استان بوشهر مدارای نجیبانه ای با توسعه نیافتگی دارد
گفتگوی اختصاصی هامون ایران با سکینه الماسی؛ نماینده مردم استان بوشهر در مجلس شورای اسلامی
اشاره:
سالهاست که استان بوشهر تبدیل به کارگاه بزرگ صنعتی برای شرکتهای بزرگ شده و فضای سرزمینی این استان در تسخیر اندیشه های توسعه صنعتی نامتوازن گرفتار آمده است. بالتبع یکی از پیامدهای این وضعیت توسعه ای، افول شاخص های توسعه در دیگر زمینه ها به خصوص توسعه منابع انسانی و همچنین خلاقیت زیستن اجتماعی در شهرها و روستاها خواهد بود. ازهمین رو نخستین مساله ای که در این کارگاه بزرگ (استان بوشهر) در اذهان مردمانش برجسته می شود، این هست که سهم ما از این کارگاه و عواید آن کجاست؟ ازهمین رو در پرونده ای که وبسایت هامون ایران برای وضعیت اشتغال در استان بوشهر برای چند سال اخیر گشوده است، با نماینده ای از نمایندگان چهارگانه استان بوشهر به گفتگوی مکتوب نشسته ایم. نماینده ای که هم جامعه شناسی خوانده و هم اینکه شاهد برخی تلاشهای وی در زمینه اشتغال جوانان بومی بوده ایم. این گفتگو را باهم می خوانیم:
هامون ایران: رویکرد شما در تفسیر و تحلیل توسعه پایدار استان بوشهر چیست؟ جعمبندی شما از وضعیت توسعه استان بوشهر چه هست؟
سکینه الماسی: راهبردهای توسعه، الگوهای بسیاری دارد. برای اینکه جامعه ای را در ظرف توسعه پایدار مورد سنجش قرار دهیم باید شاخص های کمی و کیفی زندگی را براساس برداشت میدانی از سطح زندگی مردم یک منطقه داشته باشیم. متاسفانه در استان روی این زمینه ها کمتر کار شده و نیاز جدی به کارهای تحقیقی و پژوهشی در حوزه توسعه پایدار احساس می‌شود، ضمن اینکه متاسفانه برای همین مقدار کار انجام شده هم در فرایند تصمیم سازی خط اثر آن لحاظ نمی‌شود. با کمترین مطالعه و مداقه می‌شود فاصله ما را تا توسعه پایدار در استان با چشم دید مگر نه این است که منابع انسانی، محیط زیست، اشتغال پایدار، توانمندسازی نیروهای محلی و بطور اخص توانمندسازی زنان و بحث آموزش ها و آشنایی با حقوق انسانی و مباحث دیگر از شاخصه های موثر و اصلی توسعه پایدارند وضعیت در این حوزه ها مشخص است. به زعم من استان تا توسعه پایدار فاصله معنی داری دارد که بایستی اهل نظر و تصمیم سازان با همدیگر فکر عاجل بکنند. برای نمونه درست است جنوب استان دروازه تمدن نوین اقتصادی کشور شده است اما ره آآآورد این سفره عظیم برای بومیان منطقه جز چالش تا به امروز دستاوردی به همراه نداشته است. معتقدم می‌شود معادله منفی زندگی را به معادله مثبت تبدیل نمود و چالش‌ها را تبدیل به فرصت کرد.
هامون ایران: کارکردهای صنایع مستقر در استان بوشهر چه می باشد؟ پیامدهای این صنایع؟
سکینه الماسی: اگر منظور شما از صنایع، تاسیسات نفت و گاز عسلویه است؛ من در مجموع کارکرد آنها را در بسیاری جهات مثبت می دانم. بالاخره پروژه ملی که بخش مهمی از توسعه کشور به درآمدهای آن وابسته شده است؛ همین تأسیسات پارس جنوبی است. دولت و وزارت نفت نیز بیشترین پروژه‌های اولویت‌دار خود را در پارس جنوبی تعریف کرده اند. در واقع هر آنچه که در بخش مهمی از توسعه کشور رخ داده و در آینده رخ می‌دهد مدیون صنایع مستقر در استان بوشهر و به خصوص پارس جنوبی است و لذا کارکرد صنایع استان در سطح ملی متحول کننده بوده است. اما در سطح محلی و منطقه ای متاسفانه این رخداد رضایت بخش نبوده است. ما اعتقاد داریم پیامدهای صنعت در استان بوشهر از حیث جامعه شناختی و توجه به محیط پیرامون گرفتار آسیب های جدی است.گرچه اخیراً در سومین همایش مسئولیت های اجتماعی وزارت نفت شاهد آغاز خوبی در این بخش بودیم اما راه های نرفته زیادی در بخش های CSR (مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها) وجود دارد که وزارت نفت باید به آنها اهتمام بیشتری داشته باشد. دو دهه تفکر توسعه گرایی صنعتی استان بوشهر، متاسفانه ناقص به جلو می رود.
هامون ایران: وضعیت حوزه اشتغال صنایع استان بوشهرچگونه است ؟
سکینه الماسی: بله همانطور که می دانید، سال ۱۳۹۶ با رهنمود مقام معظم رهبری، سال تولید و اشتغال نامگذاری گردیده است. به بیان دیگر در حیطه اقتصاد مقاومتی اشتغال نقش بسیار مهمی دارد. لذا من این سئوال را در دو بخش پاسخ می دهم. بخش اول در مورد صنایع عسلویه و اشتغال در این صنایع است.
و اما مقوله اشتغال و اقتصاد مقاومتی تنها در تاسیسات نفت و گاز خلاصه نمی شود و من در بخش دوم این سوال می خواهم به اشتغال پایدار اشاره کنم که این اشتغال صرفاً در صنایع نفت و گاز نیست. من به عنوان نماینده مجلس نه اشتغال استان را تنها در نفت و گاز تمام شده می بینم و نه صنایع را تنها تاسیسات صنعتی عسلویه می خواهم. بدون شک سرمایه گذاری بخش خصوصی یکی از مهم ترین راهکارهای توسعه استان است. بیکاری و نبود اشتغال مولد یکی از مهمترین معضلات استان است که با وجود قابلیت های منحصر به فرد در بخش های مختلف، سرمایه گذاری در آن بسیار کند انجام می شود. صنعت گردشگری، توجه به مشاغل و فرصتهای دانش بنیان، پرداختن به مباحث اشتغال با رویکرد دریا محور و توجه به توسعه با قابلیت های استان زمینه های است که فکر می کنم باید در ماموریت جدید برنامه های توسعه ای مورد لحاظ قرار گیرند.
هامون ایران: سند چشم انداز توسعه استان و راهبرد این موضوع؟
سکینه الماسی: به اعتقاد من راهبرد و استراتژی مشخصی توسط مسئولین استان در مباحث توسعه ای مورد وفاق همه قرار نگرفته شاید بشود ادعا کرد ما هنوز دارای سند راهبرد مشخص بر اساس قابلیت های استان در دسترس نداریم لاجرم صاحب چشم انداز تعریف معین نیستیم. لذا باور دارم شاخص های توسعه استان به منظور سازماندهی داده ها جهت ارائه دیدگاه یکپارچه از توسعه باید مجدداً طراحی گردد. هدف از طراحی آن قرار دادن این داده ها در اختیار سیاستگذاران، متخصصان توسعه، دانشجویان برای استفاده آسان و راحت از داده ها می باشد. در اختیار داشتن آمارهای قابل مقایسه و با کیفیت بالا در حوزه توسعه و کیفیت زندگی افراد در شهرها و روستاهای استان نیز می تواند کمک بالایی به تدوین سند چشم انداز توسعه استان کند. ما در استان داده ها و آمارهای کمی و مورد اعتناء که بتوان شاخص های توسعه را بر اساس آن ها وزن گذاری کرد به صورت روشن و دقیق نداریم. باید آمار و داده هایی وجود داشته باشد که تنش‌های حاصل از ناموزونی توسعه را خیلی شفاف تحلیل دهد. کاری که بیشتر توقع هست از بخش علمی و پژوهشی استان مورد استقبال قرار گیرد؛ یعنی دانشگاه های ما باید آستین بالا بزنند و کمک کنند.
هامون ایران: تفسیر شما از بومی بودن وحق اشتغال در صنایع بزرگ وارتباط بومی بودن با متخصص بودن چیست؟ تلاش مجموعه مدیران استان در این راستا را تشریح کنید؟
سکینه الماسی: قصه اشتغال و استفاده از نیروی کار بومی استان بوشهر بحث مسبوق به سابقه ای است بهانه تخصص پاشنه آشیل به‌کارگیری نیروی کار بومی شده است. بهانه ای که به ضرس قاطع بگویم امروزه منتفی شده و در منطقه و استان نیروی کار بومی متخصص به گواهی آمارها بسیار پتانسیل خوب و ارزشمندی در اختیار داریم مضافاً اینکه فارغ التحصیلان ما دانشگاه های معتبر استان و کشور در بحث کیفی با سایر جاهای کشور از استعداد فوق العاده ای برخورداند و در کورس رقابت از فارغ التصیلان جاهای دیگر کشور کم ندارند. بانک اطلاعاتی نیروهای کار ادارات مرتبط با اشتغال پر است از نیروهای جوان متخصصی که آماده به کار هستند و دیگر این رویکرد و بهانه متخصص نبودن نیروهای بومی شکست خورده و بی معناست.گرچه من اعتقاد دارم که همچنان باید مراکز فنی و حرفه ای و کار ودانش در منطقه توسعه یابد و مدیران استان به این موضوع توجه بیشتری داشته باشند.
مراجعات و گلایه های مکرر جوانان بیکار و شاکی از بی عدالتی باعث شد که ما خود یک بانک اطلاعاتی از جوانان چهار شهرستان حوزه انتخابیه تهیه کنیم. اینکار ما صرفاً به خاطر به دست آوردن تصویر روشن از بحث نیروهای بیکار ایضاً و سطح بندی آن ها بر اساس توانمندی و تحصیلات انجام گرفته و همین جا ادعا می‌کنیم اولین بانک اطلاعاتی است که از افراد جویای کار با تمامی تقسیم بندی‌های مورد نیاز در استان تشکیل شده است. دیگر بهانه های عدم تجربه و عدم تخصص نیروهای جوان بومی محلی برای اعراب ندارند. ما بر اساس همین برداشت از وضع موجود با نفت به توافق رسیده ایم که به ۱۲۰۰ نفر نیروی تحصیل کرده و جویای کار ما آموزش‌های شش ماهه لازم را برای توانمندسازی بدهند تا برای جذب در صنعت مهیا شوند. ما برای اشتغال اهمیت ویژه ای قائلیم، در حال حاضر بسیاری از جوانان بومی در آتشنشانی منطقه ویژه در حال جذب هستند و به زودی سایر جوانان توانای بومی در پتروشیمی ها و فازهایی که به بهره برداری می رسند استخدام خواهند شد. ما نیازمند این هستیم که به تربیت مدیران بومی بیندیشیم که دغدغه توسعه استان بوشهر را دارند.
البته ما با کم کاری و قوم گرایی برخی مدیران بومی وزارت نفت در منطقه نیز روبرو هستیم که با رویکرد منسجم دفاع از اشتغال نیروهای بومی متخصص همراه نیستند و همواره ساز مخالفی دارند. متاسفانه ما با منطقه ویژه که متولی این مسئله هست در پاره ای از زمینه ها چالش هایی داریم مبنی بر اینکه مدیران آنجا به جای اینکه به بحث اشتغال کل استان فکر کنند به دنبال مسائل حاشیه ای هستند که این مسئله اصلاً به وضعیت اشتغال استان کمک نمی کند./