اشاره: روستای درودگاه از توابع شهرستان دشتستان در استان بوشهر،واقع در دهستان زیراه، بخش سعدآباد و در شمال غربی شهر برازجان قرار دارد. بلندی این روستا از سطح دریا ۳۵ متر می‌باشد که از پایین‌ترین آبادی‌های بخش سعدآباد به لحاظ بلندی از سطح دریاست. دو رودخانه شاپور و دالکی که از ارتفاعات استان فارس سرچشمه می‌گیرند، در جنوب غربی روستا به هم می‌پیوندند و رودخانه حله را تشکیل می‌دهند. روستای درودگاه در میان انبوهی از درختان نخل قرار گرفته است. امروزه مردم روستا دارای مذهب شیعه هستند. درودگاه در میان روستاهای شهرستان دشتستان، روستایی دینی و مذهبی شناخته می‌شود. برگزاری مراسم آیینی و دیرینه سال علم گردانی و تعزیه خوانی و پیشینه‌ی حسینیه‌ی اعظم روستا، با توجه به وجود با برکت امامزاده آقاشاه‌حیدر – از فرزندان یا نوادگان امام موسی‌کاظم (ع) – مردم این دیار را از دیرباز در انجمن ارادتمندان به ساحت پیشوایان دینی قرار داده است.
درمورد وجه تسمیه روستا پژوهشگران و نویسندگان معاصر استان بوشهر معتقدند نام روستا برگرفته از محل پیوند دو رودخانه‌ی شاپور و دالکی– دورودگاه -می‌باشد و یا اینکه به دلیل وجود آثار باستانی کاخهخامنشی بردک سیاه،آیین‌ها و مراسم خاص مذهبی در این مکان برگزار می‌شده است، نام آن را درودگاه به معنی محل درود و سلام دانسته¬اند. در ادامه مطالبی در باب آیین های عزاداری ایام ماه محرم و صفر در روستای درودگاه ارایه می شود. پیش از فرا رسیدن ماه محرم هیأت های عزاداری و مردم با سیاه پوشی حسینیه ها و سردر خانه های خود به استقبال ماه محرم می‌روند. پیشینه حسینیه اعظم فراتر از چند صد سال است که تا به امروز ما شاهد مراسم عزاداری سنتی توسط اهالی این روستا هستیم. از جمله مراسم: تعزیه خوانی، روضه خوانی، سینه زنی و زنجیر زنی، صبحدم، نوحه پامنبری، علم گردانی، چاووش خوانی، سنج و دمام زنی، پختن حلیم و… را می توان نام برد. در اینجا به معرفی برخی از آنها می پردازیم. تعزیه و تعزیه خوانی تعزیه خوانی در روستای درودگاه با قدمتی قریب به صد سال سالهای متمادی به همت و تلاش اهالی برگزار می شود. نسخ کنونی تعزیه درودگاه با اندکی تغییر و تحول از گروهی موسوم به گروه تعزیه خوانی ذاکر از استان فارس که در حدود ۷۰ سال پیش به روستا برای اجرای تعزیه خوانی می آمده اند و توسط مرحوم حاج عباس رازه خریداری شده، خوانده می شود. در درودگاه تعزیه خوانی توسط دو هیأت ثارالله حسینیه اعظم و هیأت حضرت ابوالفضل(ع) انجام می شود. تعزیه در روستای درودگاه بصورت میدانی انجام می شود و دو گروه اشقیاء خوان و اولیاءخوان مقابل یکدیگر صف آرایی می کنند و تماشاگران نیز دور تا دور میدان تعزیه به نظاره می نشینند. تعزیه خوانی هیأت ثارالله حسینیه اعظم در عصرعاشورا مجالس تعزیه توسط این هیأت اجرا می شود. این مجالس یکی پس از دیگری به ترتیب انجام می گیرد و با شهادت حضرت امام حسین(ع) و آتش زدن خیمه ها و دستگیری اسرا به پایان می رسد. از جمله این مجالس: مجالس حر، حضرت قاسم، حضرت علی اکبر(ع)،حضرت عباس(ع)، ظهیربن قین و حبیب بن مظاهر، حضرت علی اصغر(ع) و… . مراسم شام غریبان در شب یازدهم ماه محرم در حسینیه ی اعظم برگزار شده و بعداز آن نیز در شب سیزدهم این ماه تعزیه طایفه‌ی بنی اسد شب هنگام درمحل امامزاده وآرامگاه روستا برگزار می شود.در درازای ماه محرم سخنرانی های مذهبی ومراسم عزاداری شامل سینه زنی وزنجیر زنی درهردو هیئت برگزار می گردد. تعزیه خوانی هیأت حضرت ابوالفضل(ع) از روز اول ماه محرم آغاز وتا صبح روز دهم ماه محرم (روز عاشورا) ادامه دارد.مجالس تعزیه خوانی به ترتیب: روز اول: مجلس شهادت طفلان زینب، روز دوم: مجلس قانیها؛ پادشاه فرنگ، روز سوم: مجلس وهب، روز چهارم: مجلس مسلم، روز پنجم: مجلس طفلان مسلم، روز ششم: مجلس حر، روز هفتم: مجلس حضرت قاسم(ع)، روز هشتم: مجلس حضرت علی اکبر(ع)، روز نهم: مجلس حضرت عباس(ع)، روز دهم: مجلس حضرت امام حسین(ع). شایان ذکر است در روستای جتوط تعزیه خوانی از دیرباز شب هنگام در حسینیه این روستا برپا می شود. که از دیرباز بیشتر بخاطر اشتغال مردم به کارهای کشاورزی در روز، تعزیه خوانی را به شب موکول می کرده اند. سینه زنی سنتی درروستای درودگاه نوعی سینه زنی – واحد سنتی- درشبهای ماه محرم برگزار می شود که با آهنگ وریتم خاصی خوانده شده وشور و هیجان بسیاری را برای عزاداران به دنبال دارد. این واحد سنتیدر واقع اوج مراسم سینه زنی است که به آن نیز ختم می شود. به این ترتیب که در قسمت پایانی مراسم سینه زنی، بعد ازپیش خوان ونوحه خوان اصلی ( واحد)، نوحه خوان شروع به خواندن می‌کند.این واحد سنتی در قالب اشعاری با نوحه‌هایی موسوم به جنگنامه با ریتمی منظم ودرعین حال تند وبا شتاب خوانده می شود.این نوع واحد سنتی به صورت منحصر به فرد به شکل دو ضرب (دوبار سینه) اجرا می شود. زدن پابه زمین وبعد به سینه زدن که آهنگ وریتم یا رژه نظامی رادر ذهن تداعی می کند. علم گردانی این آیین بیش از دویست سال قدمت دارد. چوب علم را به سفارش بانیان حسینیه وبا مساعدت خیرین بحرینی -که خانواده ی بانیان حسینیه اصالتاً از بحرین می باشند -از هندوستان آورده اند.این چوب از جنس چوب نی باز است کهبه علت سبک بودن وسهولت در امر علم گردانی بوسیله ی لنج ( نوعی شناور سنتی ) از هندوستان به بحرین و سپس بوشهر و سرانجام به روستا آورده شده است. آیین سنتی علم گردانی در درودگاه به تلاش و همت هیئت ثارالله ( کاروان شهادت) و پیشنهاد سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی استان بوشهر در چهارمین همایش شورای عالی سیاست گذاری ثبت ملی میراث فرهنگی، معنوی و طبیعی کشور که در دی ماه سال ۱۳۹۰ در جزیره ی قشم برگزار شد، در فهرست میراث معنوی کشور ثبت گردید. در روستاها و شهرهای مختلف شاید چندین علم وجود داشته باشد ولی در درودگاه از دیرباز تا کنون فقط یک علم وجود داشته است. علم گردانی در درودگاه در حال حاضر روز هفتم محرم انجام می شود. بعد از علم گردانی در روستا و جمع آوری نذورات مردمی، اهالی در حسینیه اعظم روستا اجتماع می کنند و ناهارینیز که بهنام سفره حضرت ابوالفضل(ع) است، تدارک می بینند.
امید زاهد؛پژوهشگر محلی روستای درودگاه دشتستان
