ناهمواری مسیر اشتغال در استان بوشهر
گزارش اختصاصی آوای هامون از وضعیت اشتغال در استان بوشهر
ایرن واعظ زاده
مساله ی اشتغال یکی از اهداف راهبردی توسعه و پیشرفت هر جامعه است.
سخن بر سر وضعیت نامطلوب اشتغال جوانان استان بوشهر بسیار است و بیکاری و مشکلات اقتصادی از مهم ترین دغدغه های جوانان به ویژه جوانان دهه ی شصت می باشد که تداوم این جریان می تواند مشکلات و تبعات ناگواری (همچون فقر، ناهنجاری های اجتماعی و روانی، بزهکاری، طلاق و … ) را برای جامعه به همراه داشته باشد.
این معضلات در حالی پا به عرصه ی ظهور نهاده اند که ظرفیت های بالایی برای کاریابی در سطح استان بوشهر وجود داشته و نقش ظرفیت های اقتصادی و اشتغال زایی این استان در حوزه ی اقتصادی ملی انکارناپذیر است.
پرواضح است که تا به اکنون از فرصت های موجود در استان برای ایجاد اشتغال و کارآفرینی چندان که باید و شایسته است بهره برداری نشده و هر چه پیش تر می رویم شاهد رشد نرخ بیکاری و همسو با آن، افزایش جمعیت فارغ التحصیلان بدون ایجاد اشتغال می باشیم.
جای بسی تاسف و نگرانی است برای بوشهری که به نام پایتخت انرژی کشور از آن یاد می گردد و دارای منابع و ظرفیت های غنی و بسیاری از قبیل نفت، گاز، پتروشیمی، نیروگاه، گمرک، دریا و … است اما صد حیف که آرزوهای جوانانش در آتش حسرت پیشرفت و یافتن شغلی مناسب یک به یک خاکستر می شود؛ جوانان مستعد و ترقی خواهی که هر کدام توان و مهارت به دست گرفتن بخشی از مشاغل مهم و کارآمد در عرصه های گوناگون را دارا می باشند و قادر به ایجاد تغییرات مطلوبی در حوزه های تخصصی خود هستند. این بحران تا جایی پیش می رود که افراد زیادی به دلیل فقدان شغل، از ادامه تحصیل منصرف شده و ترجیح می دهند هزینه ی سنگین تحصیلات عالی را بر خود و خانواده شان تحمیل ننمایند.
الهه غریب زاده؛ پژوهشگر و فعال حوزه ی فرهنگی و اجتماعی در خصوص مشکل بیکاری جوانان اذعان می دارد: « با توجه به مسائل اقتصادی جامعه و نرخ بالای بیکاری، نسل حاضر، انگیزه یادگیری، کارآفرینی و اشتغال زایی را از دست داده اند؛ با توجه به این مهم، تقویت روحیه و انگیزه برای پیشرفت و دستیابی به یافته های علمی و هدفمند سازی مسیر زندگی جوانان از طریق بستر سازی خلاقیت های فردی می تواند جز اولویت های فرهنگی و اجتماعی قرار گیرد. مطالعات و آمار گویای این است که وقتی جمعیت جوان جامعه زندگی هدفمندی نداشته باشد، انرژی آنان به شکل منفی به کار گرفته شده و پتانسیل های وجودی شان به تهدید تبدیل می گردد. »
غریب زاده در رابطه با کارآفرینی و صنعت خصوصی سازی می گوید: « ایجاد شرکت های خصوصی، انجمن های مردم نهاد، کسب و کارهای خودگردان می تواند گاهن، به کاهش این مهم کمک شایانی نماید. یکی از بهترین راهکارها برای حضور واقعی بخش خصوصی در اقتصاد، میدان دادن به بنگاه های کوچک است که شاید در گوشه اتاق خانه ها تشکیل شود. از این رو می توان گفت که ریشه کن کردن معضل بیکاری منوط به شناخت دقیق تهدیدات و فرصت های موجود در وضعیت اقتصادی می باشد. آن گونه که از شواهد و قراین بر می آید ما در بسیاری از موارد از ظرفیت هایی که در اقتصاد وجود دارند و به راحتی اشتغال زایی می کنند غفلت کرده ایم و تمام هم و غم خود را به ایجاد بنگاه های اقتصادی بزرگ معطوف داشته ایم. شاید این نکته که به عنوان مثال، صنایع دستی یکی از قوی ترین بخش ها در تولید اشتغال در کشور است ما را متوجه سازد که برای دستیابی به اهداف، همیشه نباید راه های سخت را انتخاب کرد. بایستی شرایطی را فراهم کرد که بنگاه های خصوصی بتوانند کار ایجاد نمایند و در عین حال نظارت بر نحوه کارآفرینی و کارگزینی آن ها داشته باشند. »
وی می افزاید: « هم چنین با تقویت و برنامه ریزی های کلان در ظرفیت های بالقوه گمرکات و مشاغل وابسته به دریا و استفاده بهینه از منابع انسانی بومی نیز می توان گامی برای کاهش نرخ تاسف بار بیکاری برداشت. »
هادی بحرینی؛ از فعالان حوزه ی اشتغال بیان می کند: « سرانه ی تولید ناخالص داخلی و میزان بیکاری هر کشور شاید نتیجه و ویترین همه مولفه های اقتصادی و نشان دهنده ی قدرت اقتصادی هر کشور باشد. مطابق قانون اوکان در علم اقتصاد، به ازای هر ۱ درصد افزایش در نرخ بیکاری، تولید ناخالص داخلی یک کشور تقریبن بیش از ۲ درصد کاسته می شود و بالعکس کاهش تولید ناخالص داخلی باعث کاهش میزان اشتغال می گردد. در کشور ما نیز به دلیل مشکلاتی که در دولت قبل وجود داشت شاهد رشد اقتصادی منفی ۶ درصد بوده ایم و به تبع آن هر روز به میزان جویندگان بیکار و عمومن دارای مدرک دانشگاهی افزوده شده است و افزایش رشد بیکاری همراه با رکود شدید و تورم بالای ۴۰ درصد به دولت فعلی منتقل شده است و این مشکلات با وجود تمام پیشرف هایی که در زمینه ی کاهش تورم و افزایش رشد اقتصادی داشته ایم، همچنان پا برجاست. اما مقایسه مشکلات اشتغال کشور با استان بوشهر زیاد منصفانه نیست. »
بحرینی ادامه می دهد: « همه می دانیم وضعیت اشتغال در کل کشور از وضعیت مناسبی برخوردار نیست، ولی این بهانه برای استان بوشهر با ظرفیت های متعدد نظیر صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و اتمی به هیچ وجه قانع کننده به نظر نمی رسد. بوشهر به عنوان قطب صنعت کشور، استان پیشرو در افزایش متوسط اشتغال کشور است و این در حالی است که جوانان بوشهری از این پتانسیل به علت ضعف عملکرد مسوولان استان، بی بهره بوده اند. تنها کسری از ظرفیت اشتغال پارس جنوبی در صورت توجه مسوولین کافی است که مشکل بیکاری استان را رفع نماید. راه کارها و قوانین متعدد و بسیار خوبی هم در جهت توجه به محیط پیرامونی خصوصن بحث اشتغال بومی وجود دارد که متاسفانه همتی برای اجرای آن در مسوولین بومی دیده نمی شود. »
وی درباره ی اقدامات صورت گرفته در راستای کمرنگ ساختن مشکلات بیکاری در استان اظهار می دارد: « بنده و برخی فعالان حوزه ی اشتغال جلسات متعددی با مسوولان رده بالای استان داشته و راه کارهای خوبی نیز پیشنهاد شده است که متاسفانه هیچکدام از قول و قرارهای مسوولین تا این لحظه عملی نشده است. به نظر می رسد از نظر مسوولین ایجاد بسترهای اشتغال فاقد پتانسیل های تبلیغاتی برای برجسته جلوه دادن عملکرد کاری خود است لذا مدتی است که دیگر از مساعدت مسوولان برای رفع این مشکل نا امید شده ایم و با ایجاد گروهی غیر رسمی متشکل از مدیران و کارمندان بومی شاغل در استان، خصوصن صنایع نفت و گاز، به کاریابی و کمک به جوانان جویای کار استان اقدام می نماییم. »
ایشان در پایان می افزاید: « برای حل مشکل اشتغال جوانان استان راه کارهای ساده ای وجود دارد و بارها این راه حل ها در قالب پیشهاداتی ارائه شده که در صورت عدم همکاری مسوولین و فعالان این حوزه عملی نخواهد شد. »
حمایت از طرح های کارآفرینی، حضور مستمر و نظارت بیشتر مجموعه های اداره کار بر شرکت های حوزه نفت و گاز و التزام آن ها به جذب نیروهای بومی، توسعه ی سازمان فنی و حرفه ای، ایجاد تناسب بین آموزش ها و فرصت های شغلی و … از جمله مواردی است که اجرای آن ها می تواند در کاهش معضل مزبور موثر واقع گردد.
رونق بازار کار و رفع معضل بیکاری قبل از هر چیز نیازمند اتخاذ سیاست های حمایتی یکپارچه و منسجم دولت و همچنین در گرو همت و همراهی مسوولین و نمایندگان استان می باشد.
از متولیان امر انتظار می رود تا با تدوین برنامه ای جامع و علمی و هموارسازی مسیر توسعه و پیشرفت در عرصه های اجتماعی و اقتصادی جامعه، زمینه ی اشتغال را برای افراد جویای کار فراهم نمایند.