز می تواند در این زمینه راهگشا باشد. از این طریق نسل های آینده با کلماتی از قبیل “عدالت جنسیتی”، “توانمندی های زنان”، “مشارکت زنان” در کنار مردان آشنا می شوند. در کنار این موارد می توان به “جامعه پذیری” که هر دو جنس زن و مرد را در بر می گیرد نیز اشاره نمود که در جامعه فعلی ایران نیاز هست، زنان و مردان از خودآگاهی اجتماعی، شناخت نقش و مسئولیت‌های خویش، ایجاد زمینه‌های مشارکت، آگاهی گسترده تری دست یابند و از این طریق زمینه حضور زنان جهت فعالیت در عرصه عمومی برای نسل های آینده فراهم تر گردد.
*عنوان یادداشت از مجموعه “شکفتن در مه” احمد شاملو می باشد که در سال ۱۳۴۸-۱۳۴۹ سروده است.