چندسال پیش گروهی از هنردوستان و هنرمندان بوشهر ایده‌ای به ذهن‌شان رسید تا اولین دورۀ فستیوال موسیقی اقوام ایرانی را در بوشهر برگزار کنند. نامش را «کوچه» گذاشتند تا مانند عنوانش گذرگاهی برای ارتباط افراد مختلف با فرهنگ‌های متفاوت باشد و اولین دوره‌اش اسفندماه سال ۹۶ برگزار شد. حالا این روزها فیلم‌ها و عکس‌های برگزاری دورۀ سومش در فضای مجازی در حال دست‌به‌دست شدن است که نشان از حال خوب بوشهر و میهمانانش دارد و به رونق گردشگری این منطقه نیز کمک کرده است. سومین فستیوال موسیقی «کوچه» که از دوم اسفندماه آغاز شده و تا هشتم اسفند ادامه دارد، توانسته با اجرای موسیقی و معرفی اقوام مختلف، پُلی میان آنان و گردشگران باشد.
نخستین شب فستیوال موسیقی کوچه با کنسرت «شب موسیقی افغانستان» آغاز شد. شب‌های بعد هم به موسیقی بلوچ، میناب، بوشهر، عرب، کرد، آذربایجان اختصاص داشت و قرار است دوشنبه، هفتم اسفند نیز کنسرت «شب موسیقی لرستان» برگزار شود. همهٔ اقوام برای معرفی فرهنگشان جمع شده‌اند و این روزها به بوشهر، ظاهر و هیجانی متفاوت بخشیده‌اند.
«حسین مظفری»، از اعضای برگزارکنندهٔ فستیوال «کوچه» دربارۀ تاریخچه شکل‌گیری این رویداد به «پیام ما» می‌گوید اولین دور آن اسفندماه سال ۹۶ برگزار شد: «یک جمع پنج-شش نفرهٔ هنرمند در بوشهر بودیم و ایدهٔ آن از آنجا شروع شد که دیدیم رویدادها و دورهمی‌های خوبی در بوشهر وجود دارد و چرا آن را به‌صورت مدون برگزار نکنیم.»
او دربارهٔ علت انتخاب نام «کوچه» برای این رویداد می‌گوید: «کوچه یکی از المان‌های جذاب معماری ما است. از قِبل آن که به‌معنای گذرگاه و معبر است، ما این نام را انتخاب کردیم که بگوییم ارتباط‌گرفتن آدم‌ها در کوچه برای ما مهم است. آدم‌ها در کوچه‌ها باهم ارتباط می‌گیرند، رفیق می‌شوند، درد و دل می‌کنند و… . درواقع ما در این رویداد به‌دنبال یک ارتباط پایدار هستیم و این‌طور نیست که صرفاً با اجرای یک موسیقی تمام شود.»
یک فعال حوزۀ گردشگری: رویداد، یکی از تکنیک‌های بازاریابی برای توسعۀ مقاصد گردشگری است. این رویدادها شامل انواع مختلفی از جمله موسیقی، ورزشی، سیاسی و… است. اما انتخاب درست تم رویداد با ویژگی‌های مقصد است که باعث می‌شود رشد پیدا کند یا خیر
مظفری دربارۀ اهمیت این ارتباط توضیح می‌دهد: «زیرساخت گردشگری بوشهر خصوصاً در حوزۀ اقامتی محدود است. به همین دلیل در دورۀ اول و به‌خصوص دورۀ دوم ناگزیر شدیم فراخوانی منتشر کنیم که افرادی که در بوشهر جایی برای اقامت دارند، آن را در اختیار کسانی قرار دهند که می‌خواهند در بوشهر اقامت کنند و این‌گونه آنان را به یکدیگر وصل کردیم. خود این موضوع باعث شکل‌گیری نوعی ارتباط میان افراد شد.» به‌گفتۀ مظفری، دورۀ دوم این رویداد اسفند ۹۷ برگزار شد: «بعد از آن، در سال ۲۰۱۸ «کوچه کالچِر» را تعریف کردیم. به بمبئی هندوستان سفر کردیم و فرهنگ بوشهر را در آنجا در قالب موسیقی، صنایع‌دستی، اکران فیلم، خوراک و … ارائه کردیم. هدفمان جدا از معرفی فرهنگ بوشهر، بررسی اشتراکات فرهنگی بوشهر و بمبئی بود.» اما بعد از فراگیری کووید برگزاری این فستیوال متوقف شد؛ تا امسال که سومین دور آن برگزار شد.
دور سوم فستیوال متفاوت با دوره‌های قبل
فستیوال امسال با دوره‌های قبل متفاوت است و فقط محدود به موسیقی نیست. مظفری می‌گوید که این دوره از فستیوال به‌نوعی جشنوارهٔ اقوام نیز است: «با یکسری از خانه‌های تاریخی که ثبت ملی شده‌اند، هماهنگ کردیم و اقوامی که اجرای موسیقی دارند، می‌توانند در این خانه‌ها فرهنگ خود را معرفی کنند. برای مثال عمارت طاهری را در اختیار گروهی از جزیرهٔ خارک قرار داده‌ایم. این معرفی اقوام شامل معرفی صنایع‌دستی، خوراک، قصه‌گویی و … است.» او دربارۀ پیوند اقوام مختلف در این فستیوال می‌گوید: «روزی که دربارۀ این فستیوال صحبت کردیم، گفتیم که این فستیوال باید خانۀ اقوام باشد. ازآنجاکه جشنواره‌های اقوام معمولاً دولتی هستند، به‌گونه‌ای که باید و شاید اقوام معرفی نمی‌شوند. بنابراین، این یک فستیوال کاملاً مردمی است که به جنبه‌هایی که به ریشه‌های اقوام برمی‌گردد، می‌پردازد و هیچ‌گونه محدودیتی از طرف ما برای معرفی فرهنگشان وجود ندارد. » دلیل برگزاری این رویداد در اسفندماه به گفتۀ مظفری، آب‌وهوای بوشهر است که در «بهشتی‌ترین حالت ممکن» قرار دارد.
پیوند اقوام مختلف
«فاروق رحمانی» یکی از هنرمندانی است که با یک گروه چهار نفره از بلوچستان در شب دوم این فستیوال در کنسرت «شب موسیقی بلوچ» به‌عنوان نوازنده حضور داشته. او به «پیام ما» می‌گوید که از شب موسیقی بلوچ بسیار استقبال شد و در این شب‌ها بوشهر فضایی متفاوت داشته است.
رحمانی با دیگر اعضای گروه، در این کنسرت قطعات اصیل موسیقی بلوچستان را نواختند. او دربارۀ نقش چنین برنامه‌هایی در پیوند زدن اقوام مختلف می‌گوید: «یکسری جشنواره از دههٔ ۸۰ با عنوان جشنوارهٔ موسیقی نواحی آغاز به کار کرد و تا سال‌هایی بسیار خوب برگزار می‌شد، اما به‌مراتب از کیفیتش کاسته شد تا جایی که امسال شاهد برگزاری آن به‌شکلی بسیار معمولی بودیم. اما به‌نظر من جبران آن را در این فستیوال می‌توان دید که هم به‌لحاظ کیفیت برگزاری و هم به‌لحاظ استقبال، توانسته موفق باشد.»
تأثیر بر توسعه یک مقصد گردشگری
فستیوال «کوچه» توانسته میزبان گردشگران زیادی باشد و به این شهر و فضای آن رونق بدهد. «اشکان بروج»، فعال حوزۀ گردشگری دربارۀ تأثیر این فستیوال بر گردشگری منطقه به «پیام ما» می‌گوید: «زمانی که دور اول فستیوال برگزار شد، واقعیت این بود که بوشهر آنچنان چهره‌ای در گردشگری و میان مقاصد سفر در بین مردم نداشت. اما بعد از این رویداد و انتشار فیلم‌ها و خاطرات افراد مختلف از آن، آنقدر چهرهٔ بوشهر تغییر پیدا کرد که بسیاری از افراد منتظر فرارسیدن اسفند و برگزاری این رویداد بودند که به هوای آن به بوشهر سفر کنند.»
او این فستیوال را یکی از اتفاقات درستی می‌داند که توانسته در متبلور کردن یک مقصد نقش داشته باشد: «بوشهر نه تخت‌جمشید دارد، نه میدان نقش‌جهان و نه برج میلاد اما قصه‌ای که دارد همین مردم و موسیقی‌اش است که در فستیوال می‌توان اوج آن را دید. درحقیقت، فستیوال ذات کوچک آدم‌ها را به هم پیوند داده و نام «کوچه» برازندهٔ آن است.» به اعتقاد این فعال حوزۀ گردشگری، فستیوال «کوچه» همان کاری را کرده که بسیاری از فیلم‌ها و تبلیغات برای توسعهٔ یک مقصد گردشگری انجام می‌دهند. او دربارۀ اهمیت چنین رویدادهایی برای معرفی مقاصد کمترشناخته‌شده توضیح می‌دهد: «رویداد یکی از تکنیک‌های بازاریابی برای توسعۀ مقاصد گردشگری است.
این رویدادها شامل انواع مختلفی از جمله موسیقی، ورزشی، سیاسی و… است. اما انتخاب درست تم رویداد با ویژگی‌های مقصد است که باعث می‌شود رشد پیدا کند یا خیر. برای مثال همین فستیوال «کوچه» دربارۀ داستان و موسیقی مردم این منطقه است؛ یعنی این فستیوال با نام بوشهر و فرهنگش کاملاً هماهنگ است. اما اگر چنین فستیوالی در استانی دیگر برگزار شود، ممکن است این‌طور جواب ندهد.» به‌گفتۀ بروج، بنابراین می‌توان چنین فستیوال‌هایی را در مناطق دیگر برگزار کرد، اما باید «هوشمندانه» و «مدیریت‌شده» باشد.
منبع: روزنامه پیام ما (لینک)
