نکاتی از گزارش مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست جمهوری درباره استان بوشهر

نقاط قوت و مزیت های استان:

– دارا بودن ۹۳۷ کیلومتر مرز آبی با خلیج فارس و همسایگی با ۵ کشور حوزه خلیج فارس

– داشتن موقعیت استراتژیک و وجود منابع و صنایع مختلفی نظیر نفت و گاز که باعث شده این استان به عنوان یکی از منابع تولید ثروت ملی در کشور شناخته شود

– داشتن بزرگ ترین منبع مستقل گازی در جهان

– وجود پالایشگاه عظیم گاز در جم، دارا بودن یکی از مهم ترین ترمینال های صادرات نفت خام جهان در جزیره خارگ، اجرای طرح های کلان صنعتی از قبیل نیروگاه اتمی بوشهر، کشتی سازی و …

– کسب رتبه دوم سرمایه گذاری صنعتی در کل کشور به واسطه ی وجود منطقه ویژه اقتصادی پارس

– کسب رتبه دوم از نظر سطح زیر کشت و تولید خرما و رتبه اول در صنایع بسته بندی

– برخورداری از بزرگ ترین اسکله صیادی کشور در بندر دیر

– شناخته شدن به عنوان محور و قطب صنعت پرورش میگو

– وجود ذخایر غنی مواد اولیه سیمان، سنگ آهک و سنگ گچ و وجود ۱۵۳ معدن فعال و برخورداری از ۶/۵ درصد از ذخایر معدنی شناخته شده ی کشور

– دارا بودن جاذبه های گردشگری منحصر به فرد

– برخورداری از یک ظرفیت درونی برای خود سازمان دهی اجتماعی به واسطه ی وجود فرهنگ بومی

– وجود شرایط مناسب در خصوص سرمایه اجتماعی

نقاط ضعف و مضایق استان بوشهر:

– وجود مشکلات اقتصادی و زیست محیطی

– عدم بهره مندی از فرصت های شغلی و بالا بودن نرخ بیکاری جمعیت جوان در استان

– وجود موانعی در گردشگری استالن بوشهر که سبب شده گردشگری سهم چندانی در استان نداشته باشد؛ از جمله عدم توسعه خدمات گردشگری، کمبود مکان های تفریحی-اقامتی مناسب در ساحل، کمبود دسترسی مستقیم به ساحل در مرزهای آبی شهرستان بوشهر و اشغال بخش های وسیعی از ساحل توسط پایگاه های نظامی

– بحران آب، آلودگی محیط زیست و دریا، راندمان پایین کشاورزی در استالن

– وجود مشکلات اجتماعی و فرهنگی همچون بالا رفتن نرخ طلاق، مهاجرپذیری بالا، بیکاری و فقر بومیان، مشکلات وخیم حوزه سلامت زنان، تضعیف فرهنگ و هویت بومی

از جمله عواملی که موجب ایجاد تهدیدهایی در استان بوشهر شده را می توان رشد ناموزون و ناپایدار اقتصاد محلی-شهری، رشد نابرابری و احساس محرومیت نسبی، حساسیت اجتماعی نسبت به مهاجران و وضعیت بحرانی اقتصاد و تجارت دریایی به شمار آورد

وجود عواملی مانند تاکید بر سیاست صنعتی سرمایه بر بزرگ و بالادستی، شکل نگرفتن صنایع جانبی و تکمیلی و پایین دستی، غفلت از بخش کشاورزی، صیادی و دامداری باعث شده تا توسعه استان نامتوازن، ناپایدار و دارای پیامدهای منفی اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی باشد

در حال حاضر و پس از گذشت دو دهه از تاسیس صنایع نفت و گاز پالرس، تنها ۱۵ درصد از اشتغال منطقه پارس جنوبی(عمدتا در مشاغل خدماتی) به بومیان تعلق دارد.

با توجه به سیاست صنعت بزرگ و عدم رشد صنایع پایین دستی و کم توجهی به دیگر بخش های اقتصادی استان، مخاطره آینده بدون نفت و توسعه ناپایدار شهری و در انتظار شهرها و مردم مناطق نفت خیز است

بررسی ها نشان می دهد وجود مهاجران و پیامدهای حضور آنها در استان، باعث ایجاد مساله ای اجتماعی می شود. از سوی دیگر، عواملی مانند بیکاری نیروهای بومی و احساس محرومیت ساکنان استان حساسیت های اجتماعی را نسبت به این قشر تشدید می نماید. در نتیجه این موارد ممکن است منجر به بروز پاره ای از آسیب های اجتماعی گردد.

از جمله عوامی که موجب تاثیرات منفی در وضعیت اقتصادی و تجارت دریایی استان شده است عبارتند از:

– تغییرات سیاستی در زمینه واردات اقلام ته لنجی در دولت های اخیر

– سیاست گذاری غلط دولت پیشین و واردات بی رویه کالا

– سیاست های مرکزگرای ناآشنا به وضعیت استان در زمینه ممنوع شدن ورود ۱۴۰۰ کالا در دولت فعلی

– تلاطمات نرخ ارز

– وضعیت تنش آلود سیاسی با کشورهای حوزه خلیج فارس که باعث ایجاد احساس ناامنی کاری در دریانوردان شده است

عوارض منفی که از نظر مسئولین استانی در ۶ ماه اخیر سبب وخامت وضعیت استان شده، بدین شرح می باشد:

– تعطیل شدن بازارهای وابسته به تجارت دریایی

– کاهش چشمگیر میزان ورود گردشگران

– افزایش نرخ بیکاری

– افزایش ۳۶۰ درصدی قاچاق سوخت در تابستان امسال

– افزایش نرخ جرائم خرد

– شکل گیری زمینه های نارضایتی عمومی

– و …

طبق یافته های سرشماری سال ۱۳۹۵ استان بوشهر با ۱ میلیون و ۱۶۳ هزار و ۴۰۰ نفر جمعیت در بین استانهای کشوردر رتبه بیست و سوم قرار دارد. اما طی سالهای ۹۰ تا ۹۵ این استان با نرخ رشد سالانه ۲،۴۱درصد بعد از استان خراسان جنوبی بیشترین نرخ رشد جمعیت را به خود اختصاص داده است. همچنین در حالی که نسبت جنسی (تعداد مردان به ازای هر ۱۰۰ زن) در کل کشور ۱۰۳ است، استان بوشهر با عدد ۱۱۴ بیشترین نسبت جنسی را در بین است استان های کشور به خود اختصاص داده است(مرکز آمار ایران،۱۳۹۶).

بعد از استان های خراسان رضوی و هرمزگان، خانوارهای روستایی ساکن استان بوشهر نامناسب .) ترین وضعیت را دارند (مرکز آمار ایران، ۱۳۹۷).

جدول ۱ مقایسه شاخص های بازار کار استان بوشهر با شاخص های بازار کار کشور ص۱۳

جدول۲ ص۱۵

مردم بوشهر از نظر میزان رضایت از عملکرد مسئولان در زمینه های مختلف، در رتبه ششم استان های کشور قرار داشتند. آنها بیشترین رضایت را از عملکرد مسئولان در حوزه درمان و سلامت داشته و کمترین میزان رضایت را از عملکرد مسئولان در خصوص بیکاری، گرانی و تورم، فقر و تبعیض و نابرابری داشته اند.

یک پنجم پاسخگویان بوشهری اظهار کرده اند که رادیو گوش می کنند. بوشهری ها از این جهت در رتبه نخست قرار دارند.

در حالی که نرخ تماشای تلویزیون در بوشهر در سال ۸۵، ۹۵درصد بوده است این نسبت در سال ۹۳ به ۸۲درصد کاهش یافته است.

استان بوشهر با نرخ استفاده ۳۹درصدی از اینترنت در سال ۹۳ در رتبه نخست استانهای کشور قرار داشته است. این نسبت برای کل کشور ۱۱درصد بوده است.

جدول ص۳۰

به طور کلی ۵ مساله اصلی(اجتماعی- فرهنگی و اقتصادی) که بیشتر از سایر مسائل در بین نشریات انعکاس داشتهاند شامل موارد زیر می شوند:

حوزه اجتماعی-فرهنگی

– طلاق

– مهاجرت به استان

– امنیت اجتماعی زنان

– شرایط روحی نامساعد

– احساس تبعیض

حوزه اقتصادی

– بیکاری.

– فقر و کاهش سن فقر

– بالا بودن اجاره مسکن

– فقدان توان خرید مسکن

– فقدان امکانات آموزشی و زمینه مهارت آموزی فنی و حرفه ای

چکیده مسائل و چالشهای پایداری استان بوشهر به تفکیک حوزه: جدول ص۳۴

حوزه اجتماعی و فرهنگی

نسبت مهاجرت بالا

قتل

خودکشی

سرقت

طلاق

عدم التزام صنایع به مسئولیت اجتماعی خود

اشتغال کودکان

حوزه اقتصادی، صنعتی و گردشگری

فقر

نقش ناموثر و منفی پارس جنوبی در توسعه استان

بی توجهی به فرصتهای موجود در زمینه صنعت، معدن و تجارت

فرسودگی بافت تاریخی

بی توجهی به فرصتهای گردشگری

حوزه بهداشت و سلامت

تعداد کم موسسات درمانی

بحران سلامت زنان

بحران آب

آلودگی و تخریب زیست محیطی ناشی از صنعت

حوزه کشاورزی، شیلات و دامداری

عدم استفاده از ظرفیتهای موجود در حوزه کشاورزی(باغداری، دامداری و شیلات)

وضعیت شاخص های کلیدی حوزه اجتماعی و فرهنگی استان بوشهر ص۴۱

پیش از بررسی وضعیت اجتماعی استان بوشهر و آسیبها و راهکارهای آن، پرداختن به چند موضوع ضروری است چراکه توجه به این مساله لازمه ی تدوین صحیح نقشه راه سیاست گذاری اجتماعی استان بوشهر است. این موضوعات بدین شرح می باشند:

واقع گرایی امیدوارانه

اولویتهای اجتماعی استان بوشهر

پنجره جمعیتی و اشتغال جوانان و زنان بوشهری

مسائل اجتماعی مربوط به مناطق نفتی بوشهر

طلاق

نسبت مهاجرت بالا

قتل

خودکشی

سرقت

اشتغال کودکان

در دولت یازدهم مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری با همکاری اتاق های فکر استانی اقدام به تهیه گزارش های مساله شناسی توسعه در استان های ۳۱ گانه کشور نمود. در دور جدید فعالیت های مرکز تلاش بر این است که ضمن به روزرسانی این گزارش ها گام هایی اساسی تر در جهت شناسایی فرصت ها و مسائل استان ها و دست یابی به راهکارهایی که در مجموع موجبات بهبود وضعیت پایداری استان ها را فراهم می کند برداشته شود.

رتبه کشوری استان بوشهر در ۱۰ آسیب اجتماعی ص۴۲

اتاق فکر استان بوشهر در تاریخ ۲۵ دی ۱۳۹۳ نشست تخصصی مساله شناسی استان را با حضور سرپرست مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری، معاون پژوهشی مرکز و تعداد قابل توجهی از نخبگان استان بوشهر برگزار کرده است. از نظر نخبگان استان مهمترین اولویت ها و ضرورتهای اجتماعی – سیاسی عبارت بوده اند از:

حوزه اجتماعی:

– عدم وجود بینش اجتماعی در استان بوشهر – با توجه به اینکه همه سیاست گذاری ها و اقدامات بر مبنای اقتصاد بوده است- این عامل سبب بروز کژ کارکردهای اجتماعی در این استان شده است.

– الزام شرکت های بزرگ به رعایت مسئولیت اجتماعی در استان بوشهر

– ضرورت میدان دادن به سرمایه های عظیم انسانی استان بوشهر

حوزه سیاسی:

– ضرورت استفاده از ظرفیت نیروهای بومی در سطح تصمیم گیری های محلی

توجه به جایگاه استان بوشهر در تصمیم – ضرورت گیری توسعه ای کشور

در موج سوم پیمایش ملی ارزش ها و نگرش های ایرانیان(۱۳۹۴) که با ۳۸۰ نمونه در استان بوشهر انجام شده است؛ مهمترین دغدغه و نگرانی مردم استان به ترتیب آینده فرزندان(۲۰۸)، بیکاری/اشتغال و مسائل شغلی(۲۰درصد)، مسائل سلامتی و بیماری (۱۶،۶درصد) و مسائل اقتصادی و معیشتی (۱۶،۶درصد) بوده است.

در همین تحقیق، پرسیده شده است که مهمترین مشکل حال حاضر چیست؟ و ۴۵،۴ درصد بیکاری و مسائل شغلی را با فاصله بسیار زیاد، مهمترین مشکل جامعه دانسته اند(پیشین، ۲۸۱). هیچکدام از مسائل و مشکلات دیگر از نظر مردم به اندازه بیکاری موضوع نگرانی نبوده است

از بررسی نظرات نخبگان و عموم مردم در استان می توان این نتیجه گیری را داشت که مساله بیکاری، اشتغال نیروهای بومی، پرهیز از توسعه ی صرفا صنعت محور و بی توجه به پیامدهای اجتماعی و درخواست برای رعایت مسئولیت اجتماعی توسط شرکت های بزرگ ( که قریب به اتفاق شرکت های نفتی و پتروشیمی هستند)، جز مهمترین اولویت های اجتماعی استان هستند.

درخواست توجه شرکت های بزرگ و وزارت نفت به مسئولیت اجتماعی خود نیز یکی از درخواست هایی است که در استان بوشهر عمومیت دارد به گونه ای که علاوه بر مردم و نخبگان، در سخنان استاندار، معاونین استاندار، امامان جمعه و … این استان نیز بازتاب دارد.

گرچه در سال های اخیر به واسطه حضور صنایع وابسته به نفت و گاز، بوشهر پایتخت انرژی کشور خوانده می شود اما در باور مردمان و مسئولین، مزایای اقتصادی این پایتخت بودگی، شامل حال استان نگشته است. آمار و ارقام اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی نیز موید این امر است.

طبق آخرین آمارگیری ها تنها ۱۵ درصد از اشتغال این صنایع در اختیار مردمان بومی است و وضعیت به گونه ای رقم خورده است که حتی نیروهای خدماتی مورد نیاز شرکت های مستقر در منطقه ی پارس نیز از طریق جذب نیروهای غیربومی تامین می شود.

استاندار بوشهر (دی ماه ۹۷) معتقد است که وجود منطقه عسلویه به مانعی بر سر راه توسعه استان بوشهر تبدیل گشته و بر آن سایه افکنده است. سرمایه گذاری کلان و اشتغال بالا در پارس جنوبی در تخصیص بودجه استان تاثیر منفی گذاشته چرا که استان بوشهر در نظام بودجه ریزی جز استان های برخوردار کشور محسوب می شود، در حالی که در واقعیت مزایای این سرمایه گذاری و اشتغال کمتر به استان می رسد و حتی بخشی از بودجه استانی نیز صرف مسائل منطقه پارس می گردد، وجود پارس جنوبی سبب شده است تا این واقعیت که استان حتی نیازمند بودجه های حمایتی نیز هست، تحت الشعاع قرار بگیرد.

مرور سخنان مسئولین ارشد، نمایندگان مجلس، ائمه جمعه استان نشان می دهد که آنان نیز نسبت به وضعیت موجود ناراضی بوده و معتقدند که این صنایع در نظر دست اندرکاران وزرات نفت بیشتر یک موقعیت ملی در نظر گرفته می شود و به محیط پیرامون خود توجه چندانی ندارند، در زمینه آسیب های ایجاد شده در منطقه به مسئولین و مردم استان پاسخگو نیستند و مسئولیت های اجتماعی خود را به شیوه های موقتی و رفع تکلیفی ایفا می کنند.

این باور در بین مسئولین و مردم استان بوشهر در حال تقویت روزافزون است که علی رغم انتفاع محدودی که صنایع موجود در پارس برای منطقه عسلویه و کنگان به شکل اخص و استان به شکل اعم داشته است، در مجموع بیشترین آسیب ها و کمترین منافع از راه اندازی این صنایع، نصیب مردمان بومی منطقه پارس و ساکنین استان بوشهر شده است. در این زمینه مسئولان ارشد استان به گردش مالی، وضعیت مالیاتی و بیمه ای صنایع موجود در منطقه اشاره می کنند که عمدتا در تهران و خارج از استان بوشهر قرار دارد و استان انتفاعی از گردش مالی عظیم این صنایع ندارد.

علی رغم درآمدهای سرشار نفتی و وجود فرصت های درآمدزایی در حوزه هایی از قبیل شیلات و گردشگری، بی توجهی به وضعیت استان، نبود برنامه ریزی فارغ از سیاست های نفتی و شتاب در استحصال منابع نفتی و گازی سهم استان از این درآمدها را تنها به بروز مسائل زیست محیطی، تهدید سلامت ساکنان و کسب رتبه سوم فقر با جمعیتی معادل ۵۹،۲۴ درصد زیر خطر فقر محدود کرده همچنین افزایش فاصله هزینه و درآمد خانوار در این سال از دلایل دیگر فقر می باشد.

اولویت به طرح های نفت و گاز استفاده از سایر قابلیت های استان را معطل نگاه داشته و حتی در مواردی منجر به حذف بهره برداری از این منابع گردیده، عدم بینش و سیاستگذاری های صحیح در زمینه بهبود و توسعه صادرات که توان رقابت را در این زمینه از بین می برد نظیر نبود بانک اطلاعات جامع مرتبط با صادرات کالاهای صنعتی و معدنی و ضعف سیاست ها و سوء مدیریت در گمرک استان بوشهر که منجر به انتخاب گمرکات کشورهای حوزه خلیج از سوی بازرگانان گردیده، نبود تسهیلات مناسب بانکی، واردات بی رویه محصولات خارجی، فراهم نبودن ساختارهای زیربنایی و هزینه بر بودن احداث تاسیسات با توجه به شرایط اقلیمی که منجر به افزایش هزینه های تولید و کاهش انگیزه در زمینه سرمایه گذاری بخش خصوصی گردیده، وجود مناطق فاقد متولی و زیان ده بودن واحدهای قدیمی از جمله محدودیت ها و موانع پیش روی توسعه اقتصادی استان در حوزه صنعت، معدن و تجارت است.

بافت تاریخی بوشهر با فرمی مثلث گونه در نوک شمالی شبه جزیره بوشهر واقع شده و به عنوان هسته اولیه نمایشگر هویت تاریخی و فرهنگی این شهر می باشد که از سه جهت توسط دریا احاطه شده است. این بافت، بهترین نماد رابطه هماهنگ انسان با طبیعت بوده که نمونه آن را در کشور بویژه در جنوب ایران نمی توان یافت. اما در طول سالیان گذشته آسیب های جدی غیرقابل جبرانی بر بدنه این بافت ارزشمند به بهانه های گوناگون وارد گردیده و هر روز بر شدت آن نیز افزوده می شود به گونه ای که در صورت ادامه روند کنونی حفظ این بافت به دشواری امکان پذیر خواهد بود.

مسائل و مشکلات بافت تاریخی بوشهر را می توان ذیل سه دسته اجتماعی- فرهنگی، مدیریتی-اقتصادی، کالبدی -زیربنایی تقسیم نمود.

علی رغم پتانسیل های موجود در منطقه، علاوه بر موانعی که در سطح ملی در پیش روی تقویت و گسترش صنعت گردشگری وجود دارد، عدم توسعه خدمات گردشکری، کمبود مکان های تفریحی- اقامتی مناسب در ساحل، کمبود دسترسی مستقیم به ساحل در مرزهای آبی شهرستان بوشهر و اشغال بخش های وسیعی از ساحل توسط پایگاه های نظامی از جمله موانع پیش روی گردشگری استان بوشهر هستند.

وضعیت شاخص های کلیدی بهداشت و سلامت استان بوشهر ص ۵۶

وضعیت شاخص های کلیدی حوزه آب و محیط زیست استان بوشهر ص۵۸

در سال ۱۳۹۱ تعداد مؤسسات درمانی فعال استان برابر ۰،۹۵ واحد به ازای هر صد هزار نفر از جمعیت بوده است همچنین در سال ۱۳۹۱ به ازای هر صد هزار نفر جمعیت ساکن در این استان، ۱۲۹،۸ تخت وجئود داشته است. میزان موسسات درمانی فعال و میزان تخت های موجود در مؤسسات درمانی فعال در این استان در سال ۱۳۹۱ در مقایسه با سال ۱۳۹۰ کاهش داشته است. میزان مؤسسات درمانی فعال استان بوشهر، میزان تخت های موجود در مؤسسات درمانی فعال استان بوشهر و تعداد خانه های بهداشت روستایی کمتر از میزان آن در مقایسه با کل کشور بوده است.

استان بوشهردر رتبه بندی درصد شیوع بیماری های مزمن در زنان ۱۴-۵۴ سال که در سال ۱۳۸۹ بر اساس خوداظهاری صورت گرفته رتبه ۱ را کسب کرده است.

استان بوشهر علیرغم برخورداری از پتانسیل های زیست محیطی ارزشمند، برداشت بی رویه از منابع آبی و عدم توجه صنایع مستقر در استان به لزوم رعایت استانداردهای زیست محیطی، چالش ها و مسائلی را در حوزه محیط زیست استان به وجود آورده است. همچنین استان با مشکل ریزگردها نیز مواجه است به طوری که در شمال استان تعداد روزهای سالم در سال به ۱۰ روز نمی رسد و بر محصولات کشاورزی و سلامت مردم آسیب وارد نموده است. پایش مناسبی نیز از آلودگی های زیست محیطی و امکانات و دستگاه های سنجش میزان آلودگی مانند دتکورهای قوی و ۲۴ ساعته که مشخص کننده میزان آلودگی وارد شده باشند وجود ندارد. همچنین نشت گاز سولفور از دستگاه های پالایشگاه و ورود فاضلاب به دریا نیز از عمده مسائل زیست محیطی استان می باشد.

تقریبا افزون بر ۹۵ درصد آب آشامیدنی و بهداشتی استان بوشهر از استان های همجوار کهکیلویه و بویراحمد(۶۵درصد) و فارس (۳۰درصد) تامین می شود. چاه های درون استانی که ۵ درصد باقی مانده ی آب استان را تامین می کنند با کاهش شدید دبی مواجه هستند.

از نظر کمیتی منابع آب سطحی در استان بوشهر پایین بوده و در مجموع جزء مناطق کم آّب کشور محسوب می شود. در خصوص مناطق پایین دست و نزدیک به دریا نیز هرچه از شرق به غرب نزدیک تر شویم مقدار بارندگی و میزان منابع آّب کم تر می شود و کیفیت آّب های مناطق پایین دست و ساحل نیز نامناسب تر می گردد به طوری که حتی در بعضی مناطق برای کشاورزی هم مناسب نیست.

در مناطق کوهستانی و شرق استان نیز می توان گفت که کیفیت آب ها در مناطق پشت پر، خیرک، شکرک، تنگ ارم، دشت پلنگ و جم دارای کیفتی نسبتا مناسب بوده و در بعضی نقاط برای شرب نیز قابل استفاده است اما در مناطق کلمه، بوشکان و دهرود و … آب ها کیفیت مناسبی برای شرب ندارند و فقط برای کشاورزی و با توجه به شرایط خاک مناسب می باشند. ذکر این نکته ضروری است که کیفیت آّب های سطحی تا قبل از ورورد به استان بسیار مطلوب و مناسب است ولی این آّ ب ها پس از ورود به محدوده جغرافیایی استان بوشهر کیفیت خود را از دست می دهند.

به دلیل عدم انجام تعهدات آبخیزداری و آبخوان داری متناسب با حجم برداشت، عدم تلاش در جهت تامین بخشی از آب مورد نیاز صنعت و شهرک های مسکونی آن ها از آّب دریا و عدم تعادل بخشی بین میزان آب برداشتی و ذخیره شده، برداشت بیش از حد سفره های آّب زیرزمینی توسط بخش کشاورزی، سنگ شکن ها و صنایع نفت و گاز حجم زیادی از ذخیره آب دشت های استان کاهش یافته است و اکثر دشت ها دارای بیلان منفی هستند.

از مجموع ۳۲ دشت کوچک و بزرگ استان می توان گفت در حال حاضر تنها ۶ دشت دارای پتانسیل و ظرفیت نسبتا خوبی جهت توسعه در زمینه های کشاورزی، صنعت و… می باشند. این ۶ دشت شامل دشت های دالکی، شبانکاره، باغان، دشت پلنگ، بوشکان-شلدان و پشت پر می باشد.

مصرف سرانه آب در بوشهر (۲۵۰-۳۰۰) لیتر، تقریبا دو برابر مصرف کشور (۱۵۰) و نزدیک به سه برابر سرانه مصرف متوسط جهان (۱۲۰) لیتر است. میزان هدر رفت آب در استان بوشهر (۳۵-۴۵) درصد است که حداقل ۱۰ درصد بالاتر از متوسط کشور (۳۰-۳۵) درصد و چهار برابر متوسط جهانی (۱۰-۱۲) درصد است.

عوامل مهم و عمده ی پایین بودن کیفیت آب های سطحی در استان را می توان به صورت زیر بر شمرد:

– درجه حرارت بالای منطقه که باعث تبخیر آب های سطحی و زیرزمینی می شود و میزان املاح را بالا می برد به علاوه بالا بودن سطح آب زیرزمینی اغلب دشت ها نیز باعث تبخیر بالا می شود

– افزایش میزان املاح در جهت جریان رودخانه ها به ویژه در حوضه جم و ریز

– تداخل آب های شور رودخانه های شور با رودخانه های آب شیرین دارای کیفیت

– نفوذ آب شور و تخریب کننده از طرف گنبدهای نمکی و تاثیر آن بر سفره های آبی دشت ها

– شور بودن آ ب های آبیاری حاصل از آب های سطحی که موجب افزایش نمک به خاک ها و آب های زیرزمین می شود

– شور بودن تشکیلات خاک دشت ها، شیب کم اغلب دشت ها و کم بودن زهکشی بالقوه آن ها

– برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی و ورود آب های شور به سفره های آب زیرزمینی بر اثر خالی شدن سفره ها

– وجود گسل کازرون- قطر و چشمه های معدنی و گوگردی که در محل این گسل ایجاد شده اند

اجرای طرح های متعدد صنعتی خصوصا در سواحل خلیج فارس و اثرات مختلف بر اکوسیستم استان در رابطه با آلودگی آب دریا به فلزات سنگین و مواد نفتی، آلودگی آب های زیرزمینی به مواد صنعتی از جمله پسآب ها و سود خنثی نشده حاصل از پالایشگاه ها موجب مخاطرات جدی برای محیط زیست استان بوشهر شده است. همچنین آلودگی شدید هوا در اثر انتشار آلاینده های گازی و تعدد مشعل های گازی پارس جنوبی( فلرها)، بارش های اسیدی خصوصا در مناطق صنعتی استان، تهدید جدی بخش کشاورزی و منابع طبیعی، حیات وحش و آبزیان مجاور صنایع نفتی سواحل خلیج فارس ناشی از آلاینده ها خصوصا در حوزه جنوب استان ( منطقه انرژی پارس)، آلایندگی ناشی از کارخانه سیمان دشتستان و تاثیرات مخرب آن بر زندگی مردم و اکوسیستم مجاور از دیگر اثرات مخرب صنایع بر محیط زیست استان می باشند. موارد مذکور در کنار استحصال بی رویه ساحل باعث به خطر افتادن ذخائر زیست بوم دریایی خلیج فارس، حیات زیست مندان دریا و سلامت مصرف کنندگان آبزیان شده است.

صید ترال که عمدتا در حوالی خورخان و ساحل برد خون و بندر دیر صورت می گیرد، با مجوزهای رسمی برای چینی ها و با اجاره کشتی های ایرانی انجام می شود. صیادان ایرانی مهارت کافی برای این نوع صید را ندارند به همین خاطر فضا برای حضور چینی ها در منطقه بازشده است. در اساسنامه و مجوز صید این کشتی ها باید ۶۰درصد فانوس ماهی و ۴۰ درصد بقیه آبزیان صید شود که در عمل این اتفاق نمی افتند. اکثر صیادان سنتی به علت کمبود ماهی بر اثر این نوع صید یا بیکار شده اند و یا درآمد قبلی خود را ندارند. این نوع صید باعث افزایش قیمت ماهی در شهرهای استان بوشهر شده است، چراکه صیادان سنتی قادر به تامین ماهی موردنیاز نیستند و مجبور هستند صید خود را با قیمت بالاتری به فروش برسانند.

حریم دریا فاصله ای ۶۰ متری از بالاترین مد دریاست که هرگونه تجاوز و ساخت وساز در این حریم ممنوع است و دریا خواری به حساب می آید. در سال های اخیر دریا خواری به موضوع زمین خواری و جنگل خواری هم اضافه شده است. این پدیده جدید زمانی اتفاق می افتد که عده ای یا به صورت غیرقانونی بخشی از دریا را با خاک پر کنند و یا بخشی از سواحل عمومی را به ناحق تصرف می کنند. این خشک کردن دریا علاوه بر سودهای نامشروع میلیاردی برای سودجویان، باعث از بین رفتن اکوسیستم منطقه و بر هم زدن نظم طبیعت می شود.

حجم دریاخواری و تعدی به حریم سواحل در جنوب کشور بیش از شمال کشور است. شهرستان های گناوه و کنگان این استان بوشهر با پدیده دریا خواری روبه رو است.

سالنــــامـــه ارغنـــــــون هامـــون (فروش اینترنتی)

فصــــلنــامـــــه نــــامـــــه هـــامـــــون (فروش اینترنتی)

دوهـفتـــــــه نــامـه آوای هـــــامــــون (فروش اینترنتی)

انتـــــشــــــــارات هــــامـــــــون نـــــو (فروش اینترنتی)

نشستن در لژ مخصوص غول‌های ادبی؛ درباب منوچهر آتشی

درباره استاد غلامعباس توسلی؛ حافظه زنده جامعه شناسی

توسلی در سه بزنگاه تاریخی؛ یادداشتی از حمیدرضا جلائی‌پور

آکادمیسین مردم‌مدار؛ یادداشتی از حسین سراج زاده

نکاتی از گزارش مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست جمهوری درباره استان بوشهر

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

اخبار مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ