زندگی بدون اخلاق، بی‌تعهدی در قبال انسانیت و وجدان انسانی است. در سراسر دنیای معاصر ما با تمامی تنش‌ها و چالش‌های جدی که با آن رو‌به‌رو هستیم و مشکلات عدیده اقتصادی و معیشتی از یک سو و تنش‌های سیاسی و اجتماعی از سوی دیگر معنا و غایت زندگی را چنان هدف قرار داده که سخن از اخلاق ،گویی بی‌وجه است. اما هر آدمی در ذات و نفس خود به خوبی آگاه است و می‌تواند میان نیک و بد تمییز قایل شود. در چنین وضعیتی اخلاق در زندگی فردی تبلور نمی‌یابد بلکه در ساحت اجتماعی ظهور و بروز می‌یابد. در گفت‌وگوی ذیل سعی کردیم پیوندی ملموس میان مبانی فلسفه اخلاق و زندگی عادی هر فردی داشته باشیم و نشان دهیم که زندگی بی‌اخلاق زندگی بی‌معناست. خانم دکتر اعوانی از جمله چهره‌هایی است که در حوزه فلسفه اخلاق تلاش کرده و فعالیت‌های علمی وی در حوزه اخلاق مورد توجه قرار گرفته است.
ما به دلیل مقام انسانی که داریم و به دلیل ارتباط اجتماعی که در آن حضور داریم، همزیستی با دیگران را جبرا تجربه می‌کنیم. این همزیستی معمولا با درد و آلام و همین‌طور با نشاط و سرور همراه است. به نظر شما بودن با دیگران را چگونه می‌توانیم با بستر اخلاقی همراه کنیم؟
فلسفه در جایگاه خود به عنوان دانشی عقلانی راه‌های مختلفی برای مباحث اخلاقی ارایه کرده است. حتی در ادبیات فارسی و عرفان اسلامی نیز ما با شیوه‌ها و نگرش‌های مختلفی در بحث اخلاق مواجه هستیم. به نظر شما تا چه اندازه می‌تواند بستر اخلاقی‌زیستن را در جامعه فراهم کند یا اینکه فلسفه اخلاق باید وارد جریان‌های تاثیرگذار و نقش آفرین شود؟
آیا می‌توان گفت جامعه که دچار بی‌اخلاقی شده و از اخلاق دوری می‌کند به خاطر بی‌هدفی و بی‌معنایی در زندگی شده است؟
اگر زندگی بی‌معنا شود ما دچار نسبیت اخلاقی و توجیه‌های غیر معقول از فضای زیستن خود می‌شویم و با نسبیت اخلاقی زندگی قابل استمرار نخواهد بود. مرز میان معنادهی به زندگی و زیستن اخلاقی چگونه خواهد بود و نیاز به چه بسترهای معرفتی است؟
برش ١
فرهنگ ایرانی همیشه فرهنگ دینی بوده و هست. اخلاق هم یکی از ارکان این فرهنگ را تشکیل می‌دهد. ایرانی در تاریخ فرهنگی خود، پیوسته به اصطلاح امروز‌ی‌ها هم «دین‌ورز» و هم «اخلاق‌ورز» بوده است. دین و اخلاق همزادی و همسویی داشته و دارند. در این فرهنگ پیوسته، دانش با بینش توام بوده است. اخلاق در فرهنگ اسلامی- ایرانی صرفا آموختنی و نظری نیست، بلکه این نظر با عمل پیوند می‌خورد. زندگی توأم با باورهای دینی- اخلاقی و قبول تعهد و مسوولیت در قبال این دو در همین دنیا و زندگی دنیوی معنای پرنغز و زیبا به‌خود می‌گیرد و مسلما میوه باغ این زندگی دنیوی در سرای آخرت و زندگی اخروی هم نتیجه‌بخش خواهد بود.
برش ٢
آیا ترجمه کتاب‌های اخلاقی متفکران غربی برای جامعه فرهنگی و علمی ما کافی است؟ آیا مسائل کنونی ما در اخلاق اجتماعی یا اخلاق فردی و اخلاق حرفه‌ای همان مشکلات غربی‌هاست؟ من اصلا نمی‌خواهم این ترجمه‌ها را بی‌تاثیر بدانم، ولی آنها را اثرگذار قطعی هم نمی‌یابم. اینها علم اخلاق است نه بینش اخلاقی. تدریس ترجمه این کتاب‌ها خیلی خوب است چون می‌فهمیم که دیگران مشکلات خود را چگونه علمی می‌بینند و علمی هم درصدد پاسخ و حل آن هستند ولی عملا می‌بینیم این همه کتاب‌های اخلاقی، نتوانسته است در جامعه ما از درصد طلاق بکاهد یا معضل اعتیاد را کاهش دهد.
