فرهنگ و هنر؛ چشم اندازهای اصلاح طلبانه
گفتگوی اختصاصی آوای هامون با دکتر حمیده ماحوزی
اشاره:
اصلاح طلبی؛ جریانی فکری است که برای رسیدن به یک جامعه مدنی و قانون مدار، مردم سالاری دینی، دستیابی به آزادی، دوری از تحجر و توجه به نیازها و مصائب زیستی جامعه شکل گرفته و در خود مصادیق زیادی از فرهنگ، اجتماع، سیاست، اقتصاد و.. را جای داده که همگی برای رسیدن به اهداف ذکر شده در جریان هستند. همواره در جامعه انتظار می رود، کنش ها و فعالیت های صورت گرفته توسط افرادی که در احزاب، سمن ها، گروه ها، رسانه ها و… که دارای تفکر اصلاح طلبی هستند، به گونه ای باشد که مبنای فعالیت های مهم و تاثیرگذار و منجر به همبستگی اجتماعی گردند. از آنجایی که در جامعه کنونی فرهنگ و هنر؛ در اندیشه اصلاح طلبی اهمیت بسیار بالایی دارد و در تمامی کنش هایی که توسط احزاب، سمن ها و… صورت می گیرد، این ملاحظات نیز باید مورد بحث و چالش قرار گیرد، لذا گفتگویی اختصاصی با حمیده ماحوزی؛ مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر و از مدیران اصلاح طلب استان بوشهر ترتیب داده ایم تا به طور مشخص به مقوله فرهنگ و هنر که چشم اندازهایی اصلاح طلبانه دارند، بپردازیم. باهم این گفتگو را می خوانیم:
- ریشه ها و خاستگاه های فرهنگی اندیشه اصلاح طلبی در ایران بعد از دوم خرداد چه هست؟
ماحوزی: اصلاحات تفکری است که اصلاح طلبان واقعی و رهبر آن تمام سعی شان بر این بود که این تفکر را در جامعه نهادینه کنند و در این امر موفق بودند که نتیجه آن در انتخابات ۹۲ شاهد بودیم . اصلاحات را باید از دولت سازندگی بررسی نمود که تا حد زیادی طبقه متوسط و ضعیف را در نتیجه راهبردهای توسعه اقتصادی تقویت نمود و مفهوم زندگی پس از دولت سازندگی معنای عمیق تری پیدا کرد و گشایش هایی در زندگی مردم ایجاد شد . ایجاد دانشگاه آزاد اسلامی در دوران سازندگی در شهرها و روستاهای کشور در تغییرات فرهنگی اجتماعی در حد خود بی نظیر بود و گفتمان جامعه را تغییر داد.
- چه گفتمان های فرهنگی بعد از شکل گیری اندیشه های اصلاح طلبی در عرصه عمومی ایران شکل گرفت؟
ماحوزی: در جریان اصلاح طلبی گفتمان غالب مبنی بر کرامت انسانی ، قانون مداری ، اصالت انسان ، آزادی و ساخت جامعه ای مبتنی بر کرامت انسانی بود . البته جنبش اصلاحات مانند هر جنبش دیگر اشتباهاتی داشت که بدون تردید عواقب ناخوشایند پس از آن ناشی از این اشتباهات و برخی از تک روی ها بود .
اما امروز پس از چهار دهه جمهوری اسلامی ، در عرصه فرهنگی و اجتماعی شاهد تغییرات زیادی بوده ایم که برخاسته از درخواست های مدنی است و خواسته هایی که بعد از انقلاب نتوانسته بود تحقق پیدا کند و اکنون شاهدیم که همچنان برای جامعه ما ، آن خواسته ها حامل پیام امید و امیدواری است . حضور گسترده گروه های مرجع مثل روزنامه نگاران ، نویسندگان ، اساتید و هنرمندان و بخش گسترده جوانان و یا به عبارتی رای اولی ها در این جنبش بسیار تاثیر گذار بوده و هست .
از نظر اینجانب ریشه و خاستگاه فرهنگی اندیشه اصلاح طلبی همانا هماهنگی بین جامعه دینی با مولفه های نوین جهانی بوده و هست که اقشار فرهنگی و روشنفکر جامعه به آن رای دادند و بعد از ۱۸ سال باز هم به دنبال آن شور و نشاط فرهنگی حاصل از آن هستند . استان بوشهر که از دیرباز به روحیه سلحشوری و آزادی خواهی شهره بوده و عمدتا مردمی دین مدار و اخلاق مدار هستند در انتخابات ۷۶ و انتخابات ۹۲ در آرا خود این ادعا را ثابت نمودند و غالب در خواستهای آنان فرهنگی و اجتماعی و در عین حال عاری از افراط و تفریط بوده است .
- این گفتمان های فرهنگی در استان بوشهر به چه شکلی در آمد و چه سرانجامی پیدا کرد؟
ماحوزی: غالب در خواستهای مردمان این خطه ایجاد فضای همدلی و تلاش برای پیشبرد اهداف صلح طلبانه و قانون مداری است که در دولت یازدهم در بخشهای مختلف به ویژه در حوزه ی فرهنگ وهنر شاهد به ثمر نشستن آن هستیم و به جرأت میتوان گفت فضای کار و فعالیت فرهنگی و هنری در این چهار سال در حد خود کم نظیر است ، هر چند مشکلات اقتصادی برای بروز و ظهور گفتمان فرهنگی و انجام تمام مطالبات میسر نیست ولی فضای همدلی و تلاش هنرمندان و اصحاب رسانه و اهل قلم نشان از روحیه ی امید و نشاط و سر زندگی است و دلیل مقبولیت دکتر روحانی اتخاذ همین گفتمان فرهنگی و سعی بر جلوگیری از افراط و تفریط است که در این استان در حوزه ی فرهنگ و هنر شاهد آن هستیم . فضای آرام و روابط اخلاق مدارانه و در عین حال تلاش در تمام زمینه های فرهنگی و هنری سبب گردیده که در بین دیگر استانها حتی در مقایسه با کلان شهرها فضایی با نشاط تر و پویایی را بیشتر بتوان حس کرد . جامعه ، در حال حاضر برای عبور از ذهنیت های تک بعدی و ایجاد روحیه امید نیاز به گفتمان فرهنگی دارد و از اولویت های فرهنگ وارشاد اسلامی در ستاد و استانها ، توجه به این مقوله هست و توجه به ابعاد مختلف وظایف فرهنگی در این نهاد تاثیر گذار، بر کسی پوشیده نیست .
- نسبت اندیشه اصلاح طلبان استان بوشهر در حال حاضر با گفتمان های فرهنگی چگونه است؟
ماحوزی: فرهنگ وارشاد استان بوشهر در این دولت سعی بر توازن فرهنگی مطابق با نیاز عمومی جامعه داشته و به معنای واقعی بر کرامت انسانی و توجه به خواسته های به حق اهالی فرهنگ وهنر بستر مناسب را فراهم نموده است . مطالبات مردم این استان از دیرباز صبغه فرهنگی داشته و امروز نیز این خواسته و نشاط اجتماعی کماکان ادامه دارد، در حوزه تئاتر و هنرهای نمایشی ، قرآن و عترت ، ادبیات ، فیلم و عکس ، موسیقی و هنرهای تجسمی و برنامه ریزی برای آگاهی بخش عمومی و بالابردن سرانه مطالعه و پایتخت کتاب کارهای بسیار ارزشمندی صورت گرفته که در سالهای اخیر در نوع خود کم نظیر است لذا نشاط فرهنگی و هنری را به عینه در استان بوشهر شاهد هستیم . بوشهر در دولت یازدهم با شعار گفتمان امید و تدبیر در حوزه ی فرهنگی بسیار خوب عمل نموده ، هنرمندان و اهل قلم و رسانه به دنبال تلاش برای رسیدن به آن هدف و خواستگاه واقعی خود یعنی ایجاد فضای مناسب فعالیتهای فرهنگی هستند.
- چه آینده ای برای اصلاح طلبی در حوزه فرهنگ و هنر استان بوشهر می بینید؟
ماحوزی: یکی از ضرورتهای جامعه فعلی و عبور از برخی مشکلات حوزه ی فرهنگی ، مهندسی فرهنگی و تهیه پیوست فرهنگی لازم در تمام فعالیت های اجتماعی است تا از سلایق شخصی و برداشت های نامناسب از حوزه ی فرهنگ جلوگیری شود و فرهنگ وهنر جامعه بتواند در فضای عاری از خشونت مسائل اجتماعی و اخلاقی متناسب با خواستگاه مردم آزاد اندیش و فرهنگ دوست این دیار را فراهم سازد .
- پیشنهاد شما برای کنش های اصلاح طلبانه در حوزه فرهنگ و هنر استان بوشهر چه هست؟
ماحوزی: بایستی بپذیریم که برای هر کار بزرگ به حضور اکثریت مردم نیاز داریم و قطعا برای ادامه روند اصلاح طلبی و حرکت بر ریل اخلاق مداری باز هم نیازمند فضای همدلی و گفتمان جامعه نگر هستیم و اینکه بایستی بدانیم تغییر یک شبه اتفاق نمی افتد و حرکتی کند ولی تأثیر گذار دارد و ادامه این روند میمون که در این چهار سال شاهد بوده ایم میتواند شرایط فرهنگی بهتری را در سالهای آتی رقم بزند .
به امید فردایی بهتر برای ملت شریف ایران و هم استانی های فرهیخته ام و آرزوی سالی پر نشاط در حوزه ی سیاسی ، فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی