چشم انداز پیش روی زنان ایران در سال ۹۶
آذر منصوری
عضو شورای مرکزی جمعیت زنان مسلمان نواندیش و حزب اتحاد ملت ایران اسلامی
در یک نگاه کلى لازمه ترسیم چشم اندازى واقع بینانه، درک مقتضیات موجود،مختصات و واقعیت هاى است که به عنوان شاخص ها و مؤلفه هاى اصلى دستیابی به چشم انداز مورد نظر و اتخاذ استراتژی کارآمد و پیش برنده ایفای نقش مى کنند،براى ترسیم چشم انداز فعالیت زنان ایران در عرصه هاى اجتماعى و سیاسی نیز ابتدا باید این مقتضیات را شناخت و به این پرسش نیز پاسخ داد که زنان ایران، امروز در در کدام نقطه ایستاده اند و می توانند با این جایگاه به کدام نقطه برسند.به باور من یک شاخص مهم در تدوین چشم انداز قابل حصول آن است که قابلیت و معیاری براى سنجش و ارزیابى مراحل پیشرفت داشته باشد.
به همین دلیل اصل توجه به پیشینه و جایگاه امروز زنان ایران می تواند مقدمه ای بر ترسیم یک چشم انداز واقع بینانه باشد.
آنچه به عنوان مبنای ترسیم این جایگاه می توان به آن اتکا نمود، گزارش هایی است که این جایگاه را در شاخص مشارکت سیاسی و اجتماعى زنان تشریح می کندد،گزارشهایی که در عین جامع و کامل بودن از جهت گیری هاى یک سویه نیز مبرا باشد و با واقعیت هاى موجودنیز تطبیق داشته باشد.
متاسفانه در شرایط کنونی علی رغم تلاش هاى مؤثر معاونت زنان دولت یازدهم گزارش دقیق،جامع و کاملی که بتواند میزان دسترسى زنان ایران را به شاخص های توسعه در دسترس قرار دهد موجود نیست و ناگزیریم به گزارش هایی استناد کنیم که مجامع جهانى به صورت سالانه منتشر مى کنند.از بین همه این گزارش ،گزارشی که مجمع جهانى اقتصاد به صوت سالانه منتشر می کند،قابل اعتنا ترین گزارش موجود است که از یک سو میزان شکاف جنسیتی و از سوى دیگر رتبه کشورها را به صورت کامل در ارتباط با شاخص هاى توسعه منتشر می کند.
آخرین گزارشی که مجمع جهانى اقتصاد منتشر کرده، مربوط به میزان شکاف جنسیتی کشورها در سال ٢٠١۶ است که ابتدای سال ٢٠١٧ منتشر شده است.در این گزارش رتبه شکاف جنسی ایران در بین ١۴۴کشور ١٣٩اعلام شده است که در مقایسه با سال گذشته این رتبه یک رقم ارتقا پیدا کرده است.این رتبه خلاصه اى از مجموعه شکاف هاى جنسیتى علیه زنان در ایران امروز است.این در حالى است که حداقل در یک دهه گذشته شکاف جنسیتی در کشور ما افزایش یافته است.
اما اتفاق مهم در سال ٩۵آن بود که نرخ حضور زنان در نهاد قانونگذارى کشور از ٣درصد به ۶درصد افزایش یافت،تعداد مدیران زن در سطح کلان با حضور زهرا احمدی پور به عنوان یکی دیگراز معاونان رئیس جمهور،افزایش تعدادفرمانداران و بخشداران زن و نیز معاونت هاى وزرا بر این میزان اثر گذاشته که به طور قطع در گزارش٢٠١٨ مجمع جهانی اقتصاد خود را نشان خواهد داد.در لایحه برنامه ششم توسعه جایگاهی به زنان اختصاص یافت که برای اولین بار در برنامه هاى توسعه اى کشورموضوع عدالت جنسیتی جاى گرفت که آن هم در مراحل اجرایی شدن این برنامه خود را نشان خواهد داد.این ظرفیت در برنامه ششم توسعه با توجه به افزایش حضور زنان در مجلس شورای اسلامی و نهادهای دیگر ، می توان امیدوار بود که قانون انتخابات نیز به نوعی اصلاح شود تا به زنان در انتخابات سهمیه ای خاص تعلق گیرد.
اما تجربه انتخابات مجلس دهم نشان داد که می توان از یک سو با گفتمان سازى و از سوى دیگر تعامل و چانه زنى تعداد زنان را در لیست هاى انتخاباتی ،حتی در حوزه های انتخابیه تک نماینده افزایش داد.
آنچه که مسلم است اینکه به طور کلى در هر مقطع از زمان اگر مواهب اولیه ،امکانات و فرصتها به صورت نابرابر در میان قشر ذیحق توزیع شده باشد،رقابت آزاد و نظم هاى خودجوش می تواند نابرابری های اجتماعی را تشدید کند.مواهب پیشینیان ما میان زنان و مردان نابرابر توزیع شده است واز این رو حتی رقابت آزاد میان زنان و مردان نتیجه ای جزتشدید نابرابری ها نخواهد داشت.به همین دلیل نیاز به اقداماتی گسترده تر و وسیع تربرای کاهش نابرابری ها و رفع تبعیض در همه سطوح غیر قابل انکار است.
با این پیش فرض و صورت مسئله طبیعی است که باید با اتخاذ راهبردهایی که به اقدامات گسترده تر و وسیع تر براى کاهش نابرابری ها ورفع تبعیض ها بیانجامد وزنان اصلاح طلب مجموعه ای از تلاش ها را به انجام رساندند تا در ساختار قدرت با اعمال تبعیض مثبت از یک سو نرخ مشارکت سیاسی را افزایش دهند و از طرف دیگر زمینه رفع تبعیض ها را با حضور بیشتر زنان در نهاد قانونگذارى کشور بیشتر کنند.
این تجربه ،تجربه موفقی بوده است و قاعدتا در ٩۶ نیز با توجه به دو انتخابات مهم پیش رو از همین راهبرد و رویکرد استفاده خواهد شد.حضور و مشارکت بیشتر زنان در شوراهای اسلامی شهر و روستا که خردترین نهادانتخابی دموکراتیک در ایران است و طرح مطالبات بیشتر از دولت دوازدهم در راستای رفع تبعیض ها و شکاف های جنسیتی که نیاز به اقدام چند جانبه برای پر کردن آن است.
هم زمانى دو انتخابات در بهار ٩۶ فرصت مناسبی است که باید از آن هم برای طرح و پیگیری مطالبات و هم کاهش شکاف جنسیتی زنان ایران در همه زمینه ها استفاده کرد.
زنان ایران امیدوارانه و با عزم و تلاش بیشتر و استفاده از مجموعه ظر فیت های موجود این مسیر را ادامه خواهند داد نه فقط برای خود، بلکه برای پیشرفت و توسعه کشور که خیر عمومی آن آحاد جامعه را در بر گیرد و ترجمانی باشد از آینده ای مطلوب که در آن ایران برای همه ایرانیان باشد.