گزارشی از سخنرانی اسماعیل حسام مقدم درباب افزایش مطالعه

انسان معاصر، انسان مساله مند هست

اسماعیل حسام مقدم: جهان پر از مسایلی هست که باید به شناخت درآیند و دانش و فرهنگ بشری گسترش یابد و انسان برای شناخت جهان باید طرح مساله و برای حل مساله باید مطالعه کند.// آنچه که به زعم دانش اجتماعی معاصر قابلیت مطالعه کردن دارد، هر کنشی که قابلیت متن شدن را داشته باشد می تواند در این زمره قرار گیرد.// در جهان بدون مساله مندی و بدون مطالعه مندی ما به درون جهانی بدون خلاقیت زیستن سقوط می کنیم که در آن به تفکرات داعش وار امکان حضور و ظهور می دهیم.

انسان معاصر، انسان مساله مند هست
گزارشی از سخنرانی اسماعیل حسام مقدم درباب افزایش مطالعه
تهیه و تنظیم: انجمن هامون ایران

خلاصه هایی از سخنرانی:
جهان پر از مسایلی هست که باید به شناخت درآیند و دانش و فرهنگ بشری گسترش یابد و انسان برای شناخت جهان باید طرح مساله و برای حل مساله باید مطالعه کند.// انسان معاصر انسانی مساله مند است.// آنچه که به زعم دانش اجتماعی معاصر قابلیت مطالعه کردن دارد، هر کنشی که قابلیت متن شدن را داشته باشد می تواند در این زمره قرار گیرد.// باید از جهان بدون مساله مندی و مطالعه هراسان و ترسان باشیم. حال اگر این جهان را با جهان مجازی همراه کنیم ماجرا پیچیده تر و خوفناک تر می شود. چیزی که در سال های اخیر حجم عظیمی از فعالان و کنشگران فرهنگی و اجتماعی را دچار تنبلی و کاهلی محض نموده است و آنها به مثابه ی “مجاهدین زیر پتو” در شکلی از ابتذال غوطه ور شده اند که هیچ ارتباط منسجم و پویایی با واقعیات اجتماعی اطراف خود ندارند.// در جهان بدون مساله مندی و بدون مطالعه مندی ما به درون جهانی بدون خلاقیت زیستن سقوط می کنیم که در آن به تفکرات داعش وار امکان حضور و ظهور می دهیم.

***

در هفته کتاب و کتابخوانی به منظور تحلیل کنش مطالعه، جلسه ی سخنرانی توسط انجمن شهروندان پویا با عنوان “آسیب شناسی و بررسی راهکارهای افزایش میزان مطالعه برای دانشجویان” در مخزن کتاب کتابخانه ی شهید بهشتی برازجان برگزار گردید. در این جلسه اسماعیل حسام مقدم؛ عضو پیوسته انجمن جامعه شناسی ایران و دبیر انجمن هامون ایران به تحلیل مطالعه و نقش آن در جهان معاصر پرداخت. وی بحث های خود را در چهار بخش ارایه داد که بعد از پایان هر بخش امکان گفت و گو و نقد برای حضار مهیا بود. حسام مقدم در این کارگاه مباحث زیر را مطرح نمود:
در بخش اول به وجود “مساله” به عنوان ضرورتی برای انجام مطالعه اشاره نمود. وی اینچنین مطرح کرد که جهان پر از مسایلی هست که باید به شناخت درآیند و دانش و فرهنگ بشری گسترش یابد و انسان برای شناخت جهان باید طرح مساله و برای حل مساله باید مطالعه کند. در این زمینه به ایده ی سه جهان کارل ریموند پوپر اشاره شد و اینکه باید از جهان اول که جهان بدیهیات است و دوم که جهان ایده ها است به جهان سومی به زعم پوپر گام بگذاریم که در آن برای حل مساله، ایده ها به چالش با هم برخیزند و اینجاست که ضرورت مطالعه کردن، نمایان می شود. در این بخش به تحلیل سه واژه ی مساله یابی، مساله شناسی و مساله مندی پرداخته شد و اینکه انسان معاصر انسانی مساله مند است.
در بخش دوم به تحلیل آنچه که باید به مطالعه آید، پرداخته شد. اگر در بخش اول آنچه که باعث ضرورت مطالعه کردن بود، مطرح گردید در بخش دوم به این نکته پرداخته شد که چه چیزی قابلیت مطالعه شدن دارد. آنچه که به زعم دانش اجتماعی معاصر قابلیت مطالعه کردن دارد، هر کنشی که قابلیت متن شدن را داشته باشد می تواند در این زمره قرار گیرد. اگر که تا پیش از این متنی که مورد مطالعه قرار می گرفت، صرفن کتاب و نوشته های مکتوب بود اما در هزاره ی سوم این متن ها چنان گسترده شده است که تمام کنش های زیسته انسان را چه در جهان واقعی و چه در جهان مجازی در بر می گیرد . مثلن اینکه تو بتوانی متن چگونگی پیاده روی افراد را در پارک ها مورد مطالعه قرار دهی یا مثلن چگونگی رفت و آمد ماشین ها را در خیابان یک شهر شلوغ را قابل خواندن کنی، همه اینها متن هایی هستند که می شود مورد مطالعه قرار داد. اما آنچه ضروری است در اینحا گفته شود، این است که مطالعه این متن های گسترده باید و باید همراه با یک طرح مساله باشد یا به معنی دیگر مساله مند شده باشد. متن های قابل خوانش و مطالعه در جهان جدید، متن های متنوعی هستند که در اطراف ما رخ می دهند مانند کتاب، سینما، موسیقی، فوتبال، آیین های مذهبی، کنش های اقتصادی در بازار و… به زعم حسام مقدم؛ کاری که باید در نظام آموزشی شکل بگیرد این هست که دانش آموزان و دانشجویان را به اطراف و پیرامون خود حساس نمایند تا در مشاهده ی پیرامون خود مساله ها را بتوانند دریابند و آنگاه نیاز و ضرورت به مطالعه را در خود کسب نمایند و این بزرگترین مسیولیت نظام آموزشی هست که باید بدان متوجه و متذکر باشند. به همین لحاظ در نظام های آکادمیک همواره یکی از دوره های بسیار مهم، دوره ی منبع شناسی، ماخذشناسی و متن شناسی هست. نظام آموزشی دانشگاهی ما باید این دوره را که به کلی فراموش شده است بازیابی و احیا کنند.
اگر ما جهانی را بسازیم که در آن نه به ضرورت مساله مندی توجه شود و نه به ضرورت مطالعه کردن در آن متذکر باشیم، جهانی را برای زیستن خلق کرده ایم که ابتذال محض است. در سومین بخش از این سخنرانی، به ارایه ی تعریفی از جهان بدون مساله مندی و بدون مطالعه پرداخته شد. در این بخش از سه متفکر ایرانی که به تحلیل جامعه شناسی تاریخ ایران پرداخته بودند، توجه گردید. ایده ی خواب تاریخی اندیشه در خاورمیانه که توسط داریوش شایگان مطرح شده است، یکی از آن تحلیل هایی هست که از جوامعی می شود، که در زیستن هیچ گونه خلاقیتی ندارند و صرفن به تقلید می پرداختند و یا در اندیشه ی دیگری که در اینجا تعریف شد، ایده ی امتناع تفکر به زعم سید جواد طباطبایی بود که هیچ گونه امکانی برای تفکر ورزیدن و اندیشه ورزی در تاریخ معاصر ایران وجود نداشته و به همین دلیل فرهنگ ایرانی پر از شایعات و موج های تبلیغاتی بوده است و یا در ایده ی جامعه ی کلنگی(کوتاه مدت) به زعم همایون کاتوزیان ما دچار ابتذال در اندیشیدن شده ایم. همه ی این تحلیل های اجتماعی و تاریخی از فرهنگ معاصر ایران ما را به چیزی رهنمون می کند که باید از جهان بدون مساله مندی و مطالعه هراسان و ترسان باشیم. حال اگر این جهان را با جهان مجازی همراه کنیم ماجرا پیچیده تر و خوفناک تر می شود. چیزی که در سال های اخیر حجم عظیمی از فعالان و کنشگران فرهنگی و اجتماعی را دچار تنبلی و کاهلی محض نموده است و آنها به مثابه ی “مجاهدین زیر پتو” در شکلی از ابتذال غوطه ور شده اند که هیچ ارتباط منسجم و پویایی با واقعیات اجتماعی اطراف خود ندارند. در این وضعیت از هم گسیختگی از واقعیات پیرامون این کنشگران دچار اسکیزوفرنی و بنیادگرایی در ایده های خود می شوند. در اینجا این سوال مطرح می شود که آیا تفکرات “داعش وار” چیزی جز همین ابتذال نامساله مندی و رفتارهای اسکیزوفرنیک، نیست؟ در جهان بدون مساله مندی و بدون مطالعه مندی ما به درون جهانی بدون خلاقیت زیستن سقوط می کنیم که در آن به تفکرات داعش وار امکان حضور و ظهور می دهیم.
در بخش پایانی این سخنرانی، اسماعیل حسام مقدم دو پیشنهاد بسیار مشخص برای ارتقای سطح مطالعه در شهر برازجان ارایه داد. اولین پیشنهاد وی تاسیس و بنا نهادن تشکل غیردولتی “انجمن پایتخت کتاب” در شهرستان دشتستان بود که در آن جوانان و دانشجویان گرد هم آمده و به تعریف استراتژی هایی بپردازند که مثلن در دو یا سه سال آینده زمینه و بستر شهر برازجان به عنوان پایتخت کتاب ایران و پایتخت کتاب جهان مهیا و فراهم آید. لاجرم در این چشم اندازی که اندیشیده شده است باید سطح مطالعه ی شهروندان برازجانی به حدی برسد که بتوان برنامه های متنوعی را در جهت مساله مندی و مطالعه مندی شهروندان اجرا نمود. وی از همه ی جوانان فرهیخته شهرستان دشتستان خواست که برای تاسیس این انجمن پیش قدم شوند. دومین پیشنهاد مشخصی که وی اشاره نمود این بود که کتابخانه های تخصصی در شهر برازجان تاسیس شوند. به زعم حسام مقدم شهر برازجان یکی از شهرهای استان است که سه کتابخانه عمومی بزرگ در آن دایر است و نیاز به کتابخانه های تخصصی در این شهر احساس می شود.
در پایان این جامعه شناس و فعال مدنی از نهاد کتابخانه ی عمومی شهر برازجان بسیار قدردانی نمود که امکان حضور انجمن های مدنی در سطح شهر برازجان را مهیا نموده و فضای کتابخانه را به فضایی برای دیالوگ و گفت و گو مبدل ساخته است.

سالنــــامـــه ارغنـــــــون هامـــون (فروش اینترنتی)

فصــــلنــامـــــه نــــامـــــه هـــامـــــون (فروش اینترنتی)

دوهـفتـــــــه نــامـه آوای هـــــامــــون (فروش اینترنتی)

انتـــــشــــــــارات هــــامـــــــون نـــــو (فروش اینترنتی)

نشستن در لژ مخصوص غول‌های ادبی؛ درباب منوچهر آتشی

درباره استاد غلامعباس توسلی؛ حافظه زنده جامعه شناسی

توسلی در سه بزنگاه تاریخی؛ یادداشتی از حمیدرضا جلائی‌پور

آکادمیسین مردم‌مدار؛ یادداشتی از حسین سراج زاده

گزارشی از سخنرانی اسماعیل حسام مقدم درباب افزایش مطالعه

انسان معاصر، انسان مساله مند هست

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

اخبار مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ