- هامون ایران - https://www.hamooniran.ir -

آمایش سرزمین: “نامه ربوده شده”؛ یادداشتی از اسماعیل حسام مقدم

آمایش سرزمین؛ نامه ربوده شده

چرا مهمترین سند توسعه در استان بوشهر گم شده است؟

اسماعیل حسام مقدم

ادگار آلن پو؛ نویسنده آمریکایی که داستان کوتاهی با نام “نامه ربوده شده” دارد، به روایت رخدادهایی می پردازد که پس از گم شدن یا ربوده شدن یک نامه عاشقانه در یک خانواده سلطنتی شکل می گیرد؛ با اینکه هیچ وقت در طول این روایت، آن نامه پیدا نمی شود که چه چیزی در آن نوشته شده اما همه اتفاقات و رخدادها تحت تاثیر این نامه و نوشته های مفقود شده آن رخ می دهد. به نظر می رسد که فرآیند توسعه پایدار استان بوشهر، گرفتار همین نامه ربوده شده است؛ گرفتار پیامدهایی است که متاثر از فقدان سند آمایش سرزمینی بر سر این سرزمین و مردمانش آمده و می آید.

چهار سال از حضور دولت تدبیر و امید در استان بوشهر گذشت، بزرگترین و مهمترین تصمیمات توسعه ای که باید مبتنی بر سندی راهبردی با عنوان آمایش سرزمین گرفته می شد، بر اساس معیارهایی گرفته شد که هیچ توازن و تعادلی را در عدالت فضایی و پایداری توسعه مدنظر نگرفت. به راحتی از کنار پیامدهای فلاکت بار اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، بهداشتی و محیط زیستی این تصمیمات صرفا توسعه ای گذر کرد و آینده شهروندان این سرزمین را با خطری بسیار مهلک عجین ساخت. سعید مدنی قهفرخی؛ پژوهشگر ارشد اجتماعی در گفتگویی که با دوهفته نامه آوای هامون انجام داد، به این اشاره نمود که آینده عسلویه، چیزی مانند اکنون مسجدسلیمان است. بندر عسلویه که دقیقا به دلیل فقدان برنامه آمایش سرزمینی به فضایی مبدل شد که درحال حاضر باید با پیامدهای گسترده اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، بهداشتی و زیست محیطی دست به گریبان باشد و این روند در آن منطقه همچنان درحال پیشروی است. این ماجرای تلخ و گزنده در کل فضای استان بوشهر همچنان در طول دولتهای نهم و دهم به بدترین شکل ممکن ادامه یافت و عملا امیدی به آینده برای زیستن در اقلیم استان بوشهر باقی نگذاشت، تا اینکه دولت تدبیر و امید، این امیدهای خسران یافته را احیا کرد، امید به برنامه ها و سیاستگذاری هایی که مبتنی بر چشم اندازهای توسعه پایدار باشد و نه مبتنی بر منفعت طلبی های کوتاه مدت کاسبکارانه!! اما شوربختانه این “نامه” در استان بوشهر در طول چهار سال گذشته همچنان “گمشده” باقی ماند و فعالان سیاسی/اجتماعی/فرهنگی/اقتصادی استان بوشهر درگیر بازی های زرگری شدند و اصل نامه ای که باید می جستند و مبتنی بر آن مطالبات شان را مطرح می کردند، به فراموشی مطلق سپردند.

باز هم این روزها شاهد آن هستیم که عرصه عمومی استان دارد خود را برای یک جنگ تمام عیار و زرگری دیگر بر سر مناصب و منافع شخصی آماده می کند، خیل عظیم “شنیده ها” و “نظرخواهی” هایی که می خواهند یک مدیر را به زیر بکشند و یک فرد دیگر را بر مسند امور نشانند، در فضای عمومی این استان رواج یافته و آنچه که به کلی فراموش شده روال و فرآیند تصمیم سازی در عرصه توسعه پایدار است. آنچه که آینده زیستن شهروندان را در این سرزمین ممکن خواهد ساخت، به کلی فراموش شده است.

مطالبه مشخص و معین نگارنده از مدیرانی که چهار سال آینده می خواهند برای جان و مال و حال مردمان این استان تصمیم بگیرند و برنامه ریزی کنند این هست که در نخستین گام، سند برنامه آمایش سرزمین استان بوشهر را نهایی کنند، سپس تصویب و ابلاغ نمایند تا دیگر شاهد تصمیمات گتره ای و بی پشتوانه برای توسعه استان بوشهر نباشیم؛ تصمیماتی که در چهار سال گذشته با توجه به فقدان سند آمایش سرزمین گرفته شد، همچنان به عنوان منازعات بی پایانی در میان مدیران کلان استان بوشهر قابل ردگیری است. ازهمین رو امیدوارم که دولتمردان در این چهار سال با بهره بردن از سند آمایش سرزمین هیچ وقت دچار چالشهایی جدی بر سر مثلا احداث پتروشیمی ها، دهکده های گردشگری، صنایع بزرگ و … نشوند.

نگارنده به همانگونه که ابتدای یادداشت خود را با استعاره “نامه ربوده شده” آغازید، در پایان این یادداشت از ترکیب استعاری “سندروم عسلویه”؛ که پیش از این توسط نگارنده تئوریزه شده، برای تحلیل وضعیت و موقعیت کلی توسعه پایدار استان بوشهر بهره می برد. تصمیم گیری ها و برنامه ریزی های توسعه ای در استان بوشهر در طول چهار سال گذشته دچار “سندروم عسلویه” شده و بدبختانه این سندروم با تصمیماتی که در طول این چهار گرفته شد، درحال رشد است. به زعم نگارنده آنچه که می تواند جلوی پیشروی سندروم عسلویه را بگیرد؛ بازیابی و احیای سند “آمایش سرزمین” است.