گفت و گوی هامون با مسعود ماهینی، کارتونیست و کاریکاتوریست جنوبی به بهانه ی برگزاری نمایشگاه سرزمین عجایب هامون، رضا شبانکاره:
مسعود ماهینی، کارتونیست و کاریکاتوریست بوشهری از تاریخ پنجم تا یازدهم اسفند ماه ۹۱، نمایشگاهی به نام “سرزمین عجایب” در گالری حوزه ی هنری بوشهر برپا کرد که با استقبال زیادی از سوی مخاطبان خود همراه شد.سرویس جامعه ی مدنی “هامون”، تصمیم گرفت برای معرفی بیشتر این هنرمند و کارهای او، گفت و گویی با مسعود ماهینی، خالق نمایشگاه سرزمین عجایب انجام دهد. شورای نویسندگان هامون در عصر ِ روز ِ یکی از روزهای آخر سال، ضمن دیدار از نمایشگاه یاد شده در بوشهر، گفت و گویی با ماهینی انجام دادند. لازم به یادآوری است، حدود شش اثر از آثار ماهینی با ممیزی، از کارهای ارایه شده نمایشگاه حذف شد.هامون: مسعود جان با توجه به تم مایه های اجتماعی و سیاسی کارهای تو در سال های اخیر، به گمان تو کارتون و کاریکاتور چه نقش مدنی و اجتماعی دارد؟ ماهینی: کاریکاتور توی همین چند برهه یی که ما باهاش درگیر بوده ایم از دهه هفتاد به بعد، به گمان من از بعد اطلاع رسانی و آگاهی بخشی اش، رسالت خود را انجام داده است. اما خب نمی شود از هنر کاریکاتور به عنوان یک عامل تحرک بخشی در راستای آگاهی مردم به ویزه قشر عامه ازش استفاده کرد. شاید خیلی یک کاریکاتور رو سر سری ببنیند، یا به دلیل عدم سواد بصری و ذایقه ی پایین هنری، کم باشد. هم چنین به دلیل معذوریت ها و محدودیت هایی که بوده، که تا الان در دسترس همه نبوده است. حالا از برهه یی که توی نشریات باب شده بود که صفحه یی یا ستونی به کاریکاتور اختصاص بدهند یا در صفحات آخر یک ستون کاریکاتور وجود داشته باشد، کم کم خودش باعث شد تا قشر عام با آن آشنا شوند. اما همون لحظه یی که کاریکاتور شدت تاثیر دارد یا نشریه یی که از چاپ کاریکاتور حمایت می کند، امکان دارد با گرفتن آگهی در صفحه ی آخر، به سادگی ستون کاریکاتور را حذف کند. بابت همین اندازه که کاریکاتور می تواند تاثیرگذار باشد، به همون اندازه هم می تواند، مورد مغفول قرار گیرد و نتونه اون تاثیرگذاری رو که توانایی اش رو داشته باشه، را انجام بدهد.هامون: توی صحبت هات اشاره کردی به نخبه بودن هنر کاریکاتوریست، آیا این چقدرش به دلیل نبود فرهنگ سازی کاریکاتور است و به گمان تو حوزه ی جامعه ی مدنی و مطبوعات تا چه میزان در ارتقا ذایقه هنری مخاطبان کاریکاتور می توانند نقش ایفا کنند؟ ماهینی:این قدر ها هم منظور من نبود که لزومن کاریکاتور یک هنر نخبه است. اما در راستای ذایقه هنری مخاطب و یا سواد بصری اون به گمان ام اگه نشریات همون طور که به انتشار خبرهای حوادث می پرداختند،می توانند به عنوان مثال با اختصاص صفحه یی به کاریکاتور، طرح، کارتون و …. کسانی که در این زمینه دارند زحمت می کشیدند و فعالیت دارند، یه آموزش هایی درباره ی درک هنری و سواد بصری از کاریکاتور و کارتون به مخاطب ارایه دهند، قطعن این امر از خیلی از سوتفاهم ها ممانعت به عمل می اورد و صرفن از یک کاریکاتوریست به عنوان یک عنصر مخرب یاد نشود.هامون: حالا این بحث تاویل پذیری از یک متن – یک اثری هم به مثابه ی یک متن- به عنوان یک کارتونیست و کاریکاتوریست، چه حد مقوله ی تاویل پذیری از یک کار هنری برات مهم هست و توی جامعه ی سیاست زده ی ما، چه قدر امکانش هست که هنرمند به سمت کارهای خلاقانه و تاویل پذیر کشیده بشه؟ هامون: به نظر شما این مشکل خاصه ی جامعه ی ماست، یا توی جوامع دیگر هم هست؟ هامون: تعریف کوتاهی می تونی از کاریکاتور ارایه بدی؟ ماهینی: کاریکاتور بیشتر به روی اغراق ها متوجه هست و بیشتر روی شخصیت های حقوقی، حقیقی و سیاسی انجام می شه و در لغت به معنای اغراق از طریق مبالغه با حالت شوخ طبعی آمده است.
هامون: توی نمایشگاه جدیدت با نام “سرزمین عجایب”- که این گفت و گو هم به بهانه ی برگزاری همین نمایشگاه، باهات انجام گرفته- چه موضوعات و یا چه چیزهایی باعث الهام بخشیدن برای خلق این آثار شد؟ هامون: یعنی رسالت و هدف یک کاریکاتوریست رو، زوم کردن روی این رخدادها و مشکلات می دونی؟ هامون: حالا به غیر از این مواردی که گفتی، آیا توی جاها و فضاهای دیگه، با صورت دیگری از کاریکاتور رو به رو هستیم که به طور مثال وجهی از کاریکاتورمعناگرا، کاریکاتور نخبه گرا و … را به ما نشون بده و ما کمتر اونها را دیده باشیم؟ هامون: چه مسایلی باعث شد به کار کاریکاتور متمایل بشی و فکرمی کنی چه مطبوعاتی، فرهنگ کاریکاتور رو در نشریات بوشهر توسعه دادند؟ هامون: اگه بخوای به خوانندگان این گفت و گو، کاریکاتوریست های محبوب ات رو معرفی کنی و دعوت کنی که کارهاشون رو دنبال کنندف کی ها رو پیشنهاد می دی؟
