زخم بلور بر زبانه الماس
تاملاتی بر وضعیت اصلاح طلبی در استان بوشهر
مهدیه امیری
یک.
اسفندماه سال گذشته بود که اولین شماره از دوهفته نامه تحلیلی آوای هامون به طور رسمی در عرصه عمومی وارد شد. از سال۹۲ که گروه هامون فعالیت خود را آغازکرد، مباحثی همچون “بازگشت به جامعه مدنی”، “بازاندیشی در اصلاح طلبی”، “مطالعات جنسیت”، “مطالعات فرهنگی جامعه جنوب” و “مطالعات توسعه پایدار” را نه تنها در سطح جامعه استان بوشهر بلکه در سطح ملی و منطقه جنوب مطرح کرد و همواره در طی این یکسال به طور جدی در دوهفته نامه آوای هامون به آنها پرداخت.
دوهفته نامه آوای هامون؛ با تداوم و استمرار در تفکر خود، نمونه ای از یک تجربه به نسبت موفق اصلاح طلبی هست. تجربه ای که در فضای فکری جامعه استان بوشهر سربر آورده و توانسته با وجود برخی حاشیه ها که حوزه خصوصی و شخصی افراد از سوی برخی اندیشه های اقتدارگرا (چه اصول گرا و چه اصلاح طلب) زیر سوال می رود و نیز دودستگی ها و انشقاق بین طرفداران جریان اصلاح طلبی، به کار خود ادامه دهد. جامعه ای که برخی اصلاح طلبان آن، مباحثی همچون مسوولیت اجتماعی را با خودخواهی فردی اشتباه گرفته اند و مانع جاری شدن اندیشه روشن و انتقادی گفتمان اصلاحات در بین همفکران خود می شوند. با نگاهی به کنش های سیاسی و اجتماعی اصلاح طلبان استان بوشهر در طی یک سال گذشته، باید بر این نکته مهم تاکید داشت که دشواری های سیاسی و اجتماعی تفکر اصلاح طلبی در داشتن جامعه ای دموکراتیک که به جای سرکوب همفکران خود به احیای جامعه مدنی، مردم سالاری دینی و دوری از تحجر بپردازد، به چه سمتی رفته است؟ چه چیزی در تفکر اصلاح طلبی در سال های گذشته بوده که اکنون در بین اصلاح طلبان استان بوشهر نیست؟ این اعتقاد و ایمان به چه سمتی گریخته و به چه چیزی باید امیدوار بود و ایمان داشت؟
اکنون اصلاح طلبی در جامعه ایران در کنار دیگر دیدگاه ها و جناح های سیاسی موجود، در حال زیستن است و دشواری های تجربه کردن برای بالیدن را به همراه آورده است. تجربه ای که تمامی نهادها، موسسات، اصناف، احزاب و مهم تر شهروندان همفکر خود را، برای داشتن امکان یک دموکراسی، با خود همراه نموده است. اما واقعیت در استان بوشهر این است که تفکر اصلاح طلبی، مفهومی است که در کلیت خود به منزله یک تفکر شخصی و بریدن از سنت های اصلاح طلبی درحال تعریف شدن است. در بین برخی گروه های اصلاح طلب استان بوشهر، نه در روابط و ساختارهای حزبی و نه در زبان و رفتار آنها، تفکر اصلاح طلبی را نمی توان دید. این وضعیت، جامعه استان بوشهررا به یک “اغما”ی سیاسی- اجتماعی سوق داده که سردرگمی هایی را برای برخی شهروتدان در این دوره پیشا-انتخاباتی به همراه داشته است.
در حال حاضر؛ هویت اصلاح طلبی در استان بوشهر از صراحت و شفافیت دیدگاه ها و مواضع به شدت درحال دور شدن هست. فضای عمومی در رابطه با اصلاح طلبان بسیار کم اطلاع و کدر شده است. دیالوگ های ” مجازی” جایگزین دیالوگ های “فکری” و “حضوری” در بین اصلاح طلبان شده و گویا قصد آن هست که با طرح پرسش هایی در دنیای مجازی، فرهنگ و سنت روشنفکری را در استان بوشهرمتحول کنند و ادعای آن وجود داردکه این به گونه ای کنشگری سیاسی- اجتماعی اصلاح طلبانه است که در تحقق آرمان های اصلاح طلبی و دموکراسی وآزادی بیان و مدارا و… نقش ایفا خواهند نمود. متاسفانه؛ این گروه بندی های سیاسی و اجتماعی در بین برخی کنشگران اصلاح طلب در استان بوشهر به یک قرائت جدیدی از اصلاح طلبی رسیده که باعث بوجود آوردن دیوارهای فکری میان گروه ها و اشخاص هم فکر خود شده، به گونه ای که عرصه عمومی در استان بوشهر به عرصه خصوصی برخی افراد اصلاح طلب تبدیل گردیده است.
تحقق آرمانهای اصلاح طلبی در جامعه کنونی بوشهر، تنها در صورتی تصورپذیر است که “گفت و گو” و “دیالوگ” در دنیای واقعی در بین اصلاح طلبان در طی چندین سال پیاپی شکل گیرد و مدعیان اصلاح طلبی که خود را “علامه دهر” و “عالم العلوم” می دانند و مدعی تصاحب “اندیشه اصلاح طلبی” از دیدگاه خود هستند و مانع جدی به وجود آمدن بحث و گفت و گوی عمومی و حضوری در جامعه هستند، اندکی از دلبستگی های خود بکاهند و اجازه دهند اصلاح طلبی در مسیر واقعی خود گام بردارد و نقش “دیالوگ” و”گفت وگو” به معنی عمومی آن را، برای رسیدن به یک جامعه دموکراتیک بپذیرند.
دو.
همواره باید توجه داشت که کنشگری سیاسی و اجتماعی در عرصه عمومی، باید به گونه ای روشن و سنجیده باشد. به گونه ای که گسست های موجود در وضعیت اصلاح طلبی، حل شود. نباید از نظر دور داشت که حرکتهای اصلاح طلبی بدون هواداری جنبش های جوانان و دانشجویی، حضور اقلیت های اجتماعی همچون زنان، مهاجرین، سالمندان و… راه به جایی نمی برد و حرکت فراگیر اجتماعی صورت نمی گرفت. لذا پبشنهاد می شود که توجه به این شهروندان و دخالت دادن اندیشه آنها با کنش در عرصه عمومی، مدنظر اصلاح طلبان استان بوشهرقرار گیرد. برقراری و ایجاد پیوند اجتماعی و نهادینه با مردم، نهادها، موسسات هم فکر، برگزاری جلسات هفتگی به صورت حضوری در بین اصلاح طلبان جهت شناخت و درک عمیق تر از اندیشه ها و مواضع اصلاح طلبی، برگزاری کنفرانس های خبری و پرسش و پاسخ در بین احزاب و کنشگران اجتماعی به صورت ماهانه، حضور در دفتر نشریات و رسانه های استان بوشهر جهت اطلاع رسانی وگفت و گوی حضوری و مواردی از این دست، می تواند قبل از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری باعث رفع گسست ایجاد شده در بین اصلاح طلبان استان بوشهرشود.
در حال حاضر اصلاح طلبی در استان بوشهر نیازمند یک هوای تازه جهت کنش و فعالیت به شکلی متفاوت از گذشته است و دعوت از چهره های سرشناس اصلاحات، می تواند نفسی دوباره به اصلاحات استان بوشهر قبل از انتخابات بدمد.
نگارنده اعتقاد دارد که در وضعیت فعلی جامعه ایران که انتخابات ریاست جمهوری را در پیش رو دارد، پرداختن به آسیب های موجود در گفتمان اصلاح طلبی استان بوشهر، می تواند راهی و معبری برای پیروزی در انتخابات باشد. چرا که ارایه راهکارهایی که در این نوع نگارش های انتقادی از سوی برخی اصلاح طلبان ارایه می شود اگر به درستی مورد توجه قرار گیرد، می تواند راهگشا باشد. به همین دلیل در دوهفته نامه آوای هامون “بازاندیشی در اصلاح طلبی” در راستای اهداف این نشریه قرار گرفته تا آوای هامون در کنار امکان های دیگر، راهی برای گفتگو بر سر اصلاح طلبی در لحظه کنونی باشد.