نگرانی همراه با امیدواری
با نگاهی بر مقاومت در برابر قربانی سازی از دختران
مهدیه امیری دشتی
بحث اساسی من در این نوشته یادآوری روزی به نام دختر در سطح ملی نیست بلکه دادن برخی هشدارهایی هست که در جامعه ما دختران از گذشته تا کنون درگیر آن بوده و هستند. همواره متولد شدن به عنوان یک دختر در برخی فرهنگ ها با خود تبعیض ها و خطراتی همچون سوتغذیه، گرسنگی و بیماری، عدم آموزش، ازدواج های زودهنگام، خشونت و… بهمراه دارد. دختران به عنوان نیمی از جمعیت جامعه همواره درگیر تبعیض های جنسیتی بوده و این مساله همواره به فراموشی سپرده می شود که با افزایش سرمایه گذاری بر روی کودکان و نوجوانان دختر در کنار پسر هست که جامعه در آینده مسیر توسعه را در پیش می گیرد و با تغییرات فرهنگی این امکان برای دختران بوجود می آید که بتوانند بیش از گذشته از حقوق و آزادی های اساسی برخوردار باشند. همچنین در این روز باید به این موارد اشاره کرد که دختران باید از حق داشتن امنیت، سلامت، آموزش، زندگی سالم برخوردار باشند تا بتوانند در آینده به عنوان یک زن، تشخص اجتماعی، قدرت اقتصادی و سیاسی، اعتماد به نفس بالا جهت حضور در عرصه عمومی را بدست آورند نه اینکه همچنان برای بدست آوردن ابتدایی ترین حقوق خود در اجتماع درگیر فرهنگ و نگاه های جنسیتی باشند.
نکته بسیار مهم دیگر که نباید از نظر دور داشت این مساله است که حمایت واقعی از کودک و نوجوان در وهله نخست در پرتو حمایت از خانواده صورت می گیرد و تا زمانی که در جامعه ما فقر فرهنگی و اقتصادی به دلیل نبود آموزش و اشتغال پایدار بیداد می کند همواره باید شاهد ازدواج های زود هنگام دختران از سنین زیر ده سال تا زیر هجده سال و تبعیض های جنسیتی باشیم. چرا که بنا به گفته شهیندخت مولاوردی؛ معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری «در دو سال اخیر آمار نگران‌کننده‌ای از ازدواج دختران، پیش از رسیدن به سن قانونی و ثبت آنها به دست ما رسیده و حتی شاهد ازدواج دختران کمتر از ۱۰ سال نیز بوده‌ایم.» دختران به عنوان «انتقال دهندگان گفتمان های بینانسلی» نقش بسیار موثری در جامعه بر عهده دارند که متاسفانه با برخی بی مسیولیتی و تنگ نظری هایی که در جامعه وجود دارد روبرو می شوند. مشکلی که دامنگیرجامعه ما شده، نوع نگاه های فرهنگی به دختران هست که به آنها با دید یک ابزار نگاه می شود و آنها را تبدیل به «کودک همسری» نموده است. متاسفانه در برخی فرهنگ ها این مساله بسیار مطرح هست که دختران نوجوان از نظر جامعه و والدین باید برای ازدواج و مادری آماده شوند، بنابر این فرهنگ تعدادی از آنها مجبور به ترک تحصیل و لطمه به آینده خود می‌شوند و بسیاری از آنها به دلیل فقر اقتصادی خانواده با ازدواج های اجباری به عنوان یک کالا به فروش می رسند. در این وضعیت دختران به علت شرایط ویژه جسمی دچار مشکلات عدیده همچون مشکلات جسمی، روحی و روانی می‌شوند و از استانداردهای تعریف شده در حوزه سلامت برخوردار نیستند. همچنین بنا به گفته پروانه سلحشوری؛ رییس فراکسیون زنان مجلس « آمارهای سازمان ثبت احوال کشور نشان می‌دهد که از سال ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۳، نزدیک به ۴۲۰هزار دختر زیر ۱۵سال در ایران ازدواج کرده‌اند. همچنین بر اساس آخرین آماری که یونیسف در اواخر سال گذشته میلادی منتشر کرد، ۱۷درصد از دختران ایرانی زیر سن ۱۸سال و سه درصد نیز زیر ۱۵سال ازدواج می‌کنند.» این معضلات در مورد برخی گروه‌های آسیب‌پذیر دختران مانند دختران در طبقات فقیر یا نواحی حاشیه‌ای شهرها و روستاها بیشتر است.
بنابراین دولت و نهادها و سازمان های مربوطه باید جهت افزایش سرمایه گذاری برای ارتقای کیفیت و کمیت آموزش به کودکان و نوجوانان دختر به طور خاص و دیگر شهروندان زمینه های یادگیری مورد نیاز به منظور توان افزایی و نقش آفرینی دختران در آینده به عنوان زنان جامعه، مقابله با ازدواج های زودهنگام دختران، مقابله با انواع خشونت های جسمی، جنسی و روانی علیه دختران، برنامه ریزی جهت افزایش و بهره مندی تمامی دختران از سلامت وتغذیه مناسب، افزایش سیاست های برنامه ریزی در رابطه با دختران معلول و آسیب پذیر اجتماعی و نیز افزایش اشتغال پایدار را در راستای برنامه های خود قرار دهند و تنها با یادآوری و برگزاری جشن در این روز، دختران را همراهی نکند.
در پایان این نکته قابل ذکر هست در کنار نگرانی هایی که در بالا به آنها اشاره شد، حرکت هایی کوچک اما امیدوارکننده در حال شکل گیری است. چراکه؛ برخی از مقامات رسمی کشور مسایل و مشکلاتی که در حوزه دختران وجود دارد را پذیرفته اند و تلاش هایی در این خصوص صورت گرفته است. همانگونه که در بالا از نگرانی های برخی مسیولین در این زمینه یاد شد. همچنین در حوزه های دانشگاهی و پژوهشی، نهادها و سازمان های غیردولتی و حتی در بین برخی شهروندان مسایل و مشکلات دختران و زنان جوان برجسته تر گردیده است. لذا این نگرانی ها با امیدواری قرین شده و تحولاتی در حوزه دختران در حال شکل گیری است و امید می رود کودکان و نوجوانان دختر که زنان فردای جامعه ما هستند مورد حمایت همین نگاه ها آینده ای روشن تر داشته باشند.