گزارشی از همایش “خلیج فارس در قرن۲۱” در دانشگاه آزاد قشم

نشست «خلیج فارس در قرن ۲۱» روز پنج شنبه ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۸ به همت دانشگاه آزاد اسلامی واحد قشم و با همکاری سازمان منطقه آزاد قشم و انجمن جامعه شناسی ایران در سالن آمفی تئاتر دانشگاه آزاد اسلامی واحد قشم برگزار شد. در این نشست تعدادی از صاحب‌نظران برجسته کشوری از نگاه‌های علمی مختلف به موضوع خلیج‌فارس پرداختند.

گزارش مباحث ارائه شده را در ادامه می خوانید.

دکتر نعمت اله فاضلی: امنیت خلیج فارس تنها با دفاع از عنوان خلیج فارس امکان پذیر نیست/جنوب کشور توسعه نیابد، بحران از بین نمی رود

استاد انسان شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی گفت: فرهنگ را نه برای توسعه بلکه برای کم و بیش ویرانی به خدمت می گیریم.

به گزارش ایسنا، منطقه خلیج فارس، نعمت اله فاضلی در نشست علمی تخصصی ” خلیج فارس در قرن ۲۱″ در دانشگاه آزاد قشم اظهار کرد: وضعیت گفتمان توسعه در بسیاری از مناطق ایران در دو دهه اخیر به سوی نوعی پارادایم فرهنگ گرا با مباحث گردشگری، صنایع فرهنگی، گسترش آموزش عالی و رسانه ها تغییر کرده است و عملا تحولات جامعه ایران به ویژه در دو دهه اخیر به وسوی نوعی گفتمان توسعه فرهنگی یعنی توسعه یافتن از طریق گسترش و کاربرد نشانه ها و نماد ها از طریق شکل دادن فضاهایی که از راه آن اقتصاد و سیاست از راه فرهنگ شکل بگیرد.

وی ادامه داد: به عقیده من توسعه به تعبیر پیربوردیو جامعه شناس به کار می برد یعنی فرHیند تسهیل تبدیل انواع سرمایه ها به یکدیگر است. این تعریف از من بوده اما با استفاده از رویکرد گئوردیو مفهوم انواع سرمایه ها و نظریه او درباره تبدیل سرمایه ها.

فاضلی افزود: توسعه از نظر من و برنامه ریزی توسعه و مدیریت، تلاش آگاهانه ای است برای اینکه بتوانیم سرمایه های اجتماعی را به سرمایه سیاسی و یا سرمایه سیاسی_ اجتماعی را به سرمایه اقتصادی و همه این سرمایه ها را به سرمایه فرهنگی و بالعکس سرمایه فرهنگی را به سرمایه اقتصادی، سیاسی و اجتماعی تبدیل کنیم.

این استاد بیان کرد: جامعه توسعه یافته جامعه ای است که در آن امکان تبدیل سرمایه ها به یکدیگر آسان تر است. هدف غایی همه تحولات توسعه دست یافتن به توسعه فرهنگی است اما خود این سرمایه های فرهنگی در حقیقت منبع اصلی توسعه در دهه های اخیر هستند.

وی تصریح کرد: راهبردی که امروزه محققان برای توسعه مطرح می کنند بسیج منابع فرهنگی برای هدف های استراژیک در توسعه است. هدف های مشخص و سنجیده.

فاضلی اشاره کرد: اگر بگوییم توسعه در استان هرمزگان یعنی چه؟ توسعه یعنی این که منابع فرهنگی استان را بیابیم. چگونه می توانیم منابع فرهنگی استان را با یکدیگر بسیج کنیم و از طریق آن امکان توسعه را فراهم کنیم.

وی اظهار کرد: در دهه های اخیر چرخش در گفتمان های توسعه در ایران اتفاق افتاده است اما این چرخش نتوانسته است به توسعه پایدار، همه جانبه و فرهنگی منجر شد.

این استاد دانشگاه عنوان کرد: مهم ترین ارزش توسعه فرهنگ این است که توسعه مبتنی بر فرهنگ می تواند به ارزش های ذاتی و غایی منجر شود. توسعه هایی توسعه های پایدارند که به توسعه اقتصادی منجر شود و هم انسان ها از لحاظ وجودی در کانون توسعه هستند و رضایت، تکامل و اخلاق آن ها و ارزش های فرهنگی را به طور همزمان در مسیر توسعه به دست آورده اند.

فاضلی ادامه داد: ۱۰اردیبهشت ۱۳۸۴ روز ملی خلیج فارس نام گرفت. به عقیده بنده تا توسعه نیافتگی از منطقه هرمزگان و جنوب کشور بیرون نرود در این منطقه بحران خواهیم داشت. مسئله تنها نام خلیج فارس نیست، واقعیت مهم تر این است که باید موقعیت توسعه نیافتگی جنوب کشور از این وضعیت بحرانی خود حداقل اندکی تغییر کند و این اتفاق متاسفانه رخ نداده است.

وی بیان کرد: مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری در فروردین ۱۳۹۶ گزارشی را تحت عنوان مسئله شناسی راهبرد های توسعه استان هرمزگان منتشر کرد. در این گزارش آمده است استان هرمزگان، دومین استان دارای بیشترین جمعیت زیر خط فقر در کشور است.

این استاد دانشگاه افزود: هرمزگان از نظر بهداشتی پایین ترین سطح شاخص های سلامت و بهداشت در کشور را دارد. هرمزگان از نظر مسئله های اجتماعی مانند اعتیاد و طلاق و بیکاری و نیز از نظر خشونت جزء بحرانی ترین استان های کشور است.

وی ادامه داد: پرسش این است که این آمار نشان دهنده چیست؟ آیا امنیت خلیج فارس تنها با دفاع از عنوان خلیج فارس امکان پذیر است؟ قطعا غیر ممکن است. این خود فریبی بیش نیست که فکر کنیم می خواهیم خلیج فارس و جنوب ایران را از طریق دفاع از نام خلیج فارس حفظ کنیم.

فاضلی اظهار کرد: از سال ۱۳۸۴ وقت آن نرسیده بود که بحران ها، خشم و تنش هایی که زندگی روزمره افراد این منطقه را در برگرفته بود به صورت فضای ملی مورد توجه خود قرار می دادیم؟ اگر این اتفاق می افتاد پس از دو دهه می توانستیم بگوییم ملت باسواد، تن های سالم، روان های قوی، انسان های شجاع و با اعتماد به نفس به دلیل برخورداری از حقوق شهروندی از خلیج فارس و عنوان آن دفاع کرده ایم.

وی با بیان این که بهتر نبود بسیج دفاع از عنوان خلیج فارس به بسیج افراد مختلف جامعه تبدیل می شد تا متوجه شوند که بهترین استراتژی برای دفاع از خلیج فارس و جنوب ایران این است که فرهنگ جنوب را ارتقاء دهیم؟ افزود: روز ملی خلیج فارس فرصتی بود که دولت، مجلس، اساتید دانشگاه را استیضاح کنیم در این خصوص که از ۱۰ ارردیبهشت سال گذشته تا ۱۰ اردیبهشت امسال چه مقدار خط فقر، سلامت بهداشت، حقوق شهروندان، چالش ها و بحران های منطقه تغییر کرده است و چه میزان حرکت رو به جلو کرده ایم؟

فاضلی تصریح کرد: هرشهروند باید از خود بپرسد که چرا این منطقه، عقب مانده ترین منطقه ایران از لحاظ شاخص های اجتماعی، بهداشتی، سلامتی، اقتصادی و فرهنگی است؟ پس تنها مسئله شعار دادن نیست و تنها احساسات ناسیولانیزم خود را تحریک کردیم. بهتر است که رگ غیرتمان به جوش بیاید و از خود بپرسیم که شایسته دانشگاهیان این استان است که این چنین بحران های اقتصادی، فرهنگی و بهداشتی وجود داشته باشد؟

این استاد دانشگاه تاکید کرد: یک بار با خود رو راست باشید و به کودکانی که در خیابان هستند نگاه کنید، به زنان سرپرست و فقیر، وجدان خود را بیدار کنید به جای این که احساسات ناسیونالیستی خود را تحریک کنید احساسات بشردوستانه خود را کمی تحریک کنید و بیدار شوید و با خدای خود سخن بگویید.

وی بیان کرد: تا چه زمانی قرار است در اخبار بشنویم که استان هرمزگان و سیستان و بلوچستان به عنوان توسعه نیافته ترین استان های ایران است.

فاضلی در پایان گفت: متاسفانه توسعه نیافته ترین استان های کشور، ثروتمند ترین استان های کشور هم از نظر منابع طبیعی و هم از نظر قدمت تاریخی و نیز غنای آداب و رسوم و از نظر جمعیت و تمام شاخص های دیگر هستند.

استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه لندن:در برابر تحریم آمریکایی ها، واکنشی منفعل از خود نشان می‌دهیم/ جنگ آمریکا علیه حیات ملت ایران است

استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه لندن گفت: با وجود این که ۹۰ درصد تحریم های آمریکا غیر قانونی است اما ما چیزی نمی گوییم، نمی گوییم ای سازمان ملل متحد پس تو چه کاره هستی که اجازه می دهی این قدرت یک طرفه هرکاری دلش می خواهد انجام دهد؟

به گزارش ایسنا، منطقه خلیج فارس، پیروزمجتهدزاده در نشست علمی تخصصی ” خلیج فارس در قرن ۲۱″ بیان کرد: ژئوپلتیک عبارت است از مطالعه رقابت قدرت هابرای سلطه بر جهان یا منطقه و استفاده از امکاناتی که جغرافیا در اختیار می گذارد. در این تعریف تنها رقابت مورد بحث است و نه موضوع دیگری مانند رقابت آمریکا و شوروی که دنیا را به دو اردوگاه شرقی و غربی تقسیم کرده بودند.

وی افزود: قدرت در بحث ژئوپلتیکی عبارت است از داشتن توان اعمال نفوذ در ورای مرزها برای مثال ایران در ورای مرزهایش در لبنان، سوریه، فلسطین و بسیاری از کشورهای دیگر اعمال قدرت می کند.

مجتهد زاده ادامه داد: در منطقه ای به نام خاورمیانه می بینیم که همیشه میان دو یا سه قدرت منطقه رقابت است , این موضوع همان ژئوپلوتیک منطقه است.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: با دانستن این وضعیت امروز می خواهیم وضعیت ژئوپلتیکی موجود در رقابت های ایران و ایلات متحده آمریکا بررسی کنیم. این رقابت رقابتی است که توازن ندارد. جمهوری اسلامی ایران ابر قدرت منطقه ای است با تمام محدودیت های موجود برایش.

وی اظهار کرد:آمریکا تفکرات شیطانی جهانی دارد، همیشه در حال تدارک وضعیت هایی است برای ضربه زدن به قدرتی دیگر.

مجتهد زاده ادامه داد: روابط بین المللی و خارجی باید اساسا پیگیر منافع ملی باشد، علت آن این است که سیاست جهانی خود، پیگیر منافع ملی است هیچ کس به دنبال منافع ایدولوژیکی نمی رود.

وی با بیان این که یکی از عیوب ما این است که متاسفانه مطالعه نمی کنیم و تنها شعار می دهیم و عمل نمی کنیم، افزود: دقت نکردیم که چه شعاری می دهیم، غافل از این که این شعارها واکنش هایی را به دنبال خواهد داشت. ایران اگر قرار است با آمریکا مبارزه کند باید ظرفیت های مبارزه را هم داشته باشد.

مجتهد زاده ادامه داد: درصدی از این تناقض ها مربوط به خود ما است و مقدار زیاد آن مربوط به آن هاست که بی رحمانه برخورد می کنند.

وی افزود: در شرایط کنونی که ایالات متحده آمریکا رسما تهدید می کند، می خواهد صادرات نفت ایران را به صفر برساند.

استاد دانشگاه علوم سیاسی دانشگاه لندن اظهار کرد: از نظر مقررات بین المللی آن ها کاری می کنند کاملا غیر قانونی و ما نیز واکنشی کاملا منفعل از خود نشان می دهیم. با وجود این که ۹۰ درصد تحریم های آمریکا غیر قانونی است اما ما چیزی نمی گوییم، نمی گوییم ای سازمان ملل متحد پس تو چه کاره هستی که اجازه می دهی این قدرت یک طرفه هرکاری دلش می خواهد انجام دهد؟

مجتهد زاده ادامه داد: راهی خوب داریم اما سخت موجود است. وزیر خارجه کشور به سازمان ملل متحد، شورای امنیت برود شکایت کتبی ارائه دهد که کار ایالات متحده آمریکا علاوه بر غیر قانونی بودن، اعلام جنگ اقتصادی با ایران است و آن را محکوم کند.

وی افزود: ترامپ بارها می گوید می خواهم صادرات نفت ایران را به صفر برسانم. با توجه به اینکه زندگی ملت ایران به صادرات نفت بستگی دارد در واقع ترامپ اعلام می کند که می خواهم زندگی ایرانی ها را به صفر برسانم.

مجتهد زاده اظهار کرد: در این صورت پس از اعلام و اثبات جنگ آمریکا علیه حیات ملت ایران به سازمان ملل متحد، ملت ایران خود به خود مختار خواهد شد که از کشور خود آن گونه که مقبول و پسندیده مقررات ملی باشد، دفاع کند.

وی بیان کرد: طبق مقررات بین المللی وقتی کسی علیه شما وارد جنگ می شود شما حق دارید از خود دفاع کنید و در این دفاع حتی اگر بمب اتم هم دارید آن را استفاده کنید.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: در همان شکایت اعلام می کنیم که کشورهایی که بخواهند نفت صادراتی مسدود شده در بازارهای جهان، نفت صادراتی ایران که حذف شده است را بخواهند، تامین نفت از بین رفته ایران جبران کنند آن ها نیز در این اعلام جنگ سهیم هستند و ما این حق را داریم که در دفاع از خود پایانه های نفتی کشورها را از بین ببریم.

مجتهدزاده عنوان کرد: هرچه می گوییم فایده ندارد، ما هم عضو سازمان ملل متحد هستیم، ما هم این حق را داریم که در دادگاه جهانی دادخواهی کنیم. آمریکا را نمی بینید که برای محکوم کردن ایران چه ها که نمی کند.

وی در پایان گفت: در عالم سیاست جنگ نهایی، جنگ روانی است. آمریکا تمام تلاشش را در سازمان ملل متحد می کند که ایران را ظالم و تروریست قلمداد کند که همه بگویند آمریکا به درستی در مقابل ایران مبارزه می کند.

یک استاد علوم ارتباطات: باید از فرصت وب برای توسعه اقتصادی و گردشگری خلیج‌فارس استفاده کنیم

یک استاد علوم ارتباطات گفت: باید از فرصت وب برای توسعه اقتصادی و معرفی پتانسیل‌های گردشگری منطقه و سواحل مغفول مانده خلیج‌فارس به‌خوبی استفاده کنیم.

به گزارش ایسنا، منطقه خلیج‌فارس، محمد سلطانی فر در نشست علمی تخصصی “خلیج‌فارس در قرن ۲۱” اظهار کرد: خلیج‌فارس و تحولات ژئوپلیتیکی آن از سده‌های پیش از میلاد برآمده و این مسئله با نام پارس، فارس و نام کهن ایران گره خورده است.

وی افزود: در طول تاریخ پرتغالی‌ها، هلندی‌ها، فرانسوی‌ها، بریتانیایی‌ها و روس‌ها بی‌پرده گفته‌اند که تسلط بر منطقه خلیج‌فارس جهت سیاست‌های استعماری‌شان در منطقه شرق و خاورمیانه ضروری بوده است؛ این محیط سیاسی به‌وسیله قدرت‌های بزرگ به‌خصوص بریتانیا در قرن ۱۹ با صید و تجارت مروارید آغاز شده و در نیمه اول قرن بیستم جای خود را به حوزه نفت داده است.

این استاد علوم ارتباطات تصریح کرد: در صدساله اخیر مبحث نفت توانسته خلیج‌فارس را موردتوجه ویژه قرار داده و تبدیل به مهم‌ترین کالای استراتژیک صده گذشته و حال شود به‌گونه‌ای که شاید در آینده نیز موضوع نفت از دستور کار اقتصادیون خارج نشود؛ به همین جهت این منطقه، منطقه منازعات متعددی بوده که منازعات سیاسی کمترین آن بوده است.

سلطانی فر عنوان کرد: تحولات ژئوپلیتیکی مربوط به گذشته و حال نبوده و بسیاری از کارشناسان در آغاز هزاره جدید موضوع ژئوپلیتیک خلیج‌فارس را مدنظر قرار داده‌اند که تحولات اساسی در آن شکل گرفته است.

وی خاطرنشان کرد: نظریات ژئوپلیتیکی خلیج‌فارس نشان‌دهنده این است که خلیج‌فارس هیچ‌گاه جزء سرزمین‌های حاشیه‌ای نبوده و در نظریه‌های جدید به موضوع خلیج‌فارس به‌عنوان مرکز مراکز یعنی یک مرکز اساسی نگاه شده است.

این استاد دانشگاه بیان کرد: در ۲۳ تیر ۱۳۳۷ شمسی یا ۱۴ ژوئیه ۱۹۵۸ میلادی عبدالکریم قاسم در کشور عراق کودتا کرده و پادشاه، ولیعهد، نخست‌وزیر و عده دیگری را کشت و پس از چندی در اختلافات سیاسی‌اش با ایران برای اولین بار نام خلیج‌فارس را به‌عنوان خلیج عربی مطرح کرد؛ شاید قبل از آن‌هم در برخی نوشته‌ها اشاراتی بوده اما اینکه یک فرد سیاسی این موضوع را مطرح کند برای اولین بار بوده است.

سلطانی فر ابراز کرد: در فروردین ۱۳۳۹ بنا به فشارهایی که در آن دوران به‌واسطه شاه شکل گرفت حملات تبلیغی دو کشور قطع شد، بین این دو کشور سفیر مبادله شد و عبدالکریم قاسم موضوع خلیج‌فارس را مسکوت گذاشت؛ این مسئله نشان می‌دهد اگر در مسائل این‌چنینی محکم بایستیم تأثیرگذار خواهد بود.

وی ادامه داد: جمال عبدالناصر در پی اختلافی که با شاه ایران در رابطه با اسرائیل و اتهام دخالت شاه علیه ملی کردن کانال سوئز و همدستی با استعمارگران در سال ۱۳۳۹ داشت با ایران قطع رابطه کرده، سفیران خودش را خواسته و اعضای سفارت را از قاهره اخراج کرد؛ در ۱۴ اوت ۱۹۶۰ اعلام کرد ازاین‌پس خلیج عربی به‌جای خلیج‌فارس کاربرد پیدا می‌کند اما وی نیز تا اوایل دهه ۷۰ استفاده از این عنوان را خیلی مطرح نکرد.

این استاد علوم ارتباطات اضافه کرد: در سال‌های پایانی دهه هفتاد با ضعیف شدن حکومت ایران و بالا گرفتن اختلافات این کشور با عراق به‌تدریج شاهد بودیم که نام جعلی خلیج عربی در کتاب‌های عربی و حوزه‌های بین‌المللی رواج پیدا کرد.

سلطانی فر اظهار کرد: اتحادیه عرب از سال ۱۹۶۴ میلادی رسماً نام خلیج‌فارس را برای عرب‌زبانان ممنوع اعلام کرد و به‌جای رسید که خواستند نام خلیج‌فارس را حذف کنند.

وی افزود: رسانه‌های گروهی ایران تا سال ۱۳۸۱ در خصوص این موضوع سکوت کردند اما بالاخره پا به عرصه حضور گذاشتند، البته از دهه ۱۳۷۰ که تلویزیون‌های ماهواره‌ای رشد پیدا کرد فعالیت کشورهای عربی در این حوزه در رسانه‌های گروهی و کشورهای عربی در بخش‌های غیرعربی و انگلیسی به‌شدت و خیلی گسترده نام خلیج‌فارس را مورد تحریف و تعرض قرار دادند.

این استاد دانشگاه ادامه داد: با توجه به اینکه حقانیت ما و کاربرد مستمر تاریخی این مسئله بسیار مهم بوده و نوعی نگاه پاسداری را برای ما دنبال می‌کرده است از سال ۱۳۸۱ مقداری فضا منسجم شد و ما راهکارهایی را برای حفظ نام خلیج‌فارس در سمینارهای متعدد دنبال کردیم.

سلطانی فر تصریح کرد: پس از تحریف نام خلیج‌فارس که از سال ۱۹۸۸ در نسخه‌های متعدد نقشه جهانی وجود داشته در سال ۱۳۸۳ نام جدیدی در کنار نام خلیج‌فارس در نشنال ژئوگرافی قرار گرفت، خشم و اعتراض عمومی در میان فعالان اجتماعی، فرهنگی، هنری و رسانه‌ای علیه این موضوع شکل گرفت و با ارسال هزاران ایمیل و نوشتن مطالبی در تومارهای اینترنتی، ظرف کمتر از یک هفته ۱۲۰ هزار اعتراض و امضا به این موسسه اعلام و نهایتاً این موسسه عذرخواهی کرده و قول داد اشتباه خود را جبران کند.

وی عنوان کرد: اگر نسبت به تعرض‌هایی که در حوزه فرهنگی به ما شکل می‌گیرد کوتاه بیاییم متأسفانه قافله را از دست می‌دهیم اما اگر فعال باشیم می‌توانیم این فضا را در اختیار بگیریم.

این استاد علوم ارتباطات خاطرنشان کرد: اگر تعدادی از لینک‌های مختلف در صفحات مختلف به یک وب‌سایت خاص حمله‌ای را شکل دهند و با استفاده از یک عبارت خاص این موضوع را مدنظر قرار دهند رده‌بندی آن سایت در فهرست گوگل بالا آمده و در صدر لینک‌ها قرار می‌گیرد و اگر این لینک‌ها به‌اندازه کافی زیاد باشد در بالاترین حد خود قرار می‌گیرند، اگر تعداد زیادی واژه خلیج‌فارس را جایگزین خلیج‌عربی کنیم و نهایتاً دنبال کنیم می‌توانیم تأثیرات بمب گوگلی را مشاهده می‌کنیم.

سلطانی فر بیان کرد: اگر این حرکت‌های موفقیت‌آمیز در فضای اعتراضی مردم شکل بگیرد، مخصوصاً از زمانی که با پدیده وب دو مواجه شدیم که تولیدکنندگان ارگان‌ها، نهادها و دولت‌ها و حکومت‌ها موضع‌گیری نمی‌کنند بلکه تولیدکنندگان مردم هستند و مردم باید حساسیت به خرج دهند، اتفاقات خوبی خواهد افتاد؛ توقع این است که نسبت به این نوع فضاها بی‌تفاوت نباشیم.

وی ابراز کرد: این اولین باری بود که وبلاگ نویسان با روش‌های مختلفی وارد مسئله خاصی به نام خلیج‌فارس که نقطه اتحاد و کانونی مردم کشورمان است پرداختند؛ بمب ایمیلی و امضای تومارهای آنلاین و چیزی که امروز در شبکه‌های مجازی اتفاق می‌افتد نشان‌گر این است که فشار افکار عمومی می‌تواند تأثیرگذار باشد، وقتی این موضوعات براثر فشارها ترند می‌شود اتفاقات مؤثری هم شکل می‌گیرد.

این استاد دانشگاه اضافه کرد: بعد از کارزاری که در مقابل خلیج‌فارس و خلیج عربی شکل گرفت سمینارهای متعددی نیز شکل گرفت، یک روز ملی تصویب شد، سندی منتشر شد و شاهد شکل‌گیری پژوهش‌های متعددی بودیم که آرام‌آرام شروع به رشد و نمو کردند.

سلطانی فر اظهار کرد: تصویب روز خلیج‌فارس در سال ۱۳۸۴ در اواخر دولت آقای خاتمی مطرح شد و موردتوجه ویژه قرار گرفت، ۴ سال در دولت اول آقای احمدی‌نژاد مورد اهمیت واقع نشد و در دوره دوم آقای احمدی‌نژاد توسط سازمان میراث فرهنگی روزی به نام خلیج‌فارس به‌عنوان میراث فرهنگی ثبت شد و ۱۰ اردیبهشت را که سالروز اخراج پرتغالی‌ها از تنگه هرمز و خلیج‌فارس بوده به‌عنوان روز ملی خلیج‌فارس نام‌گذاری کردند.

وی افزود: به‌طورکلی دولت‌های ما تا سال ۱۳۸۳ و بعدازآن خیلی نسبت به این موضوع حساسیت نشان نداده بودند، روند عمومی در سازمان ملل و مکاتبات و اسناد آن به‌کارگیری نام خلیج‌فارس است؛ در این مکاتبات به‌صراحت از نام خلیج‌فارس استفاده شده است.

این استاد علوم ارتباطات تصریح کرد: کشورهای عربی که به دنبال جعل نام خلیج‌فارس هستند می‌خواهند از فضای قدرت نفت علیه ما استفاده کنند تا نام خلیج عربی را جا بیندازند، آن‌ها از قدرت فیس‌بوک و توییتر که دو مورد از رسانه‌های اجتماعی با بیشترین مخاطب هستند در این خصوص استفاده می‌کنند.

سلطانی فر عنوان کرد: شبکه اجتماعی فیس‌بوک دو میلیارد و ۱۷۶ میلیون کاربر دارد و کشورهای عربی از این بستر در مواضع سیاسی و اجتماعی و تقویت قدرت نرم خود استفاده می‌کنند همچنین شبکه اجتماعی توییتر خیلی قوی در کشورهای عربی مطرح است؛ این شبکه اجتماعی تبدیل به یکی از زبان‌های گویا و فضاهای دیپلماتیک و نیمه دیپلماتیک شده، مردم در آن نقش اساسی دارند و بسیاری از شخصیت‌های مهم سیاسی دنیا در آن با افکار عمومی دنیا صحبت می‌کنند، بنابراین فضای بسیار خوبی برای گفتمان سازی است.

وی ادامه داد: عرب‌ها در حوزه توییتر به‌شدت کار کرده‌اند و فضا را آن‌چنان در اختیار گرفته‌اند که تبدیل به فضای بسیار مهمی برایشان شده است اما متأسفانه هردوی این فضاها در کشور ما فیلتر هستند و ما نتوانسته‌ایم از این بستر به‌خوبی استفاده کرده و در برابر جنگ فرهنگی و نرمی که در این راستا شکل می‌گیرد خود را تجهیز کنیم.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: مهم‌ترین ابزاری که ما فعلاً می‌توانیم از آن استفاده کنیم فضای وب دو است که می‌توانیم از قدرت مردم در آن بهره ببریم و نقطه کانونی حساسیت‌برانگیز تمام افکار عمومی ۸۰ میلیون نفر جمعیت ما همین مسئله خلیج‌فارس است.

سلطانی فر بیان کرد: تأثیر وب به‌گونه‌ای است که به‌محض اینکه ترامپ به نام خلیج‌فارس اشاره می‌کند ترندهای خلیج‌فارس آن‌چنان فعال می‌شوند که در رده‌های اول قرار می‌گیرند، این نشان می‌دهد مردم ما نسبت به هر چیزی ازجمله حکومت، دولت، اقتصاد و … گذشت داشته باشند نسبت به مسئله خلیج‌فارس حساس هستند و حاضر به کوتاه آمدن نیستند.

وی ابراز کرد: ما باید با آموزش، حساسیت‌های لازم را برای استفاده از این پتانسیل موردنظر قرار دهیم، باید از این فرصت برای توسعه اقتصادی و معرفی پتانسیل‌های گردشگری منطقه و سواحل مغفول مانده خلیج‌فارس به‌خوبی استفاده کنیم.

این استاد دانشگاه اضافه کرد: یکی از ضعف‌هایی که در این زمینه وجود دارد در موضوع خلیج‌فارس کمبود سمینارهای علمی تخصصی است، باید از مهمانان خارجی و نخبگان استفاده کرده و این سمینارها را در ابعاد بین‌المللی برگزار کنیم.

یک استاد محیط زیست:باید به دنبال حفظ اکوسیستم خلیج فارس باشیم

یک استاد محیط زیست گفت: سهم ایران از پهنه آبی خلیج فارس و اکوسیستم کم نظیر آن چقدر است؟ زمانی که صحبت ازمبحث تنوع زیستی و اکوسیستم خلیج فارس مطرح می شود این موضوع مطرح خواهد شد که بزرگترین، مهم ترین و ارزشمند ترین آکواریوم طبیعی جهان متعلق به خلیج فارس است.

به گزارش ایسنا، منطقه خلیج فارس، دکتر دهقانی در نشست علمی تخصصی ” خلیج فارس در قرن ۲۱″ در دانشگاه آزاد قشم عنوان کرد: موضوعی که قرار است مطرح شود تنوع زیستی و اکولوژی خلیج فارس است.

وی افزود: وسعت خلیج فارس ۲۳۷ هزار کیلومترمربع است و عمق آن به طور میانگین به ۳۵ متر می رسد که البته در تنگه هرمز این عمق به ۱۰۰ متر، در سواحل ایران ۵۰ متر و در سواحل جنوبی به ۱۵ متر می رسد.

دهقانی ادامه داد: خلیج فارس پس از خلیج مکزیک و خلیج هادسون بزرگترین خلیج در دنیا محسوب می شود و با وجود اینکه مساحت آن نسبت به بسیاری از خلیج ها بیشتر است اما از بزرگترین دریاچه جهان یعنی دریاچه خزر کوچک تر است یعنی حدود ۵۰ درصد نسبت به دریای خزر وسعت دارد.

این دبیر دانشگاه آزاد اسلامی هرمزگان اظهارکرد: حدود ۳۰۰۰ کیلومترطول نوار ساحلی خلیج فارس است که از این مقدار حدود ۱۷۲۱ کیلومتر آن متعلق به ایران بوده و به این ترتیب سهم ایران از خلیج فارس نسبت به همه کشور ها بیشتر است.

دهقانی تصریح کرد: شاید زمانی که بحث تنوع زیستی و اکولوژیکی خلیج فارس را بررسی می کنیم یک واقعیت در خلیج فارس مطرح می شود تقریبا ۷۵۰ گونه آبزی در خلیج فارس شناسایی شده است و اعتقاد بر این است که ۵۰ درصد دیگر از این تنوع زیستی برایمان ناشناخته است. شاید درسال های اخیر به این موضوع برخورد کرده ایم؛ به عنوان مثال زمانی که کشند قرمز در خلیج فارس اتفاق افتاد، پس از آن برخی از گونه های جلبک را شناسایی شد. نمونه هایی که پیش از آن در خلیج فارس شناسایی نشده بودند، البته بازهم بسیاری از گونه‌های دیگر هنوز شناسایی نشده اند و یا در حال شناسایی شدن هستند.

وی بیان کرد: اما از میان تمام ویژگی هایی که خلیج فارس دارد چه ویژگی های زیستی و چه ویژگی های غیر زیستی دو اکوسیستم بارز این خلیج و یک ویژگی غیر زیستی خلیج را مطرح خواهم کرد.

دهقانی افزود: یکی از مهم ترین اکوسیستم های طبیعی در دنیا در اکوسیستم های آبی، اکوسیستم های مرجانی هستند. تقریبا ۶۰۰هزار کیلومتر مربع اکوسیستم های مرجانی وسعت دارند. قدمت مرجان ها نزدیک به ۵۴۰ میلیون سال است. مرجان ها تنها یک درصد از سطح دریاها را به خود اختصتص داده اند اما ۲۵ درصد از حیات در دریاها متعلق به اکوسیستم های مرجانی است.

این استاد دانشگاه ادامه داد: در ایران ۱۶ جزیره اکوسیستم های ساحلی آن ها که پهنه های حاشیه ای را به خود اختصاص می دهند شامل اکوسیستم های مرجانی می شوند و نیز خلیج نایبندو خلیج؟؟

دهقانی اظهار کرد: جزایری چون لارک، فارور و هنگام زیستگاه های عمده ماهی های زینتی محسوب می شونداما شاید یکی از مشکلاتی که این اکوسیستم بی نظیر را تهدید می کند عوامل تخریب سواحل مرجانی خلیج فارس است. تقریبا در خلیج نایبند حدود ۴۲ درصد آب سنگ‌های مرجانی را از دست داده‌ایم و این آب سنگ ها در جزایر لاوان و کیش به شدت در معرض تهدید و تخریب هستند.

وی ادامه داد: در تحقیقی که در جزیره کیش صورت گرفته است ارزش مرجان های این جزیره ۲۵۰ میلیارد ریال در سال برآورد شده است در صورتی که قطعا ارزش اقتصادی آبسنگ های این جزیره به مراتب بیشتر است به این دلیل که بسیاری از کسانی که به جزیره کیش سفر می کنند جاذبه های شهری بیشتر آن ها را جذب می کند تا جاذبه های طبیعی.

دهقانی تصریح کرد: یکی دیگر از اکوسیستم های بی نظیری که در خلیج فارس وجود دارد جنگل های حرا یا جنگل های مانگرو است. ۱۱۲کشور در دنیا دارای جنگل های مانگرو هستند که ارزش بسیار بالایی از نظر زیستی برای اکوسیستم های آبی فراهم می کند.

این استاد دانشگاه افزود: دو گونه ارزشمندی که در حرا در سواحل شمالی جزایر قشم، لافت و پل وجود دارد و همچنین پراکنش آن ها در استان های هرمزگان، سیستان و بلوچستان و بوشهر دیده می شود حدود ۲۹ هزار هکتار وسعت جنگل های حرا است که سهم استان هرمزگان تقریبا ۱۵ هزارو هشتصد هکتار است. بیش از ۵۰ درصد کل جنگل های حرایی که در کشور قرار دارد و در سواحل عمان و خلیج فارس وجود دارد متعلق به استان هرمزگان است. دو ارزش مصرفی و غیر مصرفید برای جنگل های حرا قائل می شوند. اکوسیستم جنگل های حرا آنقدر بی نظیر است که به عنوان ذخیره گاه های زیست کره معرفی شده اند.

وی عنوان کرد: ۵۷ ذخیره گاه زیست کره در دنیا وجود دارد که یک از این ذخیره کره ها، ذخیره گاه زیست کره حرا در جزیره قشم است.در ارزش های مستقیم جنگل های حرا یا ارزش های مصرفی هر هکتار جنگل های حرا حدود ۱۰۰۰ دلار ارزش دارد. به طور مستقیم می توان این جنگل ها در تهیه چوب، شاخ و برگ، سوخت، تراشه های چوب، زغال چوب و ماهیگیری، منابع جنگلی، غذا و دارو، مصالح ساختمانی، ابزار، رنگ، حیات وحش، منابع کشاورزی، ذخیره آب، منابع آب، انتقال آب، تفریح و توریست، اسکان مردم، اطلاعات آموزشی و علمی استفاده کنیم.

دهقانی اشاره کرد: شاید یکی ازارزش هایی که ما در محیط زیست فراموش کرده و توجهی به آن نمی کنیم عدم استفاده از برخی ارزش ها است که فرهنگ و تمدن و زیباشناختی و مسائل معنوی ومذهبی جزء این ارزش های محسوب می شوند.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: اما در بخش غیر زیستی یکی از ویژگی های بارز اکوسیستم خلیج فارس آبی است که می توانیم ازآن بهره بگیریم. قطعا درحال حاضر یکی از چالش هایی که وجود دارد مربوط به تأمین آب شیرین است. ایران یکی از ۲۴ کشوری است که در معرض تهدید آب قرار گرفته اند و منابع آب در آن ها جزء خطرناک ترین پیامدهای توسعه آتی این کشورها محسوب می شوند قرار می گیرد.

وی ادامه داد: تا سال ۲۰۴۰ قسمتی از ایران به شدت با تهدید کمبود آب مواجه خواهد بود. موسسه بین المللی مدیریت آب ایران اذعان کرده است که برای این که وضعیت آب موجود را حفظ کنیم تا سال ۲۰۲۵ باید بیش از ۱۰۰ درصد از منابع آب قابل استحصال را افزایش دهیم. مانند فاضلاب ها؛ یعنی بتوانیم ۱۰۰ درصد فاضلاب ها را دوباره تصویه و مورد استفاده قرار دهیم. در صورتی که در حال حاضر میزان آبی را که از فاضلاب صنعتی در کشورمان تصفیه می شود کمتر از ۰/۱ درصد است که در ایران مورد استفاده قرار می گیرد.

دهقانی افزود: در دنیا تقریبا ۱۴ هزار و ۴۵۱ واحد آب شیرین کن وجود دارد که ۸۰ میلیون متر مکعب آب توسط این آب شیرین کن ها تبدیل به آب شیرین می شوند. تا سال ۲۰۲۰ این مقداربه ۱۲۰ میلیون لیتر مکعب می رسد و ۵۰ میلیون مترمکعب آن مربوط به منطقه خاورمیانه می شود. عربستان و مارات بیشترین برداشت آب را دارند. ۱۰ میلیون مترمکعبی که از منابع آب خلیج فارس، آب شیرین تولید می شودسهم ایران تنها ۵۰۰ هزار مترمکعب است.

این استاد دانشگاه اظهارکرد: بیش از ۵۰ درصد نوار ساحلی خلیج فارس متعلق به ایران است و شاید کمترین بهره را از این خلیج می بریم. اما در کنار تمام ویژگی های مهم و اکولوژکی و تنوع زیستی که این خلیج دارد یکی از مهم ترین یا تهدید پذیر ترین اکوسیستم ها، اکوسیستم خلیج فارس است. از یک جهت تنوع زیستی این اکوسیستم بی نظیر است و از طرفی عوامل تهدیدکننده آن به دلیل وسعت کمی که خلیج فارس دارد به مراتب بیشتر از سایر خلیج ها و دریاهاست.

وی ادامه داد: ۷۰ درصد از کل ذخایر نفت مربوط به خلیج فارس است از تقریبا هزار میلیارد بشکه نفتی که استخراج می شود تقریبا هفتصد میلیارد بشکه مربوط به خلیج فارس است. ۷۵ درصد حمل و نقل مواد نفتی در این خلیج و تنگه هرمز صورت می گیرد و به جز رهاسازی پساب های شهری و صنعتی به خلیج فارس، ضایعات مختلف مانند پسماندهای جامد، ترددهای دریایی، انتقال انواع آلودگی ها از خشکی به دریا از مهم ترین عوامل تهدید کننده خلیج فارس محسوب می شود به این ترتیب حفظ این اکوسیستم بی نظیر از نظر اکولوژیکی و تنوع زیستی و هم از لحاظ تأمین منابع مانند آب شیرین برایمان از مهم ترین اقداماتی است که باید صورت بگیرد.

دهقانی تاکید کرد: یکی از موضوعاتی که مطرح شده است در خصوص حفاظت از محیط زیست، مسئله اکوبایودیپلماسی است. قرار بر این تا سال ۲۰۲۰ این مسئله به صورت عمومی در جهان گسترش یابد. یک مدلی که در آن روش دیپلماسی زیستی در کنار محیط اقتصادی مطرح می شود.

وی بیان کرد: هدف از این مدل ایجاد توسعه پایدار برای حفاظت از محیط زیست در کنار استفاده از نابعی که موجود است. در این مدل منابعی که در اختیار داریم چه زیستی و چه غیر زیستی ارزش گذاری می کنیم. به عبارتی به آن حسابداری زیست محیطی گفته می شود.

دهقانی در پایان گفت: شاید بهترین و ملموس ترین هدف این باشد که بگوییم برای هر ویژگی که در این اکوسیستم وجود دارد ارزشگذاری اقتصادی انجام دهیم به عنوان مثال اگر گونه هایی وجود دارند که از نظر زیستی در خلیج فارس با ارزش هستند ارزش گذاری برای آن ها انجام دهیم. شاید برخی از گونه ها به ظاهر ارتباطی به اکوسیستم خلیج فارس نداشته باشند اما با یافتن ارتباط میان آن ها با سایر گونه ها ارزش گذاری صورت می گیرد.

یک دانشیار تاریخ:بی‌نظمی و جنگ‌های متعدد در خلیج‌فارس بر شرایط کنونی‌اش بی تاثیر نیست

دانشیار تاریخ دانشگاه خوارزمی و مدرس دانشگاه آزاد اسلامی قشم در مبحثی با عنوان «ژئوپلوتیک، اقتصاد و فرهنگ در پهنه خلیج فارس» گفت: منطقه خلیج فارس از جمله مناطق سیار مهم در جهان است که از دیرباز تاکنون منشا تغییر و تحولات گسترده ای از لحاظ فرهنگی، اقتصادی و سیاسی بوده است.

به گزارش ایسنا، منطقه خلیج فارس، سیدابوالفضل رضوی در نشست علمی تخصصی “خلیج‌فارس در قرن ۲۱” با بیان اینکه به هم ریختگی، تشطط و آنارشیسم به همراه اتحاد و انسجام به طور یکجا در این موقعیت خاص جغرافیایی گرد هم جمع شده است، افزود: بخشی از این بافت و فرهنگ جمعیتی ناشی از شرایط جغرافیای اقلیمی است.

وی، تضارب و به هم پیوستگی های موجود در ان منطقه را به دو بخش درون منطقه ای و فرامنطقه ای تقسیم بندی و اضافه کرد: برخی عوامل از بیرون و فراتر از منطقه، بر مناسبات این پهنه، مخصوصا در یکصد سال اخیر، تاثیرات مهمی گذاشته اند.

دانشیار دانشگاه خوارزمی شرایط دهه های اخیر حوزه خلیج فارس را نابسامان خواند و بی نظمی و بی ثباتی و جنگ های متعدد در این حوزه بر شرایط کنونی این منطقه بی تاثیر ندانست.

وی خلیج فارس را نقطه ای استراتژیک و ژئوپلتیک خواند و گفت: این منطقه از دیرباز محل نزاع، پالش، کشمکش و دستاوردی برای پیروزی در عرصه های مختلف اقتصادی و نظامی در ادوار مختلف بوده است.

رضوی با بیان اینکه در عرض یکصد سال شاهد حضور استعمارگرام مختلفی چون انگلیس، فرانسه، هلند و آلمان در این حوزه بودیم، اضافه کرد: تلاش این نیروها برای حاکمیت در این منطقه نشان از اهمیت آن در ابعاد مختلف و ترسیم چشم اندازهای گوناگون برای تحقق اهداف استعمار بر خاورمیانه دارد.

وی همچنین بر تاثیر جمهوری اسلامی ایران بر مناسبات این منطقه اذعان کرد و افزود: در ۴۰ سال اخیر، مناسبات خاورمیانه رنگ و بوی اسلامی به خود گرفته و جمهوری اسلامی ایران تاثیر بسزایی در این مناسبات داشته است.

استاد روابط بین الملل دانشگاه تهران: پاسداری از خلیج فارس و هرمزگان در درجه اول باید امنیتی باشد

یک باستان شناس و رییس اداره میراث فرهنگی سازمان منطقه آزاد قشم گفت: خلیج فارس و جزیره قشم جزو یکی از قدیمی ترین مناطق و سکونتگاه های روی کره زمین بوده و آثار بدست آمده از اقصی نقاط آن، حکایت از پیشینه کهن این خطه دارد.

به گزارش ایسنا، منطقه خلیج فارس، عبدالرضا دشتی زاده در نشست علمی تخصصی “خلیج‌فارس در قرن ۲۱” بیان کرد: جزیره قشم متعلق به یک گسل از منطقه زاگرس بوده و آثار بدست آمده از منطقه بام قشم که بیش از ۲۰۰ ابزار دست ساز از آن کشف شده نشان از این پیشینه کهن دارد.

وی اضافه کرد: آثار تاریخی بدست آمده در اقصی نقاط خلیج فارس، نشان از تمدنی کهن با غنای فرهنگی، تاریخی و اقتصادی دارد که با تبادلات تجاری با نقاط دوردست جهان درهم آمیخته است.

همچنین استاد روابط بین الملل دانشگاه تهران گفت: تمام گفته های سخنرانان قابل قبول و قابل ستایش است اما در تمام مسائل گفته شده بدون امنیت خلیج فارس تحت شعاع قرار می گیرند.

ابومحمد عسگرخانی اضافه کرد: بنابراین آن چه که در درجه اول مهم است امنیت است. اگر دقت کنیم ما مثلثی تشکیل دادیم که یک زاویه آن فرهنگ، زاویه دیگه اقتصاد و زاویه سوم امنیت است. این مثلث قائم الزاویه است و زاویه قائمه آن امنیت نام دارد. در نتیجه پاسداری از خلیج فارس و هرمزگان در درجه اول باید امنیتی باشد. به همین دلیل پیشنهاد کردم که در خصوص ناتوی عربی سخن بگویم.

وی با بیان اینکه ناتوی عربی نام مستعاری است که برای مقابله با ایران در منطقه گذاشته شده است و در کنار این که یک نوع رژیم امنیتی را ایجاد خواهند کرد، بسیج سیاسی نیز تشکیل خواهدشد، خاطرنشان کرد: این هم بخشی از استراتژی های ایالات متحده آمریکا برای نظام جمهوری اسلامی ایران و به طور کلی حتی برای ایران و فراتر نظام است.

عسگرخانی با اشاره به اینکه در کنار تمام این گفته ها فرهنگ را نیز نشانه رفته اند، اظهار کرد: به عنوان مثال سند ۲۰۳۰، رسانه های گروهی که از خارج از کشور به صورت شبانه روزی علیه ایران تبلیغ می کنند در کنار آن اقتصاد و در زاویه اقتصاد شاهد این هستیم که تحریم های علیه ایران را محکم تر و اف ای تی اف تدوین شد و حتی توانستند در مجلس ایران نیز آن را تصویب کنند و در کنار آن تحریم همه جانبه سپاه را نیز انجام دادند.

استاد روابط بین الملل دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: اگر دقت کنید متوجه خواهید شد که محور های همه این موارد با یکدیگر مرتبط است. محورهایی که در اف ای تی اف است با سه محور پولشویی، تروریزم و سلاح های کشتار جمعی و این سه محور با برجام ارتباط برقرار می کند، بنابراین می توان گفت برجام امنیت را نشانه رفته است.

وی ادامه داد: مانند شبکه های شبه تار عنکبوت در درجه اول امنیت، در درجه دوم اقتصاد و در درجه سوم فرهنگ را نشانه رفته اند و اتفاقا هرسه را همزمان شروع کرده اند. ایجاد ناتوی عربی دقیقا برای تکمیل این پازل است. برجام به عنوان یک رژیم است و هر رژیمی اصولی دارد، هر رژیمی رفتار و قواعدی و رویه های تصمیم گیری دارد. تمام این موارد که نام آن را با عنوان قوانین نرم یاد می کنم همگی دارای اصول هستند.

عسگرخانی با اشاره به اینکه تمام برنامه های اعمال شده از سوی ایالات متحده آمریکا برای پایین آوردن امنیت کشور بوده و در درجه اول که سپاه و بسیج کشور را که ستون فقرات نظام هستند به چالش می کشد، عنوان کرد: در داخل کشور نیز عده ای بوده اند که چراغ سبز نشان داده و باعث تضعیف ایران شده اند؛ نمی خواهم بگویم خطر ناتوی عربی بسیار زیاد است چرا که ناتو خود با مشکلات عظیمی مواجه است.

وی در پایان گفت: اهداف ناتوی عربی در درجه اول برای اضمحلال و تضعیف سپاه است. قوه مققنه غافل از این شده و قوه مجریه در طول ۶ سال گذشته منعل عمل کرده و توانسته است تهدید های را به خوبی ارزیابی و لمس کند.

سالنــــامـــه ارغنـــــــون هامـــون (فروش اینترنتی)

فصــــلنــامـــــه نــــامـــــه هـــامـــــون (فروش اینترنتی)

دوهـفتـــــــه نــامـه آوای هـــــامــــون (فروش اینترنتی)

انتـــــشــــــــارات هــــامـــــــون نـــــو (فروش اینترنتی)

نشستن در لژ مخصوص غول‌های ادبی؛ درباب منوچهر آتشی

درباره استاد غلامعباس توسلی؛ حافظه زنده جامعه شناسی

توسلی در سه بزنگاه تاریخی؛ یادداشتی از حمیدرضا جلائی‌پور

آکادمیسین مردم‌مدار؛ یادداشتی از حسین سراج زاده

گزارشی از همایش “خلیج فارس در قرن۲۱” در دانشگاه آزاد قشم

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

اخبار مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ