“سعید مدنی”؛ صدای طردشدگان | یادداشتی از ابوطالب آدینه‌وند

“سعید مدنی”؛ صدای طردشدگان

ابوطالب آدینه‌وند

سعید مدنی را می توان روشنفکر- کنشگری نامید که صدای طردشدگان است، صدای طرد شدگانی که به تعبیری از شهید هدی صابر از برنامه‌ریزی‌ها در ایران حذف شده اند. صدای آنها که قربانی نابرابری های اجتماعی و اقتصادی شده اند. طردشدگان و آسیب دیدگانی اجتماعی که او حیات آنها را در یک جامعه نابرابر و نظمی نابرابری ساز مورد پژوهش قرار داد تا وضعیت آنها را مورد شناسایی قرار داده و و راه را برای برنامه ریزان و سیاست گذاران گشوده سازد. او بر عینیت مادی تاریک جامعه ی فراموش شدگان نور تاباند و موقعیت آنها را برای کاربدستان و نخبگان آشکار ساخت و یادآور شد که در زیر پوست شهر، نه دیگر که در سیمای شهر چه جریان دارد و پیامد آن چیست. قربانیان اعتیاد و فقر و روسپیگری و خشونت و … آنها که او صدایشان بود در این شرایط بحرانی و حکمرانی نابرابری ساز در زیر خشن ترین گونه های فقر و آسیب قرار دارند و با سقوط هر خاکریز اقتصادی و طبقاتی، کمیت این قربانیان گسترده تر و کیفیت این آسیب‌ها عمیق تر و زنجیره‌ی آنها وسیع تر خواهد شد و گلوی آنها را سخت خواهد فشرد. سعید مدنی جامعه شناس و روشنفکری بود که ذره ذره وجودش دغدغه ی ” نابرابری و پیامدهایش ” بود و و از این رو برای کاهش این بحران اختاپوسی می کوشید. زندانی کردن او، محبوس کردن مضاعف چنین صدایی است. گرچه سیر تحولات در ایران چنان است که سوژه گی طردشدگان در آن تبلور یافته و وجهی تاثیرگذار به خود گرفته است.

دشواره های جامعه ایران از نظر سعید مدنی وجه بحرانی به خود گرفته است و تودرتویی بحران‌ها چنان است که نظم سیاسی موجود استعداد و قابلیت حل این بحران‌ها را نداشته و اقدامات آن بر بحران‌ها می افزاید. بحران هایی که بر همدیگر تاثیر فزاینده گذارده و در هیئتی ساختاری بر نظم‌سیاسی فرود آمده و همچنین تاثیرات ویرانگری بر جامعه داشته است.

سعید مدنی براین ساحت وجودی نظم‌سیاسی اشرافی محققانه دارد و علل ساختاری چنین بحران ساختاری را برآفتاب می کند و با فهمی جامعه شناسانه و انضمامی، آگاهی پیرامون وضعیت عینی را سنجش نظرورزانه نموده و آنرا به میدان سپهر عمومی وارد می کند.

او برای پاسخ به چنین وضعیتی و گذار از این بحران در ایران اندیشه و کنش خود را سامان داده است. البته تئوری و پراتیک او هر دو از سنخ کنش است و چنانچه دلوز می گوید، در کار او کنشِ تئوری‌ و کنشِ پراتیک داریم . بدین معنی که هر مرحله از تئوری که در آن متوقف شویم پراتیک دیوار موانع را می شکافد و راه را بر تئوری هموار می کند و افق می گشاید و هر جا که پراتیک با موانعی برای پیشبرد مواجه شد، کنشِ تئوریک، میدانی برای پراتیک می گشاید.

سعید مدنی در چنین میدانی فعالیت می کند و از روست که جنس فعالیت او آن‌چنان با حیاتش آمیخته است که با انفعال و توقف بیگانه است به قول شاملو ” از خویشتن خویش بارویی پی افکنده”. در سیل لرستان در فروردین ۹۸ حدود ۱۰ روز همراه ایشان بودم، جستجوگری ایده پرداز بود و امدادگری واقع گرا، تئوری و پراتیک شانه به شانه هم و هم‌زمان با هم گام بر می داشتند با درونی سرشار از انگیزه های انسانی برای تقلیل مرارت در استانی بسیار پر امکان اما بی نصیب از مدل توسعه ی رانتی. او در آنجا برای پیشبرد سریع کار و مستندسازیِ فعالیت خود برای دستاوردهای نظری، هم فرم درست می کرد و هم در روستاهای کوهستانی که دسترسی‌هایشان در کوهدشت و پلدختر قطع شده بود آرد توزیع می کرد، هم امکانات شبکه ی دوستی اش را برای امداد در این مناطق فعال می کرد و هم برای نیروهای جامعه مدنی نحیف لرستان و هلال احمر ایده می داد.

سعید مدنی با رصد مخاطرات و فرصت های پیش روی جامعه ایرانی اندیشه ورزی کرده و جامعه ایران را جامعه جنبشی نامیده، بدین معنی که باید بر پایه تحلیلی پویش ها و جنبش های اجتماعی به وضعیت نظر کرد و وجه نظر خود را مصروف تشریح و ایضاح آن داشته است. منظرگاه انتقادی سعید مدنی بر وضعیت بحرانی ایران فقط وجه سلبی ندارد بلکه او بر این باور است که جنبش های اجتماعی در موقعیت کنونی ما، حاملِ سیاست رهایی اند.او با شناخت پروبلماتیک دورانی در دشواره هایی ساختاری نظر می کند که جامعه درگیری عینی با آن داشته و مانع تحول اجتماعی و سیاسی گشته است. ساختارهایی که از نظر او کژکارکردند. رهیافت او گذار به دموکراسی و نظمی مردم‌سالار است که با تغییر و دگرگونی در ساختارهای معیوب بتواند از نابرابری که دغدغه‌ی وجودی اوست، بکاهد.

به نظر، نظم دموکراتیک توسعه گرا که بتواند بر نابرابری فائق آید رویای سعید مدنیست تا در آن طردشدگان فرجامی عزتمند یابند و کرامت انسانی نه فقط در عرصه سیاست بلکه در همه ساحت‌های زیست انسانی منتشر شود. رویایی که برای تحقق آن شوری در سر دارد.

منبع: مجله ایران فردا

سالنــــامـــه ارغنـــــــون هامـــون (فروش اینترنتی)

فصــــلنــامـــــه نــــامـــــه هـــامـــــون (فروش اینترنتی)

دوهـفتـــــــه نــامـه آوای هـــــامــــون (فروش اینترنتی)

انتـــــشــــــــارات هــــامـــــــون نـــــو (فروش اینترنتی)

نشستن در لژ مخصوص غول‌های ادبی؛ درباب منوچهر آتشی

درباره استاد غلامعباس توسلی؛ حافظه زنده جامعه شناسی

توسلی در سه بزنگاه تاریخی؛ یادداشتی از حمیدرضا جلائی‌پور

آکادمیسین مردم‌مدار؛ یادداشتی از حسین سراج زاده

“سعید مدنی”؛ صدای طردشدگان | یادداشتی از ابوطالب آدینه‌وند

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

اخبار مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ